कृषि र रोजगारीले प्राथमिकता पाउँदा तत्काल बेरोजगारी संकट टर्छ: विज्ञ

A+ A A-

शुक्रबार राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को नीति तथा कार्यक्रम संसदमा प्रस्तुत गर्दै कृषि, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा कोषलाई प्रथामिकतामा राखिएको छ ।

सरकारले नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गरेजस्तै रोजगारी, कृषि र सामाजिक सुरक्षा कोष कार्यक्रममा समेटन सके कोरोनापछि यी क्षेत्रमा देखिएका केही समस्या समाधान हुने श्रम तथा रोजगारविज्ञहरूले बताएका छन् । कोरोना भाइरसको सबैभन्दा धेरै प्रभाव रोजगारी, कृषि र सामाजिक क्षेत्रमा परेको उनीहरूको भनाइ छ ।

कोरोना भाइरसका कारण करिब ३० लाख नागरिक तत्काल बेरोजार हुने अनुमान भइरहेको बेला सरकारले नीति तथा कार्यक्रम कृषि र रोजगारीलाई प्रथामिकतामा राख्नु राम्रो पक्ष भएको युवा तथा श्रमविज्ञ डा गणेश गुरुङ बताउँछन् । नीति तथा कार्यक्रमकमा कृषि क्षेत्रलाई समेटेर ल्याइएका कार्यक्रमले रोजगारी सिर्जना गदै तत्काल बेरोजगारी समस्या समाधान गर्ने विज्ञ डा गुरुङले बताए ।

सरकारले श्रम सूचना बैकमार्फत रोजगारी र कस्ता क्षेत्रमा श्रमिकको माग भइरहेको छ भन्ने थाहा हुन्छ । वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएका प्राय सबै सिप भएका जनशक्ति छन् ।’ उनले भने, ‘कोरोनापछि सरकारले कृषि, श्रम र रोजगारीलाई अवसरका रुपमा लिनुपर्छ । यी क्षेत्रले अर्थतन्त्रमा ठुलो सहयोग पुग्छ । कुषिले रोजगारीसँग उत्पादन समेत बढाउँछ । कृषिमा निर्भर भए रोजगारीमा समस्या हुँर्दैन ।’ १० वर्षमा कृषि उत्पादनलाई दोब्बर बनाए ३ गुणा रोजगारी बृद्धि हुने उनको भनाइ छ ।

यसैगरी, शैक्षिक बेरोजगार युवालाई शिक्षाअनुसार देशभित्र सञ्चालन भएका विभिन्न प्रोजेटमा रोजगारी दिन विषयलाई सरकारले नीति तथा कार्यक्रममा समेटनु राम्रो पक्ष भएको श्रम तथा रोजगारविज्ञ पुर्णचन्द्र भटटराईले बताएका छन् । सरकारले नीति तथा कार्यक्रममा भने जस्तो बजेट भाषणले संम्बोधन ग¥यो भने तत्काल रोजगारी क्षेत्रमा आउन सकट टार्ने रोजगारविज्ञ भटटराईले बताए ।

‘कारले नीति तथा कार्यक्रममा भने जस्तो कृषि र श्रम क्षेत्रका विषय कार्यन्वयन भए भन्ने १० लाख रोजगारी सिर्जना समस्या हुदैन । नीति कार्यक्रममा आएका रोजगारी, श्रम र कृषि विषय राम्रा छन् । यस्ता विषयले कृषिमा उन्नति, आयस्रोत र रोजगारी जस्ता समस्या समाधान हुन्छ ।’

उनले भने, ‘कोरोनापछि नेपालमा सबैभन्दा ठुलो समस्या बेरोजगारीदर नै हो । कृषिमा लागानी गर्दा रोजगारी सिर्जना हुन्छ । रोजगारीले उद्यमी उत्पादन गदै जान्छ । यस्तो भयो भने अर्थतन्त्रलाई समेत महत्वपुर्ण सहयोग हुन्छ ।’

नेपालमा कति श्रमिक छन् भने सरकारसँग तंथ्याक छैन । विदेशबाट फर्कन धेरै श्रमिक कृषिमा काम गरेर आएको हुन्छन् । उनीहरुको सिपका आधारमा उद्यमी र व्यवसाय गर्ने वातावरण सरकारले बनाउनुपर्ने उनको भनाई छ ।

सरकारले उद्यम सुरु गर्न चाहनेहरुलाई क्षमता विकास, बजार पहुँच लगायतका कामका लागि सहयोगी हुने नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख गरिएको छ । रोजगारसँग सम्वन्धित कार्यक्रमहरु सवै प्रदेशहरुमा विस्तार गरिने पनि समेत बताइएको छ ।

सरकारले व्यापक रुपमा रोजगारीका अवसरहरु सिर्जना गर्ने भन्दै युवालाई रोजगारीका लागि कृषि, साना तथा मझौला उद्योग, निर्माण तथा सेवा क्षेत्रमा परिचालन गरिने नीति तथा कार्यक्रममा भनिएको छ । सरकारले देशभित्र रोजगारीका लागि अध्ययन गरिरहेको र विदेशबाट फर्किएका कामदारलाई सरकारले प्रदेश, स्थानिय र केन्द्रीयस्तरबाट रोजगारी दिने बताइएको छ ।

सरकारले बेरोजगारी कोही भोकै नपर्ने र भोकले कोही नमर्ने गरी रोजगररीको सुनिश्चितताका लागि कार्यक्रम समेत ल्याउन भएको छ ।

कोरोनाबाट प्रभावित समुदायलाई सरकारले विशेष खाद्यान्न, शिक्षा, स्वास्थ्य र जनजीविकोपार्जनका क्षेत्रमा विशेष कार्यक्रम ल्याउन बताइएको छ । कोरोना भाइरसबाट प्रभावित वेरोजगार श्रमिक, गरिब किसान तथा विपन्न वर्गलाई लक्षित गर्दौ सरकारले आगामी वर्षको बजेटमा विशेष नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख गरिएको छ ।

यस्तै कृषि क्षेत्रमा रोजगारीलाई मध्येनजर गरे धेरै कार्यक्रम ल्याइएको छ । प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम, कृषिमा युवा सहभागिता, सरकारले कृषिका सामाग्री किन्ने दिने, कृषि प्रशोधन केन्द्र स्थापना, फलफुल उत्पादन गर्ने, र्चौपया पालन, मासु उत्पादनमा सरकारले सहुयलित सुविधा दिने र कृषिमा निर्भर हुन लागानी गर्ने विषय कार्यक्रममा उल्लेख छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, जेठ २, २०७७ १८:१४