तलब नपाएर कामदार मारमा, व्यापार नभएर व्यवसायी मारमा

A+ A A-

पोखरा लेकसाइडस्थित फिस्टेल लज (होटल)ले आफ्ना कामदार कर्मचारीहरूलाई विगत २ महिनादेखि तलब दिएको छैन । चैतयताको तलब नपाएर कामदार कर्मचारीहरू समस्यामा परेका संयुक्त युनियनका अध्यक्ष हस्तवीर बुढाथोकीले बताएका छन् ।

अंग्रेजी महिनाअनुसार तलब दिने गरेको होटलले सरकारको निर्देशनबमोजिम चैत महिनाको १२ दिनको मात्र तलब दिन खोजेको थियो तर कर्मचारी युनियनले व्यवस्थापनको उक्त प्रस्ताव स्वीकार गरेन । युनियनले अप्रिल महिनाको पूरै तलब माग गरेको छ ।

१ सय २० जना कामदार कर्मचारी रहेको उक्त होटलको व्यवस्थापकीय जिम्मेवारी होटल अन्नपूर्णको हो । अन्नपूर्ण होटल समूहअन्तर्गत अन्नपूर्णका अतिरिक्त फिस्टेल र जगतपुर होटलसमेत पर्छन् ।

तर, अन्नपूर्ण र जगतपुर होटलको मुख्य उद्देश्य नाफा कमाउनु भए पनि फिस्टेलको मूल उद्देश्य व्यवसायभन्दा पनि सेवा हो । जयन्ती मेमोरियल ट्रष्टको सम्पत्तिको रूपमा रहेको यस लजको सम्पूर्ण आम्दानी सिद्धान्तः गरिब मुटु रोगीहरूको निःशुल्क उपचारमा खर्च गरिन्छ ।

प्रतिष्ठानका संयुक्त युनियन सचिव प्रकाश रेग्मीका अनुसार उनीहरूले व्यवस्थापनसँग यस विषयमा धेरै चरणमा कुरा गरेका छन्् । तर, होटल व्यवस्थापनले भने सधैँ नै ‘माथिको निर्णय कुरेको’ भन्ने एउटै रेडिमेड जवाफ दिने गरेको गुनासो कर्मचारी कामदारको छ ।

‘पाहुनाहरूलाई तिमीहरूले खाएको एक कप चियाको पैसा पनि गरिबहरूको सेवामा खर्च हुन्छ भनेर फुर्ती लाउँथ्यौँ’, रेग्मी भन्छन्, ‘तलब नपाएर अहिले आफैँ समस्यामा छौँ, अब के भनेर फुर्ती लगाउनु ?’

घरमा पैसा र खानेकुरा सकिएर साथीहरूले पनि निरन्तर फोन गर्ने गरेको युनियनका नेताहरू बताउँछन् । साथै यस सेवामूलक संस्थालाई अरू व्यावसायिक संस्थाहरूको क्याटेगोरीमा राख्न नहुनेसमेत उनीहरूको भनाइ छ ।

यता, होटल व्यवस्थापनले भने कर्मचारीहरूको चैतसम्मको तलब दिइसकेको बताउँदै बाँकी अवधिको निर्णय पनि छिट्टै नै हुने जानकारी दिएको छ ।

व्यवसायीका कुरा

व्यवसायीका पनि आफ्नै पीडा छन्, आफ्नै गुनासा छन् । कोरोना महामारीको बीचमा होटलहरूमा ताल्चा लागेका छन् । ‘सरकारले दिने भनेको राहत पनि पाइएको छैन । सामाजिक सुरक्षा कोषले पनि ३१ प्रतिशत रकम सुरक्षण गरिदिने आश्वासन त दियो तर उक्त आश्वासन पूरा भएन’, एक जना व्यवसायीको गुनासो छ ।

व्यापार व्यवसाय ठप्प रहेको अवस्थामा कर्मचारीलाई तलब दिन कठिनाइ उत्पन्न भएको उनीहरूको भनाइ छ । कहिल्यै नचिताएको सङ्कट आइलागेपछि के गर्ने र के नगर्ने भन्ने कुराको कुनै भेउ नै नपाएका व्यवसायीहरूले सरकारसँग एकैचोटि धेरै मागहरू राखेका छन् ।

सबैभन्दा पहिले उनीहरूले कामदार कर्मचारीहरूलाई १२.५ प्रतिशत प्रतिष्ठानले र त्यति नै रकम सरकारले समेत दिएर २५ प्रतिशत तलब दिनुपर्ने माग राखे । उक्त माग पूरा नभएपछि ६ महिनाका लागि होटल बन्द गर्ने संयुक्त निर्णय होटल एसोसिएसन नेपाल (हान)मार्फत् गराए ।

तर, त्यसो गर्दा पनि सरकाले ‘होटल बन्द गर्न पाइन्छ तर कर्मचारीको तलब नदिन पाइँदैन’ भन्यो । सरकारको नीति तथा कार्यक्रममा खासै मूर्त कुरा नआएकाले अहिले व्यवसायीहरू बजेटमा राहत प्याकेज घोषणा हुन्छ कि भनेर बजेट भाषणको प्रतीक्षामा छन् ।

होटल एसोसियसन नेपाल (हान)की अध्यक्ष सिर्जना राणाका अनुसार अहिले होटलहरू मुख्यतया ३ वटा समस्याबाट गुज्रिरहेका छन् । नयाँ होटलहरूले धेरै ऋण लिएकाले उनीहरू चर्को व्याजको मारमा छन् । कतिपय होटलहरूले दैनिक ९ लाख रुपैयाँसम्म बैंकको व्याज मात्र तिर्नुपरेको उनी बताउँछिन् । त्यस्तै, पुराना होटलहरूमा कर्मचारी संख्या धेरै भएकाले उनीहरूलाई तलब खुवाउन र साना होटलहरूलाई जग्गा र घरको भाडा तिर्न समस्या भएको उनको भनाइ छ ।

यो जटिल परिस्थितिमा सरकारले कुनै एउटा पक्षको मात्र समस्या नहेरी सबैलाई हित हुने निर्णय गर्नुपर्ने उनको धारणा छ । ‘यतिखेर सबैलाई उत्तिकै समस्या छ । त्यसैले सबै पक्ष जिम्मेवार हुन आवश्यक छ’, राणा भन्छिन्, ‘अहिले अनावश्यक विवाद सिर्जना गर्ने भन्दा पनि एकसाथ कर्मचारी र संस्थाको जीवन कसरी जोगाउन सकिन्छ र आर्थिक क्रियाकलापलाई कसरी व्यवस्थित गर्न सकिन्छ ? त्यसतर्फ जिम्मेवार सबैको ध्यान जान आवश्यक छ ।’

प्रकाशित मिति: सोमबार, जेठ १२, २०७७ १४:४९