गृहमन्त्रीज्यू ! सडकमै मरौँ ?

A+ A A-

रामेछापमा निर्माणाधीन लिखु–३, जलविद्युत आयोजनामा काम गर्दै आएका सुमन चौधरी आफ्ना साथीहरूसहित ५ दिन हिँडेर काठमाडौं आइपुगे । यो अवधिमा उनीहरूले पाएको दुःख शब्दमा बयान गरिसाध्य छैन । ‘यी दिनहरूमा शारीरिक दुःख त छँदै छ, आँत मर्ने गरी खान पनि पाएका छैनौँ’, सुमनले दुःख पोखे ।

सुमनसहित उनका ७ जना साथी आयोजनाले बिदा दिएपछि रामेछापबाट घरतिर हिँडेका हुन् ।

उनीहरूसँग अब पैसा छैन । त्यसैले केही गरी घर पुग्नु छ । परिवारका अन्य सदस्य पनि उनीहरूको अवस्थालाई लिएर ज्यादै चिन्तित छन् र छिनछिनमा फोन गरेर कहाँ, कस्तो अवस्था छौ भनेर सोधिरहन्छन् । तर, बिहीबार कलंकीमा उनीहरूलाई प्रहरीले हिँडेर जान मिल्दैन भनेर रोकिदियो ।

सुमन प्रतिवाद गर्दै थिए, ‘सर गाडी त चल्दैन । हिँडेर पनि जान नपाउने भए हामी यहीँ मर्नु ?’

तर, प्रहरीले मानिरहेको थिएन । जब शिलापत्रको टिम उनीहरूसमक्ष पुग्यो, तब उनीहरू दुःख, पीडा, असन्तुष्टि र गुनासाहरूको गाँठो फुकाए ।

हामी मजदुरको जिउ नै होइनजस्तो व्यवहार भयो । लकडाउनको बीचमा कम्पनीले घर जा भनिदियो । अनेक दुःख खेप्दै ५ दिन हिँडेर काठमाडौं आइपुगेका छौँ । अब यहाँबाट पुलिसले जान दिँदैन । साथमा पैसा भए पनि त यतै कसै बसौं भन्नु । पैसा हुनेहरू मजाले आफ्नो गन्तव्यमा अहिले पनि पुगिरहेका छन् । हामीमाथि चाहिँ किन पशुलाई जस्तो व्यवहार गरिन्छ ?’, सुमनले गुनासो गरे ।

दुःख सुनाउँदै गर्दा सुमन झनै भावुक भए, ‘घरमा आमा र श्रीमती थिएनन् भने बाटोमै झुण्डिएर मर्थें । यति धेरै दुःख पाएको छु । आधा निद्रा र आधा पेटको भरमा सयौँ किलोमिटर हिँडेर यहाँसम्म आइपुग्यौँ, यहाँबाट जान मिल्दैन भन्छ प्रहरी ।’

आफूहरूलाई आधा बाटोसम्म पुर्‍याइदिन आग्रह गर्दा मालिकले फोन अफ गरेर बसेको उनले बताए ।

रामेछापबाट हिँडेर कलंकी आइपुगेका रोहित साह भने सुमनलाई सम्झाउँदै थिए, ‘के गर्छस् केटा, हामी आफैँ बलियो बन्नुपर्छ । हाम्रा लागि यहाँ कोही छैनन् । अहिले हामीसँग पैसा हुन्थ्यो भने एम्बुलेन्समा यी पुलिसले नै मिलाएर पठाइदिन्थे ।’

उनीहरूले अझै केही दिन हिँड्नु छ । त्यसअघि प्रहरीबाट अनुमति पनि लिनु छ ।

अनुमति पाए पनि उनीहरूभित्र थुप्रै डर छ । भोक, र जंगली जनावरले बाटैमा मार्ने पो हो कि !

