सरकारलाई विदेशमा अलपत्र नागरिक उद्धार गर्न सकस, तर विदेश पठाउन हतार

A+ A A-

सरकारले गत फागुनदेखि कोरोना भाइरसका कारण वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारका हकमा बन्द गरेकाे श्रम स्वीकृति खुलाएको छ । रोजगारदाता देशको मागअनुसार वैदेशिक रोजगारीमा कामदार पठाउनका लागि श्रम स्वीकृति खुला गर्न कोभिड–१९ संकट व्यवस्थापन केन्द्र (सीसीएमसी) को शुक्रबार बसेको बैठकले श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयलाई जिम्मेवारी दिएको हो ।

सीसीएमसीले दिएको जिम्मेवारीअनुसार श्रम मन्त्रालयले पनि वैदेशिक रोजगारीमा कामदार पठाउने गृहकार्य सुरु गरेको जानकारी दिएको छ । श्रम मन्त्रालयले आइतबार वैदेशिक रोजगार विभाग, श्रम कार्यालयलाई श्रम स्वीकृतिका आवेदन लिने विषयमा छलफलसमेत गरेको छ ।

श्रम मन्त्रालयलाई सीसीएमसीले घर बिदा आएका र नयाँ रोजगारीमा जाने कामदारका हकमा श्रम स्वीकृति दिने निर्णय गर्न सक्ने उल्लेख गरेको थियो । श्रम मन्त्रालयले सीसीएमसीको निर्णयअनुसार श्रम स्वीकृति दिनका लागि गुहकार्य थालेको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयका प्रवक्ता सुमन घिमिरेले जानकारी दिए ।

वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारका हकमा यो साताभित्र श्रम स्वीकृति जारी गरिने श्रम मन्त्रालयका प्रवक्ता घिमिरेले बताए । ‘नयाँ श्रम स्वीकृति लिएर जाने कामदारका हकमा भन्ने रोजगारदाता देश र कम्पनीले श्रमिकको सम्पूर्ण जिम्मा लिने भए मात्र पठाउने हो । कोरोना भाइरसको कारण श्रम स्वीकृति रोकिँदा घर बिदामा आएका कामदारलाई समस्या हुन्छ,’ उनले भने, ‘यो सातामै श्रम स्वीकृति खुल्छ । गन्तव्य मुलुकले कामदार लिएमा कामदार जानको लागि आवतजावत खुलासमेत गरिएको छ । कोरिया, जापान, खाडीका देश र मलेसियालगायतका देशमा श्रम स्वीकृति जारी गरिनेछ ।’

उपप्रधानमन्त्री एवं रक्षामन्त्री ईश्वर पोखरेलको नेतृत्वमा रहेको सीसीएमसीले गत फागुन २९ गतेदेखि वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारको श्रम स्वीकृति स्थगनको निर्देशन दिएको थियो । उक्त निर्देशनपश्चात् विभागले गत फागुन ३० गतेदेखि वैदेशिक रोजगारीमा जाने, घर बिदामा नेपाल आएका तथा नयाँ प्रकारका श्रम स्वीकृति अनिश्चितकालका लागि स्थगन गरेको थियो ।

कोरोना कहरमा कामदार पठाउन हतार

सरकारले हाल कोरोना भाइरसका कारण वैदेशिक रोजगारीका क्रममा समस्या र अलपत्र परेका कामदारको दैनिक आफ्नै खर्चमा स्वदेश ल्याउने काम भइरहेको छ । हाल दैनिक ६ देखि ८ सय जना कामदार विदेशबाट आइरहेका छन् ।

सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत कामदारलाई उद्धार गर्न कठिनाइ भइरहेका बेला वैदेशिक रोजगारी खुला गर्न हतार गरेको वैदेशिक रोजगारविज्ञले आरोप लगाएका छन् । कोरोना भाइरसको संक्रमणका कारण रोजगारदाता देशका कामदार फर्किरहेकाे अवस्थामा श्रम स्वीकृति कोरोनाको अवस्था हेरेर मात्र खुलाउनुपर्ने श्रम तथा रोजगारविज्ञ मधुविशाल पण्डित बताउँछन् ।

