नेपालमा सलह झुण्ड घट्यो, भारतबाट छिर्ने सम्भावना भने कायमै

A+ A A-

३ साताअघि भारत हुँदै नेपाल प्रवेश गरेको सलह कीराको झुण्ड कम हुँदै कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले जनाएको छ ।

नेपालमा मौसमी वर्षात् र विषादी प्रयोग गरेका कारण सलहको झुण्ड कम भएको मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।

भारत कृषि विभागअन्तर्गतको अनुसन्धान केन्द्रले भारत हुँदै नेपाल करिब ८० लाख सलह प्रवेश गरेकाे अनुमान गरेको थियो । कृषि मन्त्रालयअन्तर्गतको प्लाण्ट क्वारेन्टाइन तथा विषादी व्यवस्थापन केन्द्रले नेपालमा सलहको संख्या न्यून हुँदै गएको जानकारी दिएको छ ।

४ दिनयता सलहले हरियो बालीनाली नोक्सानी पुर्‍याएको सूचना कृषकले नदिएको व्यवस्थापन केन्द्रका प्रमुख सहदेव प्रसाद हुमागाईंले जानकारी दिए ।

नेपालमा बारम्बार वर्षात् र विषादी छर्किएका कारण सलहकाे संख्या नियन्त्रण हुन थालेकाे व्यवस्थापन केन्द्रका प्रमुख हुमागाईंले बताए ।

‘भारत हुँदै नेपाल करिब ८० लाखको झुण्डमा सलह प्रवेश गरेको अनुमान छ । ती सलह तितरबितर भएर बाँडिएका थिए । हावापानी नमिल्दा केही मरेका र केही चिसो ठाउँतिर गएकाले नष्ट हुने थालेका छन्,’ उनले भने, ‘नेपालमा सलहकाे ठूलो असर देखिएन । कृषकले विषादी प्रयोग गरेका कारण पनि सलह भागेका र मरेका हुन् । नेपालमा हरियो नगदेबालीभन्दा गर्मी दिने रुख बिरुवामा धेरै सलह टाँसिएको पाइयो । बालीमा भने खासै सलह अडिन सकेनन् ।’

सलह नेपाल प्रवेश गरेदेखि नै उपयुक्त वातावरण नभएका कारण भागेको र आफैँ हराउन थालेको उनको भनाइ छ । पहाडी जिल्लामा छिरेका सलह किरा मरेका र चराले खाएर हराउन थालेको व्यवस्थापन केन्द्रका प्रमुख हुमागाईं बताउँछन् । बागलुङको ढोरपाटन क्षेत्रमा ठूलो संख्यामा सलह मरेकाे खबर आएको उनको भनाइ छ ।

सलहबाट ११ सय १८ हेक्टरकाे खेतीमा असर

व्यवस्थापन केन्द्रका अनुसार करिब ११ सय १८ हेक्टरमा लगाइएको धान, फापर, मकै, तरकारी, फलफूल, भटमाससँगै हरियो नगदेबालीमा सलहले क्षति पुर्‍याएको जनाएको छ । नेपालको ५५ जिल्लामा सलह फैलिएको व्यवस्थापन केन्द्रले जनाएको छ ।

रुकुम, कालिकोट, मुस्ताङलगायतका पहाडी जिल्लामा सलह फैलिए पनि नगदेबालीमा चिसो हावापानी र वर्षातका कारण क्षति पुर्‍याउन नसकेको व्यवस्थापन केन्द्रका प्रमुख हुमागाईंले जानकारी दिए ।

सलहले दाङ, प्यूठान, मकवानपुर, अर्घाखाँची र पाल्पामा बढी क्षति पुर्‍याएको पाइएको छ । ती जिल्लामा सलहले पुराएको क्षतिको विवरण संकलन भइरहेको उनले बताए ।

‘नेपालभित्र फैलिएका सलहका झुन्डबाट टुक्रिँदै समूहमा फैलिएर देशका ५५ वटा जिल्लामा बाँडिएका थिए । ४ दिनयता सलह सक्रिय भएर बालीनालीमा पसेको सूचना आएको छैन । सलहको झुण्ड अब सक्रिय भए पनि बालीनालीमा नोक्सानी पुर्‍याउँदैन,’ उनले भने, ‘कम तापक्रम भएको बेला सलह बाँच्ने सम्भावना अत्यन्तै न्यून हुन्छ । २२ डिड्री सेल्सियसभन्दा कम तापक्रम भएको ठाउँमा सलह उड्न सक्दैन । नेपालमा मौसमी वर्षात् भएका कारण तापक्रममा परिवर्तन भइरहेको छ । जसका कारण सलह मर्ने र बाँचेकाहरू अन्य क्षेत्रमा जाने सम्भावना देखिन्छ ।’ नेपाल प्रवेश गरेका सलह हराउने, मर्ने र चराले खाएर कम भइरहेको उनको भनाइ छ ।

सलह अझै भारत हुँदै नेपाल आउन सक्छन्

नेपालमा सलह प्रवेश गर्ने सम्भावना धेरै रहेको व्यवस्थापन केन्द्रले जनाएको छ । केन्द्रका अनुसार भारत हुँदै दक्षिण, उत्तर उड्न थालेको तातो हावासँग सलह नेपाल प्रवेश गर्न सक्नेछन् ।

भारतको राजस्थानमा देखा परिरहेको सलहको झुण्ड नेपाल आउने सम्भावना रहेको व्यवस्थापन केन्द्रका प्रमुख हुमागाईंले बताए ।

‘राजस्थानमा धेरैको संख्यामा सलहकाे झुण्डहरू उडेर बालीनालीको नोक्सानी पुर्‍याइरहेको छ । त्यो झुण्ड नेपाल प्रवेश गर्न सक्ने खतरा अझै छ,’ उनले भने, ‘भारतमा निरन्तर वर्षात भएर नेपालमा सलहकाे झुण्ड नआउन सक्छ । नेपालमा भइरहेको वर्षातले पनि प्रवेश नगर्ने सक्ने सम्भावना छ ।’

सलह हावा र तापक्रमका भरमा उड्ने हुनाले मौसमले ठूलो प्रभाव पार्ने उनको भनाइ छ । केन्द्रका प्रमुख हुमागाईंले सलहबाट होसियार रहन कृषकलाई आग्रह गरेका छन् ।

नेपालको हावा र तापक्रम तत्काल परिवर्तन हुँदा सलहले बस्न असहज मानिरहेको कृषि अनुसन्धान परिषद् (नार्क)ले जानकारी दिएको छ ।

तापक्रमकै कारण नेपालमा सलहले हरियो बालीमा अन्य देशमा जस्तो नोक्सानी नगरेकोे नार्कले जनाएको छ ।

अफ्रिकी मुलुक केन्या, सोमालिया, तान्जानिया, युगान्डा, दक्षिणी सुडान, डिबोटी, इथियोपिया, इरान र पाकिस्तान हुँदै भारतसम्म सलहको प्रकोप फैलिएको छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, असार २३, २०७७ १२:०१