मजदुरको प्रश्नः कहाँ र कसले पाउँछन् कोरोनाको राहत ?

A+ A A-

धरानकी सीता राई काठामाडौंमा घरेलु काम गर्दै आएकी छन् । सरकारले ‘लकडाउन’ गरेपछि २ सातायता उनलाई घरबेटीले काममा नआउन भनेपछि उनी कोठामा बसेरै दिन बताइरहेकी छन् ।

‘२ साता मात्र लकडाउन हुन्छ भनेर दालचामल र तरकारी जोहो गरेकी थिएँ । तर, लकडाउनकाे अवधि बढ्दै गएपछि खानेकुरा सकिन लाग्यो । अब २ बच्चा र म कसरी पालिने ?,’ उनले भनिन्, ‘काठमाडौंमा व्यवस्थित छैन । महिना मर्न लाग्यो, अब घरबेटीले भाडा माग्न थाल्छन् । कहाँबाट ल्याएर तिर्ने ? काम नगरेपछि पैसा आउने बाटो छैन ।’

सरकारले कोराना भाइरस संक्रमणकाे राेकथामका लागि गरेकाे ‘लकडाउन’ काे बेलामा घर/काेठामा बसेका श्रमिकका लागि राहत बाँड्दै गरेको सुने पनि कहाँ बाँड्छ, त्यो थाहा नभएको उनको भनाइ छ । रोग होइन, भोकले ज्यान जाने चिन्ताले सताउन थालेकाे राईको गुनासो छ ।

कोरोनाका कारण ३ सातादेखि देश ‘लकडाउन’ छ । ‘लकडाउन’का कारण दैनिक रोजीरोटीका लागि काम गर्ने श्रमिक धेरै प्रभावित भएका छन् ।

न्यूरोडको एक सुन पसलमा सुरक्षा गार्डको काम गर्दै आएका काभ्रेका केशव कटुवालको समस्या पनि उस्तै छ । १ साता मात्र ‘लकडाउन’ हुन्छ भनेर घर नगई काठमाडौंमै बसेका उनले ‘लकडाउन’ लम्बिएपछि बस्नभन्दा पनि खानकै समस्या हुन थालेको उनले बताए ।

‘कमाएको पैसा पनि सकियो । खानेकुरा कसरी जुटाउने भनेर समस्या भइरहेको छ । आफू मात्र भए त जसोत्यसो गरेर बाँचिन्थ्याे होला,’ उनले भने, ‘काम गर्न नगएपछि पैसा नि हुँदैन । परिवारलाई खानेकुरा कसरी जुटाउने भनेर समस्याले पिरोलिरहेको छ । सरकारले कोरोनाका कारण काम गर्न नपाएका मजदुर र निम्नवर्गका नागरिकलाई राहत बाँडिरहेको छ रे । कहाँ र कसलाई बाँड्दै छ, थाहा छैन ।’

बिहान/बेलुकाको छाक टार्ने श्रमिककहाँ राहत नपुगेको भन्दै उनले दुःखेसो गरे ।

काभ्रेका दिलीप मगर मजदुरी गरेर परिवार पाल्दै आएका छन् । २ सातादेखि काम गर्न नपाएपछि छाक टार्न समस्या भइरहेको उनी बताउँछन् ।

‘एकातिर काम छैन, अर्कोतिर खानेकुरा नि पाइँदैन । एक्लो भए त पानी र चिउरा खाएर नि बाँचिन्यो होला,’ उनी भन्छन्, ‘चिनजानका व्यापारीले पनि उधारो दिन छाडे । ४ जनाको परिवार कसरी पाल्ने भन्ने समस्या भइरहेको छ । घर जाऊँ अवस्था छैन । क्वारेन्टाइनमै बस्दाबस्दा मरिन्छ कि जस्तो पाे लाग्न थाल्यो ।’

सरकारले ‘लकडाउन’ गर्दा आफूजस्ता दैनिक ज्यालादारीमा काम गरेर परिवार पाल्ने श्रमिकका बारेमा नसोचेको उनको गुनासो छ ।

कोरोना संक्रमणको राेकथामका लागि सरकारले गरेको ‘लकडाउन’बाट सबैभन्दा बढी मजदुर नै प्रभावित बनेका छन् । उनीहरू परिवार पाल्न र चुल्हो बाल्नसमेत समस्या भइरहेको बताउन थालेका छन् ।

ज्याला मजदुरी गरी दैनिकी गुजार्ने अधिकांशले राहत पाउन सकेका छैनन् । मजदुरी गरी जीविकोपार्जन गर्दै आएकालाई सरकारले सामान्य खाद्यान्न वितरण गर्दै आएको छ । तर, अलपत्र परेकालाई सरकारले खाना र बस्ने व्यवस्था गर्न नसकेकाे श्रमिकको गुनासो छ ।

हाल देशमा करिब ३३ लाख श्रमिक विभिन्न क्षेत्रमा रोजगारीमा कार्यरत छन् । उनीहरूमध्ये करिब आधाभन्दा धेरै श्रमिक आफू कार्यरत क्षेत्रमा ‘सेल्फ क्वारन्टाइन’मा बसेका छन् । उनीहरूलाई खाना र बस्नको मात्र होइन, स्वास्थ्यमा समेत समस्या पर्न थालेकाे छ । सरकारले भने यो विषयमा ध्यान नदिएको श्रमिकहरूको गुनासो छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, चैत २५, २०७६ १८:५४