‘कोरोना भाइरसको महामारीका कारण वैदेशिक रोजगारीमा कार्यरत कामदार रोजगारी गुमाएर र अन्य समस्याका कारण स्वदेश फर्किरहेको अवस्था छ । यस्तो अवस्थामा सरकारले कोरोना महामारीकै बीच कामदार वैदेशिक रोजगारीमा पठाउन कत्तिको उपयुक्त हुन्छ ? त्यो त जिम्मेवार निकायलाई थाहा होला,’ उनले भने, ‘वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदार प्राय घरमा छन् । उनीहरूलाई श्रम स्वीकृति लिनका लागि यातायातको सुविधा आवश्यक पर्छ । एकातिर सवारीसाधन बन्द छ, अर्कोतिर कोरोना महामारी दिनहुँ फैलिँदाे क्रममा छ । यस्तो अवस्थामा कामदार विदेश कसरी जान्छन् ?’

सरकारलाई कोरोना भाइरसका कारण विदेशमा समस्या परेका कामदार उद्धार गर्न गाह्रो भइरहेका बेला पठाउन हतार गर्नु नहुने उनको भनाइ छ । हाल सरकारले २४ हजार विदेशमा अलपत्र परेका नागरिक फर्काइरहेको छ । अन्य देश नागरिक कोरोना कारण फर्कन सहज वातावरणको प्रतीक्षा गरिरहेको उनको बुझाइ छ ।

म्यानपावर तयार छैन

सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारका लागि श्रम स्वीकृति खुलाएर मात्र नुहने वैदेशिक रोजगार व्यवसायीले बताएका छन् । वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारका हकमा श्रम स्वीकृति खुलाएर मात्र नहुने र रोजगारदाता देशबाट डिमाण्ड ल्याउने र कामदार पठाउने वातावरण नभएको वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका अध्यक्ष विष्णु गैरेले बताए ।

रोजगारदाता देश विदेशी कामदार तत्काल लिन तयार भएको नभएको सरकारले बुझ्नुपर्ने अध्यक्ष गैरेले बताए । ‘४२ हजारभन्दा धेरै नयाँ श्रम स्वीकृति लिएर जान पाएका छैनन् । रोजगारदाताबाट करिब २ लाख डिमाण्ड कोरोना भाइरस फैलिनुअघि आएका थिए । तीमध्ये करिब १ लाख ४० हजार कामदार पठाउने तयारीमा म्यानपावर थिए । अहिले ती कति डिमाण्ड कोरोना भाइरसका कारण खारेज भए, त्याे बुझ्नुपर्छ,’ उनले भने, ‘रोजगारदाता कम्पनीले कामदार लिन चाहे सरकारले कूटनीतिक पहल र मापदण्ड तयार गर्नुपर्छ । सोहीअनुसार कामदार पठाउन सकिन्छ । नत्र व्यवसाय र कामदार दुवैको सुरक्षालाई ध्यानमा दिएर वैदेशिक रोजगारीमा श्रमिक पठाउन सक्ने अवस्था छैन ।’

नेपालबाट दैनिक वैदेशिक रोजगारीमा ९ सयभन्दा धेरै युवा रोजगारीका खोजीमा विभिन्न देश जाने गरेका छन् । नेपाली कामदारको मुख्य रोजगार गन्तव्य देश खाडी र मलेसिया नै हो । यी देशमा करिब ९० प्रतिशत नेपाली वैदेशिक रोजगारीमा जाने गरेका छन् । पछिल्लो समय वैदेशिक रोजगारीमा युरोप, अफ्रिकी, अमेरिका, क्यानाडा र अन्य देश पनि नेपाल कामदार गइरहेको सरकारी तथ्यांकमा छ । सरकारले संस्थागत १ सय १० र व्यक्तिगत १ सय ७१ देशका लागि श्रम स्वीकृति दिने गरेको छ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, असार ८, २०७७ ११:००