सकुशल घर पुगेपछि उनीहरू जीवनका आगामी योजनाबारे सोच्ने निष्कर्षमा पुगेका छन् । मजदुरको जीवनलाई कसैले जीवन नै ठानेनन् । सकुशल घर पुगियो भने सोचौँला अब कसरी जीवन जिउने’, रोहितले अठोट व्यक्त गरे ।

उनीहरू रामेछापबाट हिँडेर आउँदाको अनुभव निकै तीतो छ । शारीरिक दुःख त छँदै थियो, बाटोमा मानिसहरूले बस्न र खानसमेत दिएनन् । कतिपय ठाउँमा त पानीसमेत नदिएको गुनासो उनीहरूले गरे । ‘हामीलाई कोरोना भाइरस नै लागेजस्तो व्यवहार भयो । मन कम्ता दुःखेको छैन’, रोहित आँखामा आँसु टिलपिलाए ।

कलंकी र थानकोटाको बीचमा श्रमिकहरूको एउटा समूह हिँडेर घर फर्किदै थियो । लकडाउनको अवधि अनिश्चित बनेपछि उनीहरू हिँडेरै भए पनि घरका लागि निस्केका थिए ।

८ जना पुरुष र एक महिलाको उक्त समूह भक्तपुरदेखि दाङका लागि हिँडेको थियो । समूहका सबै जना उपत्यकामा घर बनाउने काम गर्दै आएका थिए । सरकारले लकडाउनको समय बढाएसँगै खान र बस्न समस्या भएपछि हिँडेर घर फर्कन बाध्य भएको उनीहरूले बताए ।

‘शहरमा भोक र शोकले मर्नुभन्दा गाउँ नै फर्किनु उचित लागेर हिँडेका हौँ’, दाङ हिँडेका जीवन लेखीले भने ।

काम र बल हुँदा मात्र शहर आफ्नो हुने उनले बताए । ‘भक्तपुरदेखि थानकोट आइपुग्न १ दिन लाग्यो । दाङ पुग्न ११ दिन लाग्छ । बाटोमा बास बस्न समस्या होला भनेर पाल लिएर हिँडेका छौँ । उनीहरूले बाटोमा पाल टाँगेर सुत्दै जाने सल्लाहसमेत गरेका छन् ।

लेखीले भने, ‘१५ दिनका लागि खाने कुरा थियो । त्यो पनि अघिल्लो सातादेखि सकियो । २/४ दिन मागेर खाइयो । काम पनि छैन । अब त भोकले मरिन्छ भनेर डर लाग्यो । त्यही भएर घर फर्किएका हौँ ।’

१ साताअघि हिँडेका उनीहरू केही साथी बिहीबार मात्र घर पुगेका छन् । ‘उनीहरू पानी, चाउचाउ र फुको चिउराको भरमा घर पुगेछन्, थाहा छैन हामीले कति दुःख पाउने हौँ’, लेखीले भने ।

प्रहरीले बाटो हिँड्नसमेत नदिएको गुनासो गर्दै उनले एकछिन प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्रीलाई गाली गरे । ‘खानेकुरा नपाएपछि हामीसँग घर जानुको विकल्प छैन थिएन,’ आक्रोशित हुँदै उनी थप्छन्, ‘घर जान्छौँ भन्दा पनि हिँड्न दिदैनन्, एक ठाउँमा राखेर खान पनि दिँदैनन्, ए गृहमन्त्रीज्यू ! हामी सडकमै मरौँ त अब ।’

बिहान ३ बजेदेखि दैनिक ठूलो संख्यामा मानिसहरू थानकोट हुँदै उपत्यकाबाहिरका जिल्ला जाने गरेको थानकोट प्रहरी चौकीले जानकारी दिएको छ । बालबच्चा बोकेर धेरै सर्वसाधारण घर फर्किने गरेको प्रहरीको भनाइ छ ।

भिडियाे :

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, वैशाख ५, २०७७ ०९:५५