कोरोना महामारीको राजनीतिक अर्थ

A+ A A-

कोरोनामय भएको छ काठमाडौं । त्यसो त हाम्रो शहरले ठूलाठूला बन्द देखिसकेकोछ- आर्म्ड सटडाउनदेखि नेपाल बन्दसम्म । ती बन्द राजनीतिक थिए । अहिलेको जस्तो बन्द कहिले देखेको थिएन । उतिबेला बन्द गर्ने पार्टीको औकात पत्ता लगाउन ब्यस्त रहन्थे मानिसहरू । काठमाडौंका जनता सबभन्दा बढी डराउने गर्थे, माओवादी बन्दको समयमा । त्यतिबेला सुरक्षाकर्मी धेरै डराउँथे, माओवादीसँग ।

जब राजनीतिक समस्या समाधान हुँदै गयो, जनता पनि बन्दसँग डराउन छाडे । त्यो कालपछि अहिले नै हो काठमाडौंका मानिस कोरोनाविरोधी सरकारी बन्दको आह्वान सुनेर डराएका छन् ।

उनीहरूको मनमा गाडिएको छ- चीन, अमेरिका र युरोप जस्तै हामीकहाँ पनि केही हुँदै छ । त्यसैले त सरकार यसरी चिच्याइचिच्याई कोरोना महामारीबाट बच्न साबुन-पानीले मिचीमिची हात धुन आह्वान गरिरहेको छ । किनभने, सरकार आह्वानभन्दा बढी केही गर्ने सामर्थ्य राख्दैन । अहिलेसम्म सरकारका अस्पतालमा कोरोना जाँच्ने उपकरण थिएन ।

सरकारका प्रधानमन्त्रीदेखि सामान्य अधिकारीसम्मले ‘अतिरिक्त सेवा दस्तुर’ नपाएसम्म काम गर्दैनन् । कोरोना जाँच्ने उपकरण ल्याउन माघमा खुलेको टेण्डर रद्द गर्दै सरकारले महँगो मूल्यमा उपकरण त भित्र्यायो, त्यसको उपयोगिता जाँच्न भने बाँकी नै छ ।

देशमा अहिले कोरोना कर्फ्यू सक्रिय भएको छ । कर्फ्यूको समयमा घरबाट बाहिर निस्किन निषेध छ । दाल-चामल, तरकारी र ओखती खरिदका लागिसमेत मानिसले घरबाहिर जान पाउँदैनन् ।

मंगलबार अपराह्न १० जनाजतिको १ हुल मानिस बानेश्वरको चौबाटोमा पुलिसको बन्धनमा परेका थिए । उनीहरूको एक मात्र अपराध तरकारी किन्न बजार आउनु थियो । पुलिसको भनाइ थाहा पाउन सकिएन ।

पुलिसका टोली प्रमुख प्लाष्टिकको डोरीले थाना अर्थात् मानिस थुन्ने ठाउँ बनाइरहेका थिए । १ जना भलाद्मी पुलिसले मेरो पाखुरामा समातेर कर्कश आवाजमा सोध्यो, ‘कता हिँडेको ए बूढा बा ? रेडियोले रातदिन घरबाट ननिक्लनुहोला भनेको सुनेका छैनौ ?’

मैले जवाफ दिएँ, ‘म पत्रकार हुँ । लकडाउनका बेला जनता के गरी बसेका छन् ? तपाईंहरूको गतिविधि के कस्तो छ ? हेर्न आएको ।’

मैले बागमती प्रदेश सरकारले मेरो नाममा जारी गरेको प्रेसपास देखाएँ । भलादमी पुलिसले मेरो प्रेसपास हेर्दै नहेरी भन्यो, ‘प्रेसपास देखाएर आफूलाई पत्रकार भन्ने धेरै छन् । जसलाई मन लाग्यो उसलाई दिन्छन् प्रेसपास ।’

उसको कुरा सुनेर मैले केही भनिनँ । मलाई लाग्यो, अहिले यो युद्धको समयमा केही बोल्नुको अर्थ छैन । यस्तोमा हुन सक्छ, उसले मेरो बढी नै अपमान गरोस् ।

भलादमी पुलिसले मेरो हात समातेर फुटपाथबाट सडकतिर घिच्यायो र आफ्नो हाकिमसँग भन्यो, ‘ल सा ब, गतिविधि हेर्न आएको पत्रकारलाई घेराबन्दीमा राखेर तमासा हेर्न दिनुहोस् ।’

सा बले मलाई हेरे । मैले आफू पत्रकार भएको बताएँ । उनले मप्रति सान्त्वना प्रकट गर्दै भने, ‘अहिलेको समय खराब छ । हामीले तपाईंहरूको हितका लागि नै कडिकडाउ गरेका हौँ । सरुक्क घर जानुहोस् र बस्नुहोस् ।’

मलाइ लाग्यो, मेरो सोचाइ ठीक धारमा छ । कोरोना भाइरसको जन्मको एउटा पक्ष युद्ध नै हो । यसले दिने मृत्यु दोस्रो उपक्रम हो । एकथरीले चीनमा जन्मिएको कारणले कोरोