नेकपामा पदीय भागवण्डाको ‘च्याप्टर क्लोज’ भयो

A+ A A-

सत्तारुढ दल नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी आन्तरिक विवादमा छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले हठात् दुईवटा अध्यादेश ल्याएपछि सुरु भएको विवाद अन्ततः पार्टी विभाजनको सन्निकट पुगेर बहुरिएको छ ।यो तर्क हाम्रो होइन, नेकपाकै वरिष्ठ नेता झलनाथ खनालको हो । पूर्वप्रधानमन्त्रीसमेत रहेका खनाल शनिवार रातीको सचिवालय बैठकपछि अब नेकपा विवाद तत्कालका लागि साम्य भएको बताउँछन् । आफू गुटको पक्षपाती नरहेको बताउने खनाल पार्टीभित्र पदीय भागवण्डाको च्याप्टरसमेत सकिएको बताउँछन् ।नेकपाभित्रका बौद्धिक नेताका रूपमा चिनिने झलनाथ खनालसँग शिलापत्रडटकमले नेकपाको विवादको चुरोको वास्ताविकताका विषयमा गरेको कुराकानी प्रस्तुत छ :

सरकारले दुईवटा अध्यादेश ल्याएपछि नेकपामा जुन विवाद उत्पन्न भएको थियो, त्यो विवाद सचिवालयको बैठकबाट समाधान भएको हो कि केही समयका लागि स्थगित मात्र भएको हो ?

नेकपा ऐतिहासिक प्रोसेसबाट बनेको पार्टी हो । हामीले जुन नीति, विधि र पद्धति अगाडि सारेका थियौँ, त्यो नीति, विधि र पद्धतिअनुसार पार्टी ठीक ढंगले अगाडि बढ्न सकेन । पार्टी ठीक ढंगले अगाडि नबढेको हो । नीति, विधि र कार्यदिशाअनु्सार पार्टी नचलेपछि समस्या आए । पार्टीभित्र अन्तर्विरोध आए ।

यहीबीचमा पार्टीमा कुनै सरसल्लाह नै नभई सरकारले अथवा प्रधानमन्त्रीले २ अध्यादेश ल्याउनुभयो । उक्त अध्यादेशको पार्टीभित्र नै विरोध भयो । विरोध भएपछि सरकारले फिर्ता लियो । फिर्ता लिनुको कारण हो- अध्यादेश ठीक थिएनन् ।

ती अध्यादेशको खुला रूपमा विरोध भयो । पार्टीको, जनताको चाहनाविपरीत, लोकतान्त्रिक विधिअनुकूल रहेनछ भन्ने प्रधानमन्त्रीलाई बोध गरायौँ ।

दुवै अध्यादेश फिर्ता लिएपछि परिस्थिति फरक भयो । सहज भयो । त्यही सहज बनेको परिस्थितिमा सचिवालयको बैठक बस्यो । यसबाट अहिले नेकपामा एक किसिमको युद्धबिराम भएको छ । फेरि युद्ध हुन्छ अथवा हुँदैन बेग्लै कुरा हो । यो युद्धबिरामलाई स्थायी रूपमा लैजाने कोसिस गर्नेछौँ । स्थायी उन्नतितर्फ लैजानेछौँ ।

पार्टीको र धेरै नेताको असहमतिका बीच प्रधानमन्त्रीले अध्यादेश ल्याउनुको नियत के होला ?

कसैको नियतको बारेमा थाहा हुँदैन । के नियतले ल्याउनुभएको हो, थाहा छैन ।

पार्टीमा यति धेरै अन्तर्विरोध आउनुको कारण सैद्धान्तिक हो कि शक्ति बाँडफाँटको किचलो हो ?

यसमा सैद्धान्तिक मतभेद छैनन् । पार्टी एकता गर्दा जुन नीति, सिद्धान्त र कार्यदिशा तय गरेका छौँ । त्यो विधानमा किटान नीति, विधि र कार्यदिशामा चल्नुपर्छ । ती नीति, सिद्धान्त र कार्यदिशालाई अक्षरशः पालना गर्नुपर्ने हुन्छ ।

अहिले जनवादी क्रान्ति पूरा भएको छ । अब समाजवादी क्रान्तिको युगमा प्रवेश गरेका छौँ । अब समाजवादको लक्ष्य पूरा गर्न त्यही किसिमका नीति, पद्धति, कार्यशैली लागू गर्नुपर्छ । त्यो किसिमको नीति, पद्धति र कार्यशैली लागू नहुँदा समस्या आएका हुन् ।

पार्टी नेताहरूबीच केपी शर्मा ओलीले अध्यक्ष र प्रधानमन्त्रीबाट राजीनामा दिनुपर्छ भन्ने माग थियो, हिजोको सचिवालयबाट सबै नेताहरू यो मागबाट पछाडि हट्नुभएको छ । हिजो मात्र सचिवालयमा के पाक्यो र यो मागबाट सबै नेताहरू पछाडि हट्नुभयो ?

संसारभरको कम्युनिस्ट पार्टी एक व्यक्ति एक पदको सिद्धान्तमा चलेको छ । उसो त कहीकहीँ एक व्यक्ति दुई पदमा बसेका पनि छन् । हामीले एक व्यक्ति एक पदमा चल्नै पर्छ । हामीले पार्टी एकता गर्दा २ अध्यक्षको व्यवस्था गरेका छौँ । यो अस्थायी परिदृश्य मात्र हो । २ जना अध्यक्षको व्यवस्था महाधिवेशनसम्म मात्र हो । यसलाई हामीले मानेका छौँ ।

पार्टीमा एक व्यक्ति एक पद नै हुनुपर्छ । विभिन्न कारणले त्यो पूरा हुन सकेको छैन । यो कुरा स्थापित गर्छौं । यसलाई बदल्नुपर्छ । यसलाई सुधारेर मात्र पार्टी र सरकारबीचको अन्तरसम्बन्ध अगाडि बढाउन सकिन्छ । अहिले हामीले ३ तहका सरकार सञ्चालन गरिरहेका छौँ । तीनै तहमा पार्टीले नेतृत्व स्थापित गर्नुपर्छ । यसका लागि एक पद एक व्यक्तिको प्रणाली लागू गर्नुपर्छ ।

सचिवालयको बैठकले एक व्यक्ति एक पदको अवधारणामा सहमति जुटाएको हो ?

सचिवालयको बैठक नयाँ सुरुवात हो । यसले धेरै कुराको छिनोफानो गर्न बाँकी छ । सबै कुराको विश्लेषण गरिसकेको छैन । पार्टी र सरकारको समग्र समीक्षा गर्ने पक्षमा छौँ । पार्टी र सरकारबीचका अन्तरसम्बन्धको समीक्षा गर्ने पक्षमा छौँ । समग्र कुरालाई नयाँ ढंगले लैजाने तयारीमा छौँ । नयाँ धरातलमा लैजानेछौँ ।

अब आउने स्थायी कमिटीका सदस्यले धेरै कुरा राख्नेछन् । उहाँहरूका अनुभव, उहाँका कुराहरूले यो पार्टीलाई सही दिशामा लैजानेछौँ । उहाँहरूका कुरा सुनेपछि पार्टीलाई सुधार गरेर लैजानेछौँ ।

१७ गतेसम्म आआफ्ना समूहका सांसदहरूको हस्ताक्षर सङ्कलन गरिरहेका नेकपाका नेतृत्वहरू २० गतेको सचिवालय बैठकमा आउँदा किन नरम भएर प्रस्तुत भए । नेताहरूमा पदको बाँडफाँट भएको हो कि ?

नेकपा समाजवाद स्थापना गर्न बनेको पार्टी हो । यो परिवर्तनकारी महत्वपूर्ण शक्ति हो । यसले समाजवाद ल्याउने हो । समाजवाद ल्याउनमा सिंगो पार्टी एक छ । समाजवादमा मतभेद छैन । समाजवादमा जाने नीति, विधि र सैद्धान्तिक रूपमा मतभेद छैनन् । एकताबद्ध गर्न मतभेद छैनन् तर नेतृत्वको कार्यशैलीका बारेमा मतभेद भए ।

कार्यपद्धतिका बारेमा गम्भीर मतभेद भए । तरिकामा गम्भीर मतभेद सिर्जना भए तर प्रधानमन्त्रीले आफूले पनि आत्मआलोचना गर्छु, तपाईंहरू पनि आत्मआलोचना गर्नुहोस् भन्नुभयो । जे कुरामा कमी कमजोरी भएका छन्, ती कुरा म पनि सुधार्छु, तपाईंहरू पनि सुधार्नुहोस् भन्नुभयो । पार्टी र सरकारलाई नयाँ तरिकाले अगाडि बढाऔँ भन्नुभयो ।

यो त मौखिक कुरा हो । नीतिगत प्रस्ताव हो । व्यवहारमा हेर्ने कुरा बाँकी छ । त्यो बाँकी भए पनि हामी बसेर छलफल गरौँ भनेका हौँ । क्रमशः अगाडि बढाउनेछौँ । स्थायी कमिटीको बैठक बोलाएको छ । एकताको प्रक्रियामा जाऔँ भनेका हौँ । तनावको अवस्थाबाट अग्रगतितर्फ लिएर आएका छौँ ।

महाधिवेशनसम्मलाई एक व्यक्ति एक पदको एजेण्डा स्थगित भएको हो भनेर बुझ्दा हुन्छ ?

पार्टीको नीति, विधि र मापदण्ड मान्न दुवै पक्ष सहमत भएका छौँ । कार्यदिशा र सिद्धान्त मान्न हामी सबै सहमत भएका छौँ । यसमा एक व्यक्ति एक पदको प्रणाली पनि पर्छ । यो नीति मान्न सबै तयार छन् । यो कुरा सुधार गरेर अगाडि बढ्न नीतिगत सहमति भएको छ ।

भनेपछि प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले प्रधानमन्त्री अथवा अध्यक्षमध्ये एक पद छोड्ने सम्भावना अझै बाँकी छ ?

त्यसबारेमा छलफल गरिरहेका छौँ । अहिले मुलुकमा अस्थिरता नआओस् भन्ने मान्यतामा छौँ । तर, साथसाथै एक व्यक्ति एक पदको सिद्धान्तलाई पनि स्थापित गर्नुपर्छ भन्नेमा छौँ । यो कुरालाई लिएर अगाडि बढ्छौँ । यसका लागि विभिन्न तहमा केही हेरफेर हुन सक्छ ।

भनेपछि, अध्यक्ष तहमा केही समय यो कुरा स्थगित भए पनि प्रदेश तहमा यो कुरा लागू गर्नुपर्छ भनेको हो ? त्यसो हुँदा गण्डकी र प्रदेश ५ मा लागू हुन्छ त यो एक व्यक्ति एक पदको व्यवस्था ?

पार्टीले नीति बनाएपछि त्यो हुन्छ । यसको मापदण्ड बनाएपछि स्वाभाविक रूपमा पार्टी त्यो नीतिमा चल्नुपर्छ तर अहिले नै पार्टीले यो नीति बनाएको छैन ।

उपाध्यक्ष वामदेव गौतमलाई राष्ट्रियसभामा लैजाने भन्ने सचिवालयको निर्णय थाँती रहेको अवस्थामा हिजो फेरि प्रतिनिधिसभामा लैजाने भन्ने निर्णय आयो । यो कस्तो खालको निर्णय हो ?

वामदेव गौतमलाई संसदमा लैजानुपर्छ भन्ने मान्यता धेरै पहिलादेखिको हो । यो मान्यता सचिवालयले नै बनाएको हो । उहाँलाई राष्ट्रियसभामा लैजाने भनेर निर्णय गरियो । संविधान संशोधन गरेर प्रधानमन्त्री बन्ने ढोका खोलौँ भन्ने भयो । तर, त्यो सम्भावना धुमिल भएपछि प्रतिनिधिसभामा उहाँलाई निर्वाचित गर्न सहज हुन्छ भनेर संसदमा लैजान खोजेका हौँ ।

केही दिन पहिला प्रधानमन्त्री ओलीले एक पद छाड्नै पर्ने अडानमा रहेका सचिवालयका नेताहरू एकाएक किन पछाडि हटे ?

त्यो अडान कसले बनाएको थियो, मलाई थाहा छैन । विभिन्न समयमा कामरेडहरूले भनेका कुरालाई, अआफ्ना विचार राख्ने कुरालाई तपार्ईंले अडान भन्नुभएको होला । विभिन्न कामरेडहरूका आआफ्ना सोच थिए । हिजो बैठकमा आउँदा सबैको सोच मिल्यो । अहिलेको कमिटीबाट पास भएका छन् । हिजोको निष्कर्ष सबैको साझा निष्कर्ष हो ।

नेकपामा प्रधानमन्त्री बन्न सक्ने क्षमता भएका धेरै नेताहरू हुनुहुन्छ । जनताबाट पराजित वामदेव गौतमलाई नै प्रधानमन्त्री बनाउनुपर्ने अवस्था नेकपामा किन आइपर्‍यो ?

नेकपामा प्रधानमन्त्री बन्न सक्ने दर्जनौँ नेताहरू छन् । उहाँ (वामदेव)को पनि इच्छा, आकाङ्क्षा, चाहना, भावना भएकाले त्यसको सम्मान गरेका हौँ । उहाँ नै प्रधानमन्त्री हुनुपर्छ भन्ने सुनिश्चिता छैन । अहिले पनि धेरै साथीहरू प्रधानमन्त्री हुन योग्य छन् । कसैलाई पनि प्रधानमन्त्री बनाउन सकिन्छ तर नेकपामा अहिले प्रधानमन्त्री फेर्ने अवस्था आएको छैन ।

आखिर जनताबाट पराजित नेताको चाहना र भावनाको सम्मान गर्ने नाममा सिंगो पार्टीलाई, संविधानलाई, मुलुकलाई बन्धक बनाउन मिल्छ र ?

पार्टीले सबै नेताको योगदानको मूल्याङ्कन गर्छ । विभिन्न ढंगले मूल्याङ्कन गर्छ । कयौँ व्यक्तिको विभिन्न रूपमा मूल्याङ्कन गर्छ । अगाडि बढाउँछ । यो अनौठो कुरा होइन ।

भनेपछि नेताको व्यवस्थापनका लागि पार्टीले यस्ता निर्णय गर्छ ?

नेताहरूको व्यवस्थापनका लागि, पार्टीको अग्रगतिका लागि, पार्टीको प्रभावकारिताका लागि हो । नेताहरूको विशिष्ट भूमिका हुन्छ । नेताको विशेषता पार्टीले उपयोग गर्छ ।

सरकारको नेतृत्व परिवर्तन हुँदैन भन्नुभयो । अस्थिरतातर्फ पार्टी जाँदैन भन्नुभयो तर वामदेव गौतमलाई अगाडि सार्नु भनेको प्रधानमन्त्री बनाउन पनि हो । पार्टीले गौतमलाई प्रधानमन्त्री बनाउनै पर्ने कारण के त ?

अहिलेको अवस्थामा तनावको आधारमा वामदेवलाई प्रधानमन्त्री बनाउने कुरा आएको हो तर अहिले नेतृत्व परिवर्तन गर्नै पर्छ भन्ने पनि छैन । परिवर्तन हुँदैन भन्ने पनि छैन । आवश्यकताअनुसार हुने कुरा हो ।

हिजोको सचिवालय बैठकबाट भैँसेपाटी गठबन्धन भत्केको भन्ने छ नि, के हो ?

तपाईंहरूले केलाई भैँसेपाटी गठबन्धन भन्नुभएको हो, मलाई थाहा छैन । भैँसेपाटीमा कुनै गठबन्धन नै भएको थिएन । हामी बसेर चिया खाएका हौँ । पार्टीका बारेमा कुरा गरेका थियौँ । पार्टीको अग्रगतिका बारेमा कुरा भएका थिए । पार्टीका आन्तरिक विषयमा कुरा गरेका थियौँ । पार्टीका हितमा कुरा गरेका थियौँ ।

कसरी पार्टीलाई एकताबद्ध बनाउने भन्ने विषयमा छलफल गरेका थियौँ । कसरी अगाडि लैजाने भनेर छलफल भएको थियो । त्यही छलफलको परिणाम २० वैशाखको सचिवालय निर्णय भएको हो ।

अन्तर्विरोधका बीचमा नै २ समूहबीच हस्ताक्षर गर्नुपर्ने अवस्था कसरी आयो ? १ दिनमा नै त्यो कसरी साम्य भयो ? जादूको छडी के हो यति छिटो समस्या साम्य हुनुको ?

