मेलम्ची खानेपानीका लागि फेरि साढे ५ अर्ब बजेट

A+ A A-

सरकारले मेलम्ची खानेपानी आयोजनाका लागि ५ अर्ब ४६ करोड बजेट छुट्याएको छ । विहीबार संघीय संसद्मा २०७७/०७८ को बजेट पेस गर्ने क्रममा अर्थमन्त्री युवराज खतिवडाले ५ अर्ब ४६ करोड रकम विनियोजन गरेको जानकारी गराएका हुन् । चालू वर्षमा मेलम्चीका लागि रकम विनियोन गरिएको थियो । गत वर्ष ७ अर्ब बजेट विनियोजन गरिएको थियो ।

२०७४ साल फागुनमा बनेको केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारले पहिलोपटक २०७५ को दसैँको भाखा राखेको थियो । २०७५ असोजमा नबनेपछि नयाँ वर्ष २०७६ को समय राखियो । तर, साे समयमा आयाेजना निर्माण गरिरहेकाे इटालियन ठेकेदार कम्पनी सीएमसी दि रेभेनाले काम छोडेपछि गत असोजमा ठेक्का पाएको चिनियाँ कम्पनी सिनो हाइड्रोले काम थालेपछि खानेपानी मन्त्रालयले मेलम्चीको पानी सुन्दरीजल झार्ने नयाँ म्याद २०७७ असारमा तोकेको थियो । यद्यपि, चालू आवमा नसकिने भएपछि सरकारले फेरि आगामी आवकाे मिति तोकेको छ ।

हालसम्म आयोजनाको मुख्य सुरुङ खन्ने कार्य सकिएको जनाइएको छ । सुरुङको कंक्रिट कार्य ९९ प्रतिशत सम्पन्न गरिएको मेलम्ची आयोजना विकास समितिले उल्लेख गरेको छ । चालू आवमा ७ अर्ब ३८ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरिएको मेलम्ची आयोजनामा हालसम्म ७० करोड रुपैयाँ खर्च भइसकेकाे छ ।

२००१ मा ३७ अर्ब बजेट विनियोजन गरेर आधिकारिक रूपमा सुरुवात भएको भए पनि २०४५ सालमा बिन्नी एन्ड पार्टनर्स यूकेले खानेपानी समस्या समाधानका लागि २० आयोजनाको सम्भाव्यता अध्ययन गरेकाे थियो ।

तीमध्ये मेलम्ची आयोजनालाई पहिलो प्राथमिकतामा राखिएको थियो । २०४७ मा स्टेनले एन्ड एसाेसिएसनले मेलम्चीबारे थप अध्ययन गरेको थियो भने २०४९ को अस्ट्रेलियन कम्पनी स्मेकले गरेको अध्ययनले मेलम्चीको विकल्प नभएको निष्कर्ष निकालेको थियो ।

खानेपानी आयोजना निर्माणका लागि नेपाल सरकारले चिनियाँ ठेकेदार कम्पनी चाइना रेलवे १५ ब्यूरो ग्रुप कर्पोरेसन र सीआरसीसीसँग सन् २००९ मा पहिलो सम्झौता भएको थियो । सम्झौताअनुसार काम नभएपछि ६ किलोमिटर सुरुङ खनेको उक्त चिनियाँ कम्पनीसँग सन् २०११ मा सरकारले सम्झौता तोडेको थियो ।

२०७३ वैशाखमा काठमाडौंमा खानेपानी वितरण गर्ने लक्ष्यसहित इटालियन कम्पनी को–अपेराटिभ मुरातोरी एन्ड केमेन्टेस्टी (सीएमसी) सँग सन् २०१३ मा ७ अर्ब ७२ करोड रुपैयाँमा सुरुङ र बाँधको काम सक्ने गरी नयाँ ठेक्का सम्झौता गरिएको हो ।

मार्च २०१८ सम्मका लागि अन्तिम समयसीमा तोकिएको सीएमसीले लक्ष्यअनुसारकै मितिमा काम सम्पन्न गरेमा बोनस उपलब्ध गराइने घोषणासमेत गरिएको थियो । पहिलो चरणमा मेलम्ची नदीबाट दैनिक १७ करोड लिटर, दोस्रो चरणमा याङरीबाट १७ करोड लिटर र तेस्रो चरणमा लार्केबाट दैनिक १७ करोडसमेत गरी काठमाडौं उपत्यकामा दैनिक ५१ करोड लिटर पानी लैजाने योजना रहेको छ ।

सीएमसीले छोडेपछि सम्झौता गरेको सिनो हाइड्रोले सुरुङमार्गतर्फ सुरुङको अन्तिम संरचना निर्माण, डाइभर्सन सुरुङ र अडिट सुरुङको लाइनिङ र फिनिसिङ, अडिट सुरुङसम्मको पहुँचमार्ग सुधार गर्ने जिम्मा लिएको छ । स्थानीय ग्याल्थुमको पहुँचमार्ग, पुलको पुनःनिर्माण, क्याम्पको मर्मत सुधारलगायतका काम सो कम्पनीलाई दिइएको छ । सिनाेलाई काम सम्पन्न गर्न ९ महिनाको समय सीमा दिइएको छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, जेठ १५, २०७७ १७:४०