फेवाताल पुरिनबाट जोगाउन निर्माण थालिएको ‘सिल्टेसन ड्याम’ अन्तिम चरणमा

A+ A A-

पर्यटकीय नगरी पोखरामा रहेको फेवातालको संरक्षणका लागि तालको सिरान क्षेत्रमा थालिएको ‘सिल्टेसन ड्याम’ निर्माणको काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।

फेवातालको उत्तरतर्फ पर्ने सिरान क्षेत्रका हर्पन, वेत्यानी र अँधेरीखोलालगायत अन्य खोलाले बगाएर ल्याउने ढुंगा, गिटी, माटो, बालुवालगायतका ग्रेगर रोक्नका लागि निर्माण थालिएको ड्यामको करिब ९९ प्रतिशत कार्य सम्पन्न भएको छ । बगेर आएको बालुवा माटो सीधै फेवतालमा नगइ पोखरीमा जम्मा गर्ने गरी ‘सिल्टेसन ड्याम’ निर्माणका गरिएको हो ।

गण्डकी प्रदेश सरकार र पोखरा महानगरपालिकाको २८ करोड ९६ लाखको संयुक्त लगानीमा सिल्ट पोखरी र ड्याम तयार भएको हो ।२०७५ साल भदौमा सम्झौता भई २०७६ साल असारदेखि निर्माण थालिएको ‘सिल्टेसन ड्याम’ लगभग पूरा भएको पोखरा महानगरपालिकाले जनाएको छ ।

वेत्यानी खोला, अँधेरीखोला र हर्पनखोलामा सिल्टेसन ड्याम निर्माणको काम ९५ प्रतिशत सकिएको छ। लौरुक खोलामा निर्माणाधीन सिल्टेसन ड्यामको काम ८५ प्रतिशत सकिएको पोखरा महानगरका ईञ्जिनियर बिमल आचार्यले जानकारी दिए । ‘पोखरा महानगर र प्रदेश सरकरको २८ करोड ९६ लाखको संयुक्त लगानीमा निर्माण गरीएका सिल्टेसन ड्यामको निर्माण कार्य अन्तिम चरणमा पुगेको छ’ उनले भने, ‘तीन वटा खोलामा निर्माण गरिएका सिल्टेसन ड्यामाको ९९ प्रतिशत काम सकिएपछि सिल्ट जम्मा हुने क्रम शुरु भएको छ ।’

उद्योग पर्यटन वन तथा वातावरण मन्त्रालय अन्तर्गत फेवाताल संरक्षणको लागि १० वटा ड्याम निर्माण गर्ने योजना छ । जसमा पहिलो चरणमा ४ वटा मात्रै ड्याम निर्माण भइरहेका छन् ।

कोरोना संक्रमणका कारण भौतिक पूर्वाधार निमार्णका काम ठप्प भएको अवस्थामा समेत फेवतालको सिरानामा निर्माण भैरहेको ड्याम भने निरन्तर अगाडि बढेको हो । प्रत्येक वर्ष वर्षातमा आउने बाढीसँगै फेवातालको क्षेत्रफल साँघुरिँदै जाने थालेपछि प्रदेश सरकार र महानगरको लगानीमा अगाडि बढाइएको ड्याम तोकिएको समयमै निर्माण सम्पन्न हुने भएको छ ।

तालको सिरान क्षेत्रमा रहेका ४ वटा खोलामा सिल्ट पोखरी र ड्याम निर्माण गर्न कूल ३४ करोड ४९ लाख अनुमान गरिए पनि २८ करोड ९६ लाखमा निर्माण कम्पनीसँग सम्झौता भएको थियो । पोखरी र ड्याम निर्माण गर्न प्रदेश सरकार र महानगरपालिले आधा-आधा अर्थात जनही १४ करोड ४८ लाखका लगानी गरेका छन् ।

इन्जिनियर आचार्यका अनुसार वेतयानी र लौरुकखोलामा ५० मिटर लम्बाई, ५० मिटर चौडाइ र ४ मिटर उचाइको ड्याम बनाइएको छ । त्यसैगरी अँधेरीखोला र घाँटीछिनास्थित हर्पनखोलामा १ सय मिटर लम्बाई, १ सय मिटर चौंडाई र ४ मिटर उचाईको ‘सिल्टेसन ड्याम’ बनाइएको छ ।

फेवाताल जलाधार संरक्षण अभियान अन्तर्गत वेतयानी खोलामा निर्माण गरिएको ‘सिल्टेसन ड्याम’ श्री गीता/जयनेपाल इश्वर जेभीले ५ करोड ४६ लाख ५८ हजार ९ सय ७५ रुपैयाँका लागतमा निर्माण गरेको हो।

त्यस्तै खड्का कृष्ण/पि.के जेभीले लौरुकखोलामा निर्माण गरेको ‘सिल्टेसन ड्याम’ को लगात ५ करोड ७४ लाख ८४ हजार ९ सय ९८ रुपैयाँ रहेको छ । अँधेरीखोलामा निर्मित ‘सिल्टेसन ड्याम’पनि खड्का कृष्ण/पि.के जेभी दाङले ९ करोड ६ लाख ४ हजार ५ सय ५८ रुपैयाँमा निर्माण गरेका छ । फेवातालको सबैभन्दा माथिल्लो सिरान क्षेत्रको हर्पनखोलामा निर्मित ‘सिल्टेसन ड्याम’ पनि खड्का कृष्ण/पिके जेभी दाङले नै निर्माण गरेको हो । यसको लागत ७ करोड ८८ लाख ६२ हजार ५ सय ४१ रुपैयाँ छ ।

तालको सिरान क्षेत्रका खोलाहरूबाट बगेर आउने ढुंगा, गिटी, माटो, बालुवालगायतका ग्रेगर सिल्ट पोखरीमा जम्मा भएर पानीमात्र तालमा मिसिने हुँदा ताल पुरिनबाट जोगिने पोखरा महानगरपालिकाका प्रमुख मानबहादुर जिसीले बताए । तीनै तहका सरकारको सहकार्यमा प्राकृतिक सम्पदाहरूको संरक्षण हुनु पर्ने उनको भनाइ छ ।

सिल्ट पोखरी र ड्याम निर्माणपछि पोखरीमा जम्मा भएको सिल्ट निकालेर बेच्दा वार्षिक सवा ३ करोड आम्दानी हुने महानगरपालिकाका इञ्जिनियर विमल आचार्य बताउँछन् । उनका अनुसार वार्षिक २ करोड ७६ हजार घनमिटर सिल्ट (गिट्टिबालुवा) निस्कन्छ । अहिले १ घनमितरको बजार मूल्य १४२ छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार १७, २०७७ २०:०६