पार्टीका कार्यदिशा, नीति र सिद्धान्तलाई परिपालन गर्ने सवालमा रहेका समस्याका कारण यस्तो अवस्था आयो । पार्टीभित्र अन्तर्विरोध आएको थियो । यही अन्तर्विरोधका कारण सांसदहरूको हस्ताक्षरसम्म पुगेको हो ।

यो भनेको पार्टी विभाजनको सङ्घारमा पुगेको हो । पार्टी विभाजनको सङ्घारमा पुगे पनि सुझबुझका साथ त्यहाँबाट फिर्ता ल्याएका छौँ । पार्टी गम्भीर अवस्थामा पुगेको थियो । समझदारीका साथ पार्टी पुनः सही ठाउँमा आएको छ ।

अहिले उन्नत किसिमको समझदारी भएको छ । यही समझदारीले पार्टी विभाजनबाट रोकिएको छ । पार्टी एकता र उन्नतितर्फ अगाडि बढेको छ ।

यो एकतामा पार्टी अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्रीको हैसियतले केपी शर्मा ओलीले त्याग्नुपर्ने कुरा केके हुन् । कार्यशैली सुधार्ने हो कि कार्यनीतिका कुराहरू ?

यस्तो परिस्थिति उत्पन्न हुनमा सबैभन्दा बढी जिम्मेवारी अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्रीको छ । त्यसपछि अर्का अध्यक्ष प्रचण्डले जिम्मेवारी लिनुपर्छ । हामीले पनि यसको जिम्मा लिनुपर्छ ।

यसबीचमा जेजे घटना घटे, त्यो जिम्मेवारी महसुस गर्दै आलोचना, आत्मालोचना गर्दै पार्टी एकतालाई अगाडि बढाउनुपर्छ । अब नयाँ धरातलमा उभिएर पार्टी एकता गर्नुपर्छ । सञ्चालन गर्नुपर्छ । पार्टीका नीति, कार्यदिशा, सिद्धान्तलाई अनि लक्ष्य, विधि र पद्धतिलाई ध्यान दिँदै अगाडि बढ्नुपर्छ ।

पार्टीभित्र यति विवाद आउँदा पनि किन महाधिवेशनको माहोल बनाउन कुनै पनि स्थायी कमिटी सदस्यले कुरा उठाउँदैनन् ?

अहिलेसम्म हाम्रो पार्टी एकीकरणको काम नै सकिएको छैन । सबै तहको एकीकरण सकेर मात्र त्यतातर्फ जाने हो । पार्टीलाई विधि, विधानमा सञ्चालन गर्ने व्यवस्था गर्दै छौँ । एउटै कार्यदिशा, नीति र सिद्धान्तको आधारमा एकताबद्ध बनाउने हो । पार्टी परिचालनको विधि बसालेर मात्र महाधिवेशनमा जान्छौँ ।

अहिले नीतिगत र सिद्धान्तगत अनि कार्यदिशाको विवाद छैन । कार्यशैलीको मात्र समस्या हो । कार्यदिशाको समस्याले कहिलेकाहीँ धेरै ठूलो समस्या आउँछ भन्ने यो उदाहरण हो । यसले पार्टीलाई झण्डै फुटको सङ्घारमा पुर्‍याउन सक्छ भन्ने कुरा नेकपाका नेता, कार्यकर्ताले बुझ्न आवश्यक छ ।

हिजोको सचिवालय बैठकबाट नेकपा फुटको सङ्घारबाट बचेकै हो ?

हो, हिजोको सचिवालयबाट नेकपा फुटको सङ्घारबाट बचेको छ । अब फेरि एकताको मार्गमा, उन्नतिको मार्गमा, रूपान्तरणको मार्गमा गएको छ ।

नेकपालाई फुटबाट बचाउन सबैभन्दा बढी त्याग कसले गरेको हो ?

