विपद् तयारीमा जुटे सुरक्षा निकाय, ३० लाख घटनाकाे आँकलन

A+ A A-

मनसुन सक्रिय नहुँदै ३१ जेठमा पर्वतको कुस्मा नगरपालिका- ३ दुर्लुङमा गएको पहिरोमा परी ९ जनाले ज्यान गुमाए । दुर्लुङ गाउँमाथिबाट आएको पहिरोले तुलबहादुर थापा र कमला विकको घर पुरिँदा थापा र विकसहित ९ जनाको ज्यान गएको हो ।

त्यसको १ दिनअघि ३० जेठमा भक्तपुरको हनुमन्ते अरनिको राजमार्ग सर्भिस ट्रयाकको ढलमा छिरेका ट्रकचालक हेटौँडाका नरबहादुर राउतको शव ललितपुरको बागमती गाउँपालिका- १ भुजेलमा फेला पर्‍यो । यी मनसुन सुरुकै २ प्रतिनिधि घटना मात्र हुन् ।

जेठ अन्तिमबाट मनसुन सक्रिय भएको छ । देशभर बाढी, पहिरोको जोखिम बढेको छ । केही दिनदेखिको अविरल वर्षाका कारण विभिन्न सडक अवरुद्ध भइरहेका छन् । वर्षातको समयमा हुने यस्ता प्रकारका प्राकृतिक विपद् रोकथाम र नियन्त्र तथा उद्धारका लागि ३ वटै सुरक्षा निकायले आआफ्नो तयारी थालेका छन् ।

नेपाल प्रहरी, नेपाली सेना र सशस्त्र प्रहरी विपद् व्यवस्थापनमा खटिँदै आएका छन् । गृह मन्त्रालय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन शाखाका सदस्य सचिव अनिल पोखरेलका अनुसार यस वर्ष बाढी तथा डुबान, कटान, पहिरो र पानीजन्य जोखिमका कारण ३० लाख विपद्का सम्भावित घटना हुने आँकलन गरिएको छ ।

गृह मन्त्रालको विपद् न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन शाखाले विभिन्न सरोकारवाला निकायहरूको अनुमान, प्राविधिक विश्लेषण र विगतको अनुभवको आधारमा सम्भावित आँकलन गरेको सदस्य सचिव पोखरलले बताए ।

यस वर्ष साउनको दोस्रो र तेस्रो साता सबैभन्दा बढी पहिरोलगायत पानीजन्य र अन्य विपद्का घटना हुने अनुमान विपद् न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन शाखाको छ ।

त्यही समयमा विश्वभर महामारीका रूपमा फैलिएको कोरोना (भाइरस- १९) समेत उत्कर्षमा पुग्ने अनुमान विपद् न्यूनीकरण शाखाको छ । विपद् न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन शाखाको प्रतिवेदनअनुसार यस वर्ष प्रदेश २ र प्रदेश ५ मा अन्य प्रदेशको भन्दा बढी घटना हुने अनुमान गरिएको छ ।

तथ्याङ्कअनुसार यस वर्ष बाढी तथा डुबान, कटानका कारण १२ लाख ५० हजार घटना, पहिरोका कारण २ लाख ५० हजार र पानीजन्य जोखिमका कारण १५ लाख घटना हुने आँकलन गरिएको छ ।

विपद् व्यवस्थावनका लागि हाल सरकारको केन्द्रीय विवद् व्यवस्थपान कोषमा १ अर्ब ५३ करोड ७० लाख १ सय ५५ रुपैयाँ मौज्दात राखेको छ ।

यस्तो छ विगत ९ वर्षको तथ्याङ्क

विपद् न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन शाखाको तथ्याङ्कअनुसार विगतको ९ वर्षमा बाढी, पहिरो र पानीजन्य अन्य जोखिमका कारण सयौँले ज्यान गुमाएका छन् ।

त्यसमध्ये बाढीका कारण २०६८ सालयता ७ सय ९६ जनाले ज्यान गुमाए छन् । त्यसरी नै ५ सय ९ बेपत्ता र १ सय ६९ जना घाइेत भएका छन् । त्यसरी नै पहिरोका कारण ९ वर्षको अवधिमा ९ सय ४ जनाको ज्यान गएको छ । यसरी नै २ सय ३३ जना बेपत्ता भएका छन् ।

