ट्याक्सीचालकको प्रश्न : सरकार हामी भोकै मर्नू ?

फाइल तस्वीर

A+ A A-

दोलखा कालिन्चोक गाउँपालिकाका रमेश वली १० चैतसम्म उपत्यकाका विभिन्न स्थानमा ट्याक्सी कुदाउँदै थिए । तर, सरकारले कोरोना भाइरस नियन्त्रणका लागि लकडाउन गरेसँगै उनी पुतलीसडकस्थित कोठामा ३ महिनादेखि बसेरै दिन बिताइरहेका छन् । २०७० सालबाट ट्याक्सी चलाउन थालेका रमेशले त्यही कामबाट परिवार पालिरहेका थिए ।

सरकारले लकडाउन गरेसँगै ट्याक्सी थन्क्याएर बसेका कारण साँझबिहान छाक टार्नसमेत मुस्किल हुन थालेको रमेशले बताए । ‘गरिबी र बेरोजगारी भएका कारण रोजगारी खाेज्न काठमाडौं आएको थिएँ । मेरो सीप भनेको ड्राइभिङ हो । यही सीपमा ४ जनाको परिवार पाल्दै आएको थिएँ’, उनले भने, ‘म ट्याक्सी चलाएर परिवार पाल्दै आएको सामान्य ड्राइभर हुँ । २ महिना भयो, परिवारलाई मीठो खुवाउन सकेको छैन । कमाइ नभएपछि परिवारलाई खुसी बनाउन पनि नसकिँदाे रहेछ ।’

ट्याक्सी पनि ३ वर्षअघि ऋण काढेर किनेको थिएँ । वली मासिक ४५ देखि ५० हजारसम्म कमाइ गरेर त्यही पैसाले बैंकमा किस्ता तिर्ने र परिवार पाल्दै आएकाे थिएँ ।

यस्तै, मैतीदेवीमा ३ महिनादेखि कहिले लकडाउन खुल्छ र ट्याक्सी कुदाउन पाइन्छ भनेर रामेछापका जीवन कार्की पनि प्रतीक्षामा बसेका छन् । उनी पनि ट्याक्सी नै चलाएर परिवार पाल्दै आएको बताउँछन् । ‘मैलै ट्याक्सी चलाएको भरमा परिवारको छाक टर्छ । ३ महिनादेखि ट्याक्सी चलाउन नपाउँदा भोकै बस्ने अवस्था आएको छ । सरकारले हामीजस्ता ट्याक्सी चलाएर परिवार पाल्ने र छाक टार्नेका विषयमा केही सोचेन’, उनी गुनासो गर्छन्, ‘एकातिर ६ महिनाको बच्चा छ भने अर्कोतिर ट्याक्सी किनेको किस्ता तिर्नुपर्छ । कोठामा बसेकाे ३ महिना भयो घरभाडा तिर्ने पैसा छैन । चिन्तामाथि चिन्ता थपिएको छ ।’

सरकारले सामाजिक दूरी कायम गरेर २ जना मात्र बोकेर भए पनि ट्याक्सी चलाउन दिए राहत मिल्ने उनको भनाइ छ । सरकारले धेरै पैसाको राहत बाँडेको सुने पनि आफूहरूले भने केही नपाएको उनको गुनासो छ ।

अनामनगर चोकमा ३ महिनादेखि विगतमा आफूले ट्याक्सी कुदाएको सडक हेरेर दिन बिताइरहेको धादिङका राजेश दमाईंले बताए । ३ महिनादेखि ट्याक्सी थन्काएर बस्दा पहिला कमाएर राखेको पैसा नै खर्च भइसकेको उनले बताए ।

‘बजार मूल्य भने दिनहुँ बढ्दो छ । २०७० सालमा पाइने पाटपुर्जाको भाउ र अहिले के कुरा गर्नु आकाशपातालकै फरक छ । न त भन्सारमा छुट नै पाइन्छ,’ उनले भने, ‘ट्याक्सी कुदाउन नपाएपछि पैसा हुँदैन । घरबेटीले दिनमा २ पटक भाडाको कुरा गर्छन् । कमाइ छैन । परिवारलाई ऋण गरेर जसोतसो भात खुवाउँदै छु । अब यो पनि सकिँदैनजस्तो छ ।’

उनी थप्छन्, 'सरकारले आफूजस्ता ट्याक्सी चलाएर परिवार पाल्दै र रोजगारी गर्दै आएकालाई लकडाउनले धेरै नै सकसमा पारेकाे छ । सरकारले दैनिक मजदुरी गरी जीवन चलाउनेलाई २्/३ अर्ब रुपैयाँ राहतस्वरुप बाँड्याे भन्ने सुनिन्छ । तर, ट्याक्सी चलाएर दैनिक गुजारा चलाउने हामी ट्याक्सी ड्राइभरहरूका बारेमा यस्ताे सरकारले न त कुनै राहत दियाे, न त कुनै सुविधा, सरकार छ भन्ने अनुभूतिसम्म गराएन याे सरकारले ।'

‘सरकारले उपेक्षा गर्‍यो’

हाल राजधानीमा मात्र १२ हजार बढी ट्याक्सी सञ्चालनमा छन् । उक्त ट्याक्सीमा करिब १६ हजारले रोजगारी पाइरहेको ट्याक्सी व्यवसायी महासंघले जनाएको छ । सरकारले मिटरमा चल्ने ट्याक्सी निश्चित यात्रु बोक्ने व्यवस्था गरेर चलाउन दिनुपर्ने नेपाल ट्याक्सी मिटर व्यवसाय संघका अध्यक्ष अर्जुन गौतमको माग छ ।

ट्याक्सीचालक लकडाउनले गर्दा भोकै हुँदा पनि सरकारले कुनै पहल गर्न नसकेको उनको गुनासो छ । ‘ट्याक्सी व्यवसाय गर्छु भनेर गर्व गर्ने ठाउँ छैन, कहिले सरकारले मिटरका नाममा दुःख दिन्छ । केही ट्राफिक प्रहरीले विभिन्न बहानामा दुःख दिन्छन् । कोरोना महामारीमा सरकारले ट्याक्सीचालक र सिंगो व्यवसायीलाई नै बेवास्ता गर्‍यो’, संघका अध्यक्ष गौतमले भने, ‘यतिको धेरै लगानी उठाउन चालकलाई गाह्रो छ । दिनभर काम गर्दा पनि किस्ता तिर्ने पैसा पुग्दैन । जीविका धान्नै गाह्रो हुँदा पनि सरकारले बेवास्ता गरेको छ ।’

आफ्ना समस्या राख्नका लागि समय माग गरे पनि सरकारी पक्षले ट्याक्सी व्यवसायीसँग छलफल गर्न नचाहेको उनको आरोप छ । अध्यक्ष गौतमले सरकारले ट्याक्सी व्यवसायलाई मान्छे ठगेर हिँड्ने पेसासमेत बनाएको गुनासो गरे ।

कोरोना भाइरसका कारण लकडाउन हुँदा अहिले ट्याक्सीचालकको आर्थिक अवस्था नाजुक भइरहेको संघले जनाएको छ । सरकारले केही व्यवस्था गरेर तत्काल ट्याक्सी चलाउन सहज वातावरण बनाउन संघले माग गरेकाे छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असार ४, २०७७ ०९:४१