कम्युनिस्ट पार्टीको नेतृत्व कुनै एक व्यक्तिको होइन । कम्युनिस्ट पार्टी सामूहिक नेतृत्वमा चल्छ । यो पार्टी एकता हुँदा पनि २ नेताका कारणले भएको होइन । १ जनाको योगदानले बनेको पार्टी होइन । धेरै नेताहरूको सामूहिक चाहनाले एकता भएको हो ।

पार्टी एकता सम्पूर्ण नेता, कार्यकर्ताको चाहनाले भएको हो । अहिलेको विभाजन पनि १-२ नेताको चाहनाले रोकिएको होइन । सबै नेताहरूको सामूहिक पहलले रोकिएको हो । यसको श्रेय सबैलाई जान्छ ।

पार्टीमा भौतिक रूपमा एकता भए पनि नेकपामा भावनात्मक एकता नहुँदा भिरमा पुग्छ अनि त्यसबाट तान्नुपर्ने अवस्था आउँछ, यो अवस्था कहिलेसम्म रहन्छ ?

तपाईंलाई थाहा हुनुपर्छ, हाम्रो कम्युनिस्ट आन्दोलनको ७१ वर्षको इतिहास छ । यो ७१ वर्षमा हामीमा धेरै विवाद रहँदै आए । यो ४० वर्षमा त एकले अर्कोलाई निषेध गर्ने अवस्थामा पनि पुगेका हौँ ।

जब हामीमा साझा कार्यदिशा र नीति मिल्यो, त्यसपछि एकीकरण भएका हौँ । एकीकरण भनेको भौतिक रूपमा मात्र होइन, वैचारिक, सङ्गठनात्मक, भावनात्मक, राजनीतिक, सैद्धान्तिक, कार्यशैलीगत एकीकरण हुन्छ । यो एकीकरण बहुआयामिक छ । यो अहिले पनि जारी छ । पछिसम्म पनि जारी रहने कुरा हो ।

एकता भएपनि नेकपामा अहिले पनि पूर्वएमाले र पूर्वमाओवादी प्रस्ट देखिन्छ नि ?

अहिले नेकपामा यस्तो छैन । यो पार्टी एकीकृत भएको छ । पार्टीभित्र पूर्वएमाले र पूर्वमाओवादी छैन । अहिलेको अन्तर्विरोध हेर्ने हो भने पनि त्यो छैन । यहाँ अन्तरघुलन भएको छ । यदि कसैले अझै पूर्वएमाले र पूर्वमाओवादी भन्छ भने त्यो थोत्रो, पुरानो र सडेगलेको नारा हो । यदि यस्तो कुरा कसैले गरेको छ भने त्यो नियत खराब भएकाहरूको हो ।

हो, केही किसिमका अवशेष देखिन्छन् तर अन्तरघुलन भएको छ । यही घटनाले पनि देखाइसक्यो । एमाले र माओवादीबीच माया बसिसक्यो । माया मिसाइसक्यौँ ।

नेकपाका बालुवाटार गुट, खुमलटार गुट, कोटेश्वर गुट, भैँसेपाटी गुट र डल्लु गुटले नै पार्टीमा अन्तरघुलन हुन नदिएको भन्ने छ नि ?

नेपालको कम्युनिस्ट आन्दोलनमा ५० वर्षदेखि गुट सुरु भएका हुन् । यो गुटले कम्युनिस्टको इतिहासलाई तीतो अनुभव दिएको छ । यो तीतो अनुभवबाट हामीले धेरै सिकेका छौँ ।

हामी २०३२ सालदेखि एकता प्रक्रियामा लागेका छौँ । एकीकरण, पुनर्गठन हुँदै यहाँसम्म आएका छौँ । २ पार्टी एकता गरेर कम्युनिस्ट आन्दोलनको मूलधार बनाउँदै छौँ ।

अहिले तपाईंले भनेका गुटहरू अवशेष मात्र हुन् । म प्रस्ट रूपमा भनिदिऊँ कि डल्लुको कुनै गुट छैन । हाँसो... ।

मैले गुट बनाएको छैन । म गुटको पक्षमा छैन । पार्टीलाई विचारको आधारमा, नीतिको आधारमा, सिद्धान्तको आधारमा एकीकृत गर्दै समुन्त बनाउनुपर्छ । यदि कसैले गुट बनायो भने त्यसको खैरियत छैन ।

तपाईंले गुट छैन भने पनि हिजोसम्म त कोटेश्वर गुट र बालुवाटार गुटबीच लडाइँ भएको भनिन्छ त ?

