टेम्पोचालककाे प्रश्न : आधा पेट खाएर कति दिन बाँच्नु सरकार ?

A+ A A-

दाङकी रमना चौधरीको टेम्पो कुदाएकै भरमा परिवारको गुजारा चल्दै आएको थियो । उनी ५ वर्षदेखि जोरपाटी-सुन्धारा टेम्पो चलाउँदै आएकी थिइन् । सरकारले गत ११ चैतदेखि कोरोना भाइरस नियन्त्रण गर्न लकडाउन गरेसँगै चौधरी अहिले मैतीदेवीस्थित कोठामा बसेर दिन कटाइरहेकी छन् ।

‘मेरो रोजगारी र छोरो पढाउने माध्यम नै टेम्पो हो । मैले टेम्पो कुदाएर कमाएको पैसाले छोरो कलेज पढाउँदै परिवार पालिएको छ । कोरोना नियन्त्रण गर्न सरकारले ३ महिनादेखि लकडाउन गरेसँगै टेम्पो कुदाउने काम पनि बन्द भयो,’ उनले भनिन्, ‘सरकारीले राहत बाँड्यो भन्छन् । हामीजस्ता दिनभर टेम्पो कुदाएर बेलुका साहुलाई पैसा बुझाएर बाँकी रहेको पैसाले परिवारको छाक टार्नेले त राहत पाएनौँ । सरकारले लकडाउनका बेला टेम्पोचालकलाई धेरै ठूलो अन्याय गर्‍यो ।’

उनले अगाडि भनिन्, ‘आफूसँग टेम्पो कुदाउने सीप मात्र छ । यो काम बन्द भएपछि भारी बोक्ने काम खोजेँ, त्यो पनि पाइएन ।’

यस्तै, काभ्रेकी उषामाया तामाङ पनि ५ वर्षदेखि टेम्पो चलाएर परिवारको दैनिक गुजारा चलाउँदै आएको बताउँछिन् । ३ महिनादेखि कालो पुल कोठामा बसेर दिन कटाइरहेकी उनी कहिले टेम्पो कुदाउन पाइन्छ भनेर सरकारी निर्णयको प्रतीक्षामा छिन् ।

‘सरकारले तल्लो वर्गका नागरिकका समस्या नबुझ्ने रै'छ । हामीजस्तो दिनहुँ काम गरेर छाक टार्ने कामदारको विषयमा राज्यलाई चिन्ता छैन । रोगले मरुन् कि भोकले, मतलब नै गरेको छैन,’ उनले भनिन्, ‘ठूलो गाडीमा जस्तो धेरै मानिसको भीडभाड टेम्पोमा हुँदैन । बरु सरकारले यति यात्रु लिएर हिँड्न पाइने भनेर मापदण्ड बनाइदिए हुन्छ ।’

लकडाउनअघि कमाएको पैसा सकिएकाले दिनहुँ समस्या थपिँदै गएको तामाङले बताइन् । उनी पुरानो बानेश्वर-सुन्धारा टेम्पो चलाउँदै आएकी छिन् ।

तामाङ र चौधरीजस्तै नुवाकोटकी लीला अधिकारी पनि टेम्पो चलाएर परिवार पाल्दै आएकी थिइन् । कोरोना भाइरसका कारण टेम्पो चलाउन बन्द भएसँगै उनलाई पनि छाक टार्न मुस्किल हुन थालेको छ ।

‘आयको बाटो नै बन्द भएपछि भोकभोकै मर्ने अवस्था आएको छ । कमाइ छैन । ३ महिनाको घरभाडा भाडा तिर्न सक्ने अवस्था छैन । अब त चुल्हाे नै बाल्न समस्या भयो । अब के गर्ने हो ?,’ उनले भनिन्, ‘एकातिर कमाइ नभएर बिजोग छ । अर्कोतर्फ घरबेटीले दिनहुँ भाडा मागेर बसी खान दिएका छैनन् । घरबेटीले भाडा नदिने भए तत्काल कोठा छाेड भन्न थालेका छन् । सरकारले हामीजस्तो नागरिकका समस्या नबुझ्दा भोकै बस्ने दिन आए ।’

तामाङ, चौधरी र अधिकारी त उपत्यकामा भेटिएका प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन् । उनीहरूजस्ता अधिकांश टेम्पोचालक लकडाउनमा समस्यामा परेका छन् ।

लकडाउनमा टेम्पोचालकले सरकारले वितरण गरेको राहत नपाएको गुनासो गरेका छन् । सरकारले सामाजिक दूरी कायम गर्ने सर्तमा टेम्पो सञ्चालन गर्न पाउनुपर्ने उनीहरूको माग छ ।

टेम्पोचालक भोकै बस्ने अवस्था : संघ

नेपाल सफा परिवहन व्यवसायी संघका अनुसार काठमाडौं उपत्यकामा मात्र करिब साढे ७ सय टेप्पो गुड्ने गरेका छन् । साढे ७ सय टेम्पोमा ५ देखि ६ सय महिला चालक रहेको संघले जनाएकाे छ ।

सरकारले सार्वजनिक सवारीसाधन गुड्न नदिँदा महिला टेम्पोचालकको चुल्हाे बल्न समस्या भइरहेको नेपाल सफा परिवहन व्यवसायी संघका अध्यक्ष विष्णु धितालले बताए । सरकारले टेम्पो गुड्न नदिँदा ब्याट्रीबाट चल्ने टेम्पो बिग्रन लागेको संघका अक्ष्यक्ष धितालले बताए ।

‘लकडाउनमा धेरै टेम्पोचालक समस्या परेका छन् । टेम्पोचालकमा धेरै एकल महिला छन् । लकडाउनमा उनीहरूलाई खान, परिवार पाल्न समस्या भइरहेको छ,’ उनले भने, ‘सरकारले सामाजिक दूरी कायम गरेर भए पनि टेम्पो चलाउन दिनुपर्ने संघको माग छ । टेम्पो चलाउन नदिए धेरै टेम्पोचालक भोकै बस्न बाध्य हुने अवस्था सिर्जना हुन्छ ।’

टेम्पोको ब्याट्री खराब भएर १ अर्ब रुपैयाँबराबरको घाटा भएकाे संघले जनाएकाे छ । सरकारले गत १४ जेठदेखि ३ महिना जारी लकडाउन खुकुलो गर्न भने पनि सार्वजनिक गाडीलाई सञ्चालन गर्न अनुमति दिइएको छैन ।

गत सोमबार साँझ बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले ७ साउनसम्म अहिलेकै लकडाउनलाई जारी राख्ने निर्णय गरेको छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार १७, २०७७ ११:१२