अभिभावकत्व दिने संस्थाले नै पाएन अभिभावकत्व

A+ A A-

बुटवल उपमहानगरपालिका- ११ मा ट्रायल सेन्टर पश्चिम रहेको नेपाल अपाङ्ग आश्रममा बस्ने चितवनकी निशा परियार बोल्न सक्दिनन् ।

सानो उमेरमा बुबाले कान्छी आमा ल्याएपछि जन्म दिने आमाले पनि निशालाई छाडिन् । त्यसपछि अभिभावकविहीन बनेकी निशा २०६८ सालमै आश्रममा आइपुगिन् । बोल्न नसक्ने र सुस्त मनस्थितिकी निशालाई लालनपालन र रेखदेख अनाथ आश्रमले गरेको छ ।

पोखराका सुरज थापा पनि यही आश्रममा बसेको ९ वर्ष भयो । खुट्टा राम्रोसँग नचल्ने सुरज पनि सुस्त मनस्थितिका हुन् । आमाले छाडेर गएपछि बुबाले कान्छी आमा ल्याए । त्यसपछि घर छाडेका सुरज आश्रमसम्म आइपुगेका हुन् । अहिले उनले आमाबुबा सरह आश्रमबाट अभिभाकत्व पाएका छन् । खुसी छन् ।

गुल्मीका कमल रजाली पनि ९ वर्षदेखि आश्रममा बस्दै आएका छन् । उनका बुबाले पनि कान्छी आमा ल्याएपछि जन्म दिने आमाले पनि साथ छाडेर गइन् । बोल्न नसक्ने र घाँटीसमेत कमजोर भएका कमल राम्रोसँग हिँडडुल पनि गर्न सक्दैन । कपडा लगाइदिने, खाना खुवाउँदा स्याहार गर्ने सबै आश्रमका व्यक्तिहरूले गर्छन् ।

निशा, सुरज र कमल जस्ता अहिले उक्त अनाथ आश्रममा २७ जना छन् । २०६७ सालमा स्थापना भएको यो आश्रम मनकारी व्यक्तिहरू र विभिन्न संघसंस्थाहरूको सहयोगले चलेको छ । तर, कोरोना भाइरस र लकडाउनका कारण यहाँ आउने सहयोग रोकिएको छ, जसका कारण आश्रममा खाद्यान्न अभाव हुनेसमेत देखिएको छ ।

सरकारले बाहिर कार्यक्रम नगर्न र धेरै हिँडडुल नगर्न भनेपछि नियमित दाताबाहेक अन्य संघसंस्थाले आश्रमलाई सहयोग गर्न नपाएको अनाथ आश्रमका उपाध्यक्ष लोकबहादुर थापा बताउँछन् ।

लकडाउनको समयमा बुटवल उपमहानगरपालिकाले एक पटक मात्र बाँडेको राहत मुस्किलले १० दिन मात्र भयो । जन्म उत्सव, मृत्यु संस्कार र सामाजिक संघसंस्थाको सहयोग रोकिएपछि आश्रमले ८ जनालाई आफन्तको घरमा समेत बस्न पठाएको छ । तीमध्ये २ जना अहिले पुनः आश्रममा फर्किएका छन् ।

‘लकडाउन लम्बिएपछि हामीले बुटवलमै भएका आफन्तकहाँ पठाएका थियौँ । २ जना आइसक्नुभयो’, आश्रमका उपाध्यक्ष थापाले भने । गुल्मी, पाल्पा, अर्घाखाँची, दाङ, चितवन, पोखरा, रूपन्देही र नवलपरासीका सुस्त मनस्थिति, शारीरिक अपाङ्गता, अर्थ दृष्टिविहीनहरू उक्त आश्रममा आश्रित छन् ।