मनसुनका कारण देखापर्ने झाडापखाला, काला ज्वर, डेंगी, मलेरिया, टाइफाइड जस्ता रोगका कारण ५ सय जनाले ज्यान गुमाएको तथ्याङ्क छ ।

३ वटै सुरक्षा निकाय तयारी अवस्थामा

गृह मन्त्रालयका अनुसार विपद् न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापनका लागि ३ वटै तहका सरकार र ३ वटै सुरक्षा निकाय तयारी अवस्थामा राखिएको छ ।

सेनाको तयारी

सेनाको विपद्को समयमा जिल्ला मातहतका युनिटका अधिकृत व्यवस्थापनमा खटाउने ।
विपद् पूर्वतयारीका लागि आवश्यक सामग्री तथा औजारको व्यवस्था मिलाउने ।
सम्भावित विपद्को प्रकृतिअनुरूप स्ट्याण्डबाई फौजलाई स्रोत, साधन र सीपयुक्त बनाउने ।
प्राकृतिक जोखिमको अनुगमन, विश्लेषण गरी सर्वसाधारणको प्रयोगका लागि उपयुक्त हुने सूचना राख्ने ।
खोज तथा उद्धार कार्यका लागि आवश्वक दक्ष जनशक्ति तयारी हालतमा राख्ने ।
सेनाका हेलिकोप्टरहरूलाई असार दोस्रो साताभित्र श्री पूर्वी पृतना हेडक्वार्टर इटहरी, भरतपुर, श्री पश्चिम एयर बेस सुर्खेत र श्री मध्य एयर बेस काठमाडौं खोज तथा उद्धार टोलीसहित तयारी अवस्थामा राख्ने ।

नेपाल प्रहरीको तयारी

प्रकोपजन्य घटना सूचना सङ्कलनका लागि आवश्यक व्यक्ति तोक्ने ।
प्रदेशभित्र रहेका सरकारी, गैरसरकारी निकायहरूको विवरण लिने र स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिहरूसँग समन्वय गर्ने ।
सम्भावित क्षति न्यूनीकरण गर्न आवश्यक सवारी साधन, औजार, उपकरण तथा उद्धार सामग्रीसहितको टोली तयारी गर्ने ।

सशस्त्र प्रहरी बलको तयारी

विपद् व्यवस्थापन तालिम निरन्तर रूपमा सञ्चालन गरिरहने ।
सशस्त्र प्रहरी बल नेपालका सबै कार्यालयहरूमा खोज तथा उद्धारका आधारभूत उपकरणसहित उद्धार टोली राख्ने ।
विभिन्न इकाईहरूमा खाद्यान्न, राहत सामग्री, लत्ता कपडा, पाल भण्डारण गर्ने ।
मनसुनको समयमा हुन सक्ने सम्भावित विपद्‍मा प्रभावकारी कार्यसम्पादनका लागि सरोकारवाला निकायसँग समन्वय गर्ने ।
काठमाडौं, कैलाली, पोखरामा रहेका सशस्त्र प्रहरीका फ्युल स्टेसनमा मनसुनका समयमा हुन सक्ने इन्धन अभाव रोक्न भण्डारण गर्ने ।
एपीएफ अस्पतालमा विपद्को समयमा हुने घाइेतको प्रभावकारी उपचारको व्यवस्था मिलाउने ।
सशस्त्र प्रहरी बलसँग रहेका सबै हेभी इक्युपमेन्ट तयारी अवस्थामा राख्ने ।
प्रत्येक युनिटमा विपद् उद्धार समूह तैनाथ अवस्थामा राख्ने ।
जल तथा मौसम विज्ञान विभानग, जल विज्ञान महाशाखा बाढी पूर्वानुमान शाखाबाट प्रकाशन हुने बाढीसम्बन्धी बुलेटिन सम्पूर्ण युनिटहरूमा पठाउने ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, असार १५, २०७७ १७:४८