कोरोना परीक्षण : आरडीटी र पीसीआर कुन भरपर्दो ?

A+ A A-

कोरोना भाइरसको संक्रमण बढ्दै गएपछि सरकारले र्‍यापिड डायग्नोस्टिक टेस्ट (आरडीटी) र रियल टाइम (पीसीआर) विधिबाट परीक्षण गर्दै आएको छ । तर, कुन विधि भरपर्दो भन्नेमा अन्योल देखिएको छ ।

गत आइतबार बाग्लुङकी एक महिलामा आरडीटी टेस्ट गर्दा पोजिटिभ देखियो तर पीसीआरबाट परीक्षण गर्दा उनको रिपोर्ट नेगेटिभ आयो । त्यस्तै, कैलालीमा एक महिलाको आरडीटी टेस्ट गर्दा रिपोर्ट नेगेटिभ आयो तर पीसीआरबाट पोजिटिभ देखियो ।

यसबाट यी दुवै विधिको विश्वसनीयतामाथि प्रश्न उठेको छ ।

कुन विधिबाट गरिएको परीक्षण भरपर्दो हो त ? डा. मेघराज बन्जरासँग कुराकानी गरेका छौं ।

डा. बन्जरासँग गरेको कुराकानीको अंश

पीसीआर परीक्षण

रियल टायम (पीसीआर) परीक्षण गर्न मान्छेको स्वाब लिइन्छ । त्यो स्वाबबाट आरएनए निकालिन्छ । आरएनएलाई प्राइमर र प्रोब राखेर रियल टाइम पीसीआर गरिन्छ । यसको रिपोर्ट आउन ५ देखि ६ घण्टा लाग्छ ।

आरडीटी परीक्षण

र्‍यापिड डायग्नोस्टिक टेस्ट (आरडीटी) परीक्षण गर्न मान्छेको रगत लिइन्छ । रगतको नमुना किटमा राखिन्छ । त्यसपछि बफरले रगत विस्तारै आरडीटीमा बग्दै गएपछि एन्टिजनसँग प्रतिक्रिया गरेर रङ्गीन वा धर्को आउँछ । धर्सा आयो भने पोजिटिभ, धर्सा आएन भने नेगेटिभ भनेर छुट्याइन्छ ।

यो फिल्डमै गएर जाँच गर्न सकिन्छ । यसको रिपोर्ट १० देखि १५ मिनेटमै आउँछ । हजारौँको संख्यामा बिरामी भए भने यो विधि पनि काम लाग्छ ।

कुन विधि भरपर्दो त ?

र्‍यापिड डायग्नोस्टिक टेस्ट (आरडीटी) २ खालको हुन्छ । एउटा एटिन्जेन र अर्को एन्डीबडी पत्ता लगाउने आरडीटी हुन्छ ।

पीसीआरले जिन डिटेक्ट गर्छ । पीसीआरले डीएनए वा आरएनए डिटेक्ट गर्ने हो । कोरोना भाइरसको केसमा आरएनए हुन्छ । त्यसलाई डिटेक्ट गर्छ ।

जब मान्छेमा भइरेमिया संक्रमण हुन्छ अनि भाइरसको संख्या बढ्दै जान्छ । ३ देखि ७ दिनभित्र भाइरसको संख्या बढ्छ । भाइरस बढ्न त सुरुको दिनदेखि नै बढ्ने हो तर डिटेक्टिबल लेभलमा भाइरेमिया ३ देखि ७ दिनमा हुन्छ अनि त्यो मानिसको शरीरमा २ हप्तासम्म कायम रहन्छ ।

त्यो समयमा भाइरसले जित्यो भने स्वास्थ्य बिग्रँदै जान्छ । रिकभर हुन गाह्रो हुन्छ । यदि मान्छेको इम्युनिटी पावर धेरै छ र उपचार गर्‍यो भने भाइरस कमजोर हुँदै जान्छ । निको हुन्छ ।

भाइरसको संख्या २ हप्तासम्म डिटेक्ट गर्‍यो भने रियल टाइम पीसीआर भरपार्दो हुन्छ । भाइरस रियल टाइम पीसीआरले नेगेटिभ देखाउँछ ।

तर, मान्छेमा एन्टीबडी बन्ने काम १० दिनपछि सुरु हुन्छ । एन्टीबडी पनि २ खालको हुन्छ । इमिनोग्लोबोलिम- एम (आइजीएम) र इमिनोग्लोबोलिम- जी (आइजीजी) हुन्छ । हुनत एन्डीबडी ५ प्रकारको हुने हो तर किटले डिटेक्सन गर्ने यी २ खालका हुन् ।

शरीरमा भाइरस छ भने सुरुमा आईजीएम निस्कन्छ । त्यसैले कोरोना भाइरसको केसमा र्‍यापिड टेस्ट पोजेटिभ देखिन १० दिनपछिको ब्लड स्याम्पलमा टेस्ट गर्‍यो भने मात्र देखिन्छ ।

आईजीजीचाहिँ आईजीएमभन्दा ढिलो उत्पादन हुन्छ । आईजीजी बिरामी निको भएपछि पनि शरीरमा रहन्छ । धेरै वर्षसम्म रहन सक्छ । त्यसैले निको भएका मान्छेमा पनि आरडीटी टेस्ट गर्‍यो भने पोजिटिभ देखिन्छ ।

तर, रियल टाइम पीसीआरमा भने निको भएपछि नेगेटिभ देखिन्छ । कारण, शरीरमा भाइरस हुँदैन । तर, एन्टीबडी निको भएपछि पनि रहने भएकाले पछि टेस्ट गर्दा पनि प‍‍ोजिटिभ आउने कारण हो ।

देशमा कति कोरोना संक्रमित भए ? कतिलाई लक्षण देखिएन भनेर टेस्ट गर्न आरडीटी काम लाग्छ । छिटो पत्ता लगाउन र रोग नियन्त्रण उपचार गर्न भने पीसीआर नै उपयुक्त हुन्छ ।

हाम्रो उद्देश्य बिरामीको उपचार गर्नु हो । अरूलाई सर्न निदिनु हो । त्यसका लागि पीसीआर नै चाहिन्छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, वैशाख ३, २०७७ १२:३४