यो गलत कुरा हो । नेकपामा गुट छैन । गुट छ भन्नुहुन्छ भने यसबारेमा अनुसन्धान गर्नुहोस्, खोज्नुहोस् । कार्यशैलीका कारण निस्केका समस्या हुन् यी । यो समस्यामा एक गुटको लडाइँ अर्को गुटसँग होइन । पक्ष-विपक्ष छ ।

नेकपामा गुट छैन भन्नुभयो तर स्थायी कमिटीका सदस्यहरू नै केपी ओली प्रधानमन्त्री हुन्छन् भने माधवकुमार नेपाललाई अध्यक्ष बनाउनुपर्छ भन्दै सार्वजनिक रूपमा बहसमा उत्रिएका छन्, यो गुटको कुरा नभएर के हो ?

यो जसले उठाए पनि थाङ्ने कुरा हो । यो कुनै राजनीतिक, सैद्धान्तिक, नीतिगत कुरा होइन । पद बाँडफाँट गरेर पार्टी चलाउने कुरा गलत हो । यो निकृष्ट कुरा हो ।

पार्टीलाई पद प्राप्तिको भर्‍याङ बनाउनुहुँदैन । यो अत्यन्त निकृष्ट नीति हो । पार्टी विधि र नीतिअनुसार चल्नुपर्छ । पदहरू भनेका आवश्यकताको आधारमा निर्धारण हुन्छन् । जस्तोः हामीले २ अध्यक्ष बनायौँ । यो आवश्यकताले बनाएको हो ।

२ पार्टीबीच एकता भएको थियो । यसमा धेरै कुराले काम गर्छ । भावनात्मक कुरा थिए । समझदारी बनाउनु थियो । त्यही भएर २ अध्यक्ष बनायौँ । हाम्रो पहिला पनि सचिवको पद मात्र थियो । पछि अध्यक्ष, सचिव बनायौँ । अहिले अध्यक्ष, सचिव, इन्चार्ज बनाएका छौँ ।

पार्टीमा पदलाई नेताहरूमा बाँड्ने होइन । यो अवसरवादी कुरा हो । अहिले भरखर चलेको थियो, ३ अध्यक्ष बनाउने कुरा । यो पनि अवसरवादी कुरा थियो । यसले भनेको नेताहरूलाई पद दिँदा मिल्दा रहेछन् भन्ने सन्देश जान्छ ।

सचिवालय बैठकमा २ अध्यक्षका कुर्सी जोड्ने र छुट्याउने काम त जारी छ नि ?

हा हा हा हा ... ।

नेकपामा पटक पटक निर्णय हुन्छन् तर कार्यान्वयन हुँदैनन् । हिजो (२० वैशाखमा) भएका निर्णयहरू कार्यान्वयन हुने कुरामा कतिको विश्वस्त हुनुहुन्छ ?

हामी विभाजनको सङ्घारमा पुगेर फर्केका छौँ । हामी सांसदहरूको हस्ताक्षर गर्ने अवस्थामा पुगेका थियौँ । यहाँबाट हामी फर्केर आएका छौँ । त्यो खतरनाक अवस्था थियो । सचिवालयका साथीहरूले यो अवस्थालाई गम्भीर रूपमा लिनुपर्छ ।

अब पार्टीलाई अगाडि बढाएर कसरी लैजाने भनेर गम्भीर हुनुपर्छ । अब पार्टीलाई अगाडि बढाउनका लागि पार्टीका नीति, विधि, सिद्धान्तअनुसार पार्टी सञ्चालन गर्नुपर्छ । त्यसमा पार्टीमा एक व्यक्ति एक पद पनि महत्त्वपूर्ण कुरा हो । अब एक व्यक्ति एक पदको विषय कार्यान्वयनमा लैजानुपर्छ ।

हिजोको सचिवालय बैठकबाट २ अध्यक्षले पार्टी सञ्चालन गर्ने, प्रधानमन्त्रीले सरकार सञ्चालन गर्ने गरी सहमति भएको हो ?

