७ वर्षदेखि मौरीपालन : मह बेचेर वर्षमा २ करोड आम्दानी

A+ A A-

मकवानपुरको विकट राक्सिराङ गाउँपालिकाका विपन्न चेपाङ र तामाङ समुदायले ७ वर्षदेखि गाउँमै मौरीपालन गरिरहेका छन् ।

गाउँमै व्यावसायिक मौरीपालन गरेका उनीहरूको आम्दानी पनि मनग्य छ । राक्सिराङ- ६ का सिलिङ्गे, चापल, कराँची, सिमर गाउँ, बुद्धराङ, धुसाराङ, मार्गिनी टोलका करिब सय घरपरिवारले अहिले व्यावसायिक रूपमा मौरीपालन गर्छन् ।

सिलिङ्गे क्षेत्रमा प्रशस्त पाइने चिउरीको फूलमा मौरी चराएर अर्ग्यानिक मह उत्पादन गर्न यहाँका किसान ब्यस्त छन् ।

व्यावसायिक मौरीपालन थालेका राक्सिराङ- ६ का मौरीपालकले मह बेचेर वर्षमा करिब डेढदेखि २ करोड रुपैयाँसम्म गाउँमा भित्र्याउने गरेका छन् ।

‘१ सय घार मौरी पाल्ने किसानले १ वर्षमा ८ लाख रुपैयाँसम्म कमाउँछन्,’ जनचेतना साना किसान कृषि सहकारी संस्थाका अध्यक्ष दिनेश चेपाङले भने, ‘यस क्षेत्रमा यस वर्ष करिब ५० टन मह उत्पादन भयो । यस हिसाबले झण्डै डेढ करोड रुपैयाँभन्दा बढी आम्दानी भयो ।’

मकवानपुरका विकट गाउँका चेपाङ तथा तामाङ समुदायले बाहिरी जिल्लाबाट मौरी चराउन ल्याउनेहरूसँग मौरीपालन सिकेका थिए । र, पछि आफैँले मौरी पाल्न थाले ।

काँकडास्थित सिलिङ्गेमा चिउरी फुल्ने सिजनमा मकवानपुर र चितवनदेखिका मौरीपालक मौरी चराउन पुग्थे । बाहिरबाट चराउन ल्याइएका मौरी चराएर ज्याला लिँदै आएका उनीहरू आफैँले मौरीपालन सिके र गाउँमै लाखौँ आम्दानी गर्न थाले ।

राक्सिराङमा करिब १ सय परिवारले प्रतिपरिवार ३० देखि ३ सय घारसम्म मौरी पालेको राक्सिराङ-६ स्थित जनचेतना साना किसान कृषि सहकारी संस्थाका अध्यक्ष चेपाङले बताए । मौरीको महलाई बजारीकरण गर्न सहकारीमार्फत मौरीपालकलाई सघाइरहेको उनले बताए ।

प्रशोधन नगरेको मह प्रतिकिलो २ सय ५० देखि ३ सय रुपैयाँसम्ममा सहकारीले खरिद गर्छ । सहकारीले प्रशोधन एवम् ब्रान्डिङ गरी प्रतिकिलो ५ सय रुपैयाँमा बिक्री गर्न बजार पठाउँछ । मौरीपालक किसानका लागि मंसिरदेखि फागुनसम्म मुख्य सिजन हो । त्यो सिजनमा फुलेको चिउरीमा चराएर अर्ग्यानिक मह उत्पादन गर्ने गरिन्छ ।

४ वर्षअघि एक गैरसरकारी संस्थाको सहयोगमा गाउँमै प्रशोधन मेसिनसमेत राखिएको छ । सो मेसिनले दैनिक २ टनसम्म मह प्रशोधन गर्न सक्ने तर, मेसिनको क्षमताअनुसार मह उत्पादन नहुने गरेको सहकारीका अध्यक्ष चेपाङ बताउँछन् ।

मौरीपालक किसानले अरू कसैलाई तलबी वा ज्यालादारीमा काममा राखेका छैनन् । उनीहरू आफैं मिहिनेत गर्छन् । मह काढ्ने, मह बोक्ने, मौरी चराउनेलगायतका काम उनीहरू समूहमा विभाजन भएर आलोपालो गरी गर्ने गरेका छन् । राक्सिराङको चिउरीको मह काठमाडौं, जापान र अष्ट्रेलियासमेत पुग्ने गरेको छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार २४, २०७७ १२:१८