१५ वर्षदेखि इन्टरपोलको आँखा छल्ने कुख्यात तस्कर कुन्जोक यसरी परे सीआईबीको फन्दामा

१५ वर्षदेखि इन्टरपोलको आँखा छल्ने कुख्यात तस्कर कुन्जोक यसरी परे सीआईबीको फन्दामा

A+ A A-

१६ भदौ २०६२ मा रसुवाकाे लामटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जमा खटिएकाे नेपाली सेनाले ठूलो सफलता हात पार्‍यो । सेनाले विभिन्न राष्ट्रिय निकुञ्जबाट वन्यजन्तुको तस्करी गरी चीनसम्म पुर्‍याउने ठूलो गिरोहलाइ नियन्त्रणमा लिएकाे थियो ।

उनीहरूको साथबाट सेनाले ५ थान पाटे बाघको छाला, ३६ थान चितुवाको छाला, २ सय ३८ थान ओतको छाला र १ सय १३ किलो बाघको हड्डी बरामद गर्‍यो ।

पक्राउ पर्नेहरूमा छवाङ भन्ने उटुक लामा, तोप्तेन तामाङ, कर्साङ भन्ने रिसाङ लामा, मिङमार लामा र बलराम श्रेष्ठ थिए । उनीहरूलाई सेनाले रसुवाको तत्कालीन स्याफ्रु गाविसबाट नियन्त्रणमा लिएकाे थियो । पक्राउ पर्नेहरू सबै भरिया थिए । कुख्यात वन्यजन्तुका तस्कर ३ जना भने फरार भए ।

पक्राउ परेकालाई जिल्ला अदाल रसुवाले राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु संरक्षण ऐन, २०२९ बिरुद्धको अपराधमा मुद्दा चलायो । ऐनको दफा २६ मा व्यस्वस्था भएअनुसार ५ लाख रुपैयाँ जरिमाना र १५ वर्ष जेल सजायको फैसला गर्‍यो । तर, उनीहरूले आफूहरू भरिया मात्रै भएको र कैद सजाय कम गरिपाउँ भन्दै सर्वोच्च अदालतमा निवेदन दिए ।

उनीहरूको मागलाई सम्बोधन हुने गरेर पछि सर्वोच्च अदालतले कैद सजाय कम गरेर ७ वर्ष तोक्यो । पक्राउ परेकाहरू कैद सजाय भुक्तान गरेर छुटिसकेका छन् । तस्कर समूहका नाइके ३ जना भने अझैसम्म प्रहरीको आँखा छल्न सफल भएका छन् ।

त्यसमध्येको मुख्य नाइकेलाई भने बिहीबार प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी) ले पक्राउ गर्न सफल भएको छ । सीआईबीको वन्यजन्तु तस्करीबारे अप्रेसन चलाउने यूनिटको लामो प्रयासपछि पक्राउ गर्न सफल भएको ब्युरोका एसपी बेलबहादुर पाण्डेले बताए ।

पक्राउ पर्नेमा ५० वर्षीय कुन्जोक लामा भनिने कुन्जोक छिरिङ तामाङ हुन् । उनलाई ब्युरोको टोलीले काठमाडौंको सिमलटारबाट पक्राउ गरेको हो । उनलाई प्रहरीले शुक्रबार लामटाङ राष्ट्रिय निकुञ्जको कार्यालय रसुवाको धुन्चे बुझाएको छ ।

उनीमाथि राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु संरक्षण ऐन, २०२९ बिरुद्धको अपराधमा मुद्दा चल्ने छ ।

इन्टरपोललाई समेत १५ वर्ष झुक्काउने को हुन् कुन्जोक ?

कुन्जोक छिरिङ तामाङ वन्यजन्तु तस्करको यस्तो नाइके हुन् । जो प्रहरीको अन्तर्राष्ट्रिय संगठन इन्टरपोलकोसमेत टाउँको दुखाइको विषय बनेका थिए । उनले वन्यजन्तु तस्करीको धन्दा नेपालमा मात्रै सीमित थिएन । भारत, अमेरिका चीनसम्मनै तस्करीको जालो फिजाइ सकेका थिए ।

भारत र चीनमा वन्यजन्तुको तस्करी अभियोगमा जति पक्राउ पर्थे उनीहरूले कुन्जोक लामाको नाम लिन्थे । भारतको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीबीआई) त कुन्जोकको तस्करीको धन्दाले हैरान नै भएको थियो ।

उनलाई ‘मोस्ट वान्टेड’ सूचीमै राखेर खोजिरहेको थियो । त्यसरी नै १ सय १३ राष्ट्रको सदस्य रहेको प्रहरीको इन्टरपोललेसमेत कुन्जोकबारे सबै देशका प्रहरीलाई समयसमयमा पक्राउको सर्कुलेसन गर्दै आएको थियो । तर, उनी १ सय ९३ देशका प्रहरीको आँखा छल्दै आएका थिए ।

अन्ततः यसरी पक्राउ परे

कुन्जोक लामा भन्ने कुन्जोक छिरिङ तामाङ तिब्बती मूलका नेपाली हुन् । उनले हुम्लाबाट नेपाली नागरिता लिएका छन् । उनको तस्करी समूहसँगको परिचित नाम कुन्जोक लामा हो । त्यहीँ नामले उनी परिचित छन् ।

उनको समूहका तस्कर पक्राउ पर्दा प्रहरीलाई त्यहीँ नाम दिन्थे । तर, हुम्लाबाट जारी गरेको नागरितामा भने उनको नाम कुन्जोक छिरिङ तामाङ छ । त्यहीँ नामको पासपोर्ट प्रयोगले उनी चीन, अमेरिकासम्मको यात्रा गर्थे । प्रहरी कुन्जोक लामालाई खोजिरहेको हुन्थ्यो । रसुवामा उनको समूहको ५ जना पक्राउ लगत्तै उनी अमेरिका हानिएका थिए ।

उनी बेलाबेला भारत पनि पुग्ने गरेको प्रहरीले जनाएको छ । बिहीबार भने सीआईबीको टोलीले लामो समयको अनुसन्धानपछि कुन्जोक लामा र कुन्जोक छिरिङ तामाङ एउटै मान्छे भएको पुष्टि गरेर पक्राउ गरेको हो ।

उनको पक्राउलाई सीआईबीले ठूलो सफलता मानेको छ । यो घटनाका २ जना तस्कर निटुप लामा र दान्डुप लामा अझै फरार छन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असार १२, २०७७ २०:५५