हिजो हामीले जनतासँग गरेका प्रतिबद्धता अथवा चुनावी घोषणापत्रअनुसार सरकार चलाउने भनेझैँ पार्टी र सरकार चल्नुपर्छ । अब घोषणपत्रका मर्म र भावना के हुन् ? यो कुरालाई पूरा गर्नेतर्फ पार्टी र सरकार लाग्नुपर्छ । अहिलेसम्म यी कुरा पालना गर्ने काम भएन । जनतासँग गरेका प्रतिबद्धताअनुसार पार्टी र सरकार चल्नुपर्छ ।

अब पार्टीमा यसलाई अध्यक्ष र उसलाई प्रधानमन्त्री चाहिन्छ भन्ने बहस चल्दैन ?

अब हामी व्यक्तिका बारेमा धेरै छलफल गर्दैनौँ । अब हामी नीति, कार्यशैलीका बारेमा छलफल गर्छौं । नीतिलाई स्थापित गर्ने काम हुन्छ । जसले यो नीति लागू गर्न सक्दैन, त्यसले आफैँ दायाँबायाँ लाग्नुपर्छ ।

नेकपामा अब नीति र थितिका बारेमा मात्र बहस हुन्छ, पदको बहसको कुरा अब सकियो भन्दा हुन्छ ?

हो, ठीक भन्नुभयो । अब हामी नीति र विधिका बारेमा बहस र छलफल गर्छौं । व्यक्तिका बारेमा कुरा गर्ने समय अहिले स्थगित भएको छ । यो पार्टीलाई समुन्नत र अग्रगामी पार्टीको रूपमा स्थापित गर्छौं । गतिशील पार्टी, लोकतान्त्रिक पार्टी बनाउँछौँ ।

नेकपाले चर्चित एमसीसी सम्झौताका बारेमा विवाद भएपछि नेकपाले तपाईंको नेतृत्वमा अध्ययन कार्यदल बनाएको थियो । तपाईंहरूले अध्यक्षद्वयलाई प्रतिवेदन बुझाउनुभएको छ । अब एमसीसी संसदको यही अधिवेशनमा पास हुन्छ त ?

एमसीसीबारे जुन सम्झौता नेपाल सरकारले गरेको छ, त्यसमा धेरै समस्या छन् । सम्झौतामा उल्लेख नभए पनि अमेरिकाका नेताहरूले पनि यसलाई इण्डो प्यासिफिकको अंग हो भनेका छन् ।

अमेरिकाले इण्डो प्यासिफिकको अंग होइन भनेर नेपाल सरकारलाई भन्नुपर्‍यो । हामीले बुझाएको प्रतिवेदनअनुसार भयो भने हुन्छ । तर, जस्ताको त्यस्तै पास हुन सक्दैन । विवादित कुरा मिलाएर जानुपर्छ । मिलाइएन भने पास हुँदैन । परिमार्जनविना पास हुँदैन । परिमार्जन भएन भने पास हुँदैन ।

प्रधानमन्त्रीले संसदबाट पास गर्न दबाब दिएमा के हुन्छ ?

संसदमा २ आँखा भएकै सांसदहरू छन् । यतिकै पास हुँदैन ।

त्यसो भए यो अधिवेशनमा संसदबाट पास हुँदैन ?

यो अधिवेशनमा नेपाल सरकार र अमेरिकी सरकारबाट परिमार्जन भएर आए पास हुन्छ, नत्र हुँदैन ।

अब प्रधानमन्त्री सच्चिनुभएको हो ?

प्रधानमन्त्री सच्चिने कुराको सुरुवात भएको छ । अझै राम्रोसँग सच्चिनुहोस् । पार्टीलाई एकताबद्ध बनाएर लैजानुहोस् । हामी सबैको सहयोग र साथ रहन्छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, वैशाख २१, २०७७ १८:४२