अभिभावकत्व दिने संस्थाले नै अभिभाकत्व पाएन

समाजमा अपाङ्गता भएकाले साङ्ग सरह माया र अवसर पाउँदैनन् । त्यसैमाथि बाबुआमा गुमाएका विपन्न अवस्थाका अपाङ्गता भएका बालबालिकाको अवस्था झनै विजोग छ । अपाङ्गता भएका व्यक्तिले आश्रम खोलेपछि यस्ता केही बेसहारा बालबालिकाले भने बुटवलमा अभिभावकत्व पाएका छन् ।

टिनको छानो र ब्लकबाट बनेको आश्रममा स्वेच्छिक दानबाहेक अन्य कुनै पक्षबाट सहयोग भने भएको छैन । आश्रमको अभिभावत्व स्थानीय तहले लिनुपर्ने भए पनि स्थानीय तहले बेवास्ता गरेको आश्रमका अध्यक्ष डोलबहादुर रामदाम बताउँछन् ।

उमेर पुगेका युवायुवतीसमेत आश्रममा रहेकाले अभिभाकत्व ग्रहण गर्दै स्थानीय तहले नेपाली नागरिकको दर्जा दिनतर्फ पनि लाग्न जरुरी रहेको उनले बताए । ३ जना अपाङ्गता भएका व्यक्तिले २०६७ सालमा अभिभावकविहीन अपाङ्गता भएका बालबालिकाको संरक्षणका लागि नेपाल अपाङ्ग आश्रम खोलेका हुन् ।

आर्थिक अभावले बेलाबेला समस्या भोगे पनि आफ्नो संरक्षणमा राखेका बालबालिकालाई आफूअनुकूलका सिप सिकाउने, पढाउने र अपाङ्गताविरुद्ध उपचारका लागि अस्पताल पठाउने व्यवस्था आश्रमले गरेको छ । तर, अहिले सिकेको सिपसमेत व्यवहारमा उतार्न लकडाउनले समस्या पारेको छ ।

सिपमूलक तालिम अबको लक्ष्य

आश्रममा शारीरिक अपाङ्गता भएका धेरै छन् । सधैँ सहयोगले मात्र चलेको आश्रमलाई केही आम्दानी गर्न सकिने योजनाअनुसार आश्रमले सिपमूलक तालिम आश्रममै सञ्चालन गर्ने लक्ष्य राखेको छ । अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई फिजियोथेरापीसमेत गराउनुपर्ने भएकाले त्यसको तालिम पनि आश्रममा आवश्यक रहेको आश्रमका अध्यक्ष रामदामले बताए ।

‘कसैको सहयोग भए पनि फिजियोथेरापी र सिपमूलक तालिम आश्रममै सञ्चालन गर्ने लक्ष्य लिएका छौँ । सहयोग पाइएमा हामीले यो काम गर्नेछौँ’, उनले भने ।

पढ्न सक्नेले आश्रमबाटै पढ्छन्

अपाङ्गता भएकाहरूमध्ये धेरैले पढ्न सक्दैनन् तर पढ्न चाहने र शारीरिक रूपमा अरूको तुलनामा केही कम समस्या भएकाहरूलाई आश्रमले पढाउनेसमेत व्यवस्था गरेको छ ।

दाङका गणेश बुढाले कालिका मानवज्ञान माध्यमिक विद्यालयबाट कक्षा १२ सम्म अध्ययन गरेका छन् । खुट्टा नचल्दा ह्वील चेयरको सहायताबाट स्कुल आउजाउ गर्ने गरेका बुढा अहिले दाङ घरमै बसेर लोकसेवाको तयारी गरिरहेका छन् ।

अहिले पनि आश्रमबाट २ जना नियमित विद्यालय जाने गरेका छन् । ५ वर्षअघि आश्रममा आएका दर्शन मल्ल प्रगति आधारभूत विद्यालयमा कक्षा ७ मा पढ्छन् । दाङका मल्ल गणेश बुढासँग आश्रममा आएका थिए । त्यस्तै, पाल्पाकी सपनी चिइरी पनि प्रगतिमा कक्षा ७ मै पढ्छिन् । उनी शारीरिक अपाङ्गता भएकी हुन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, असार ८, २०७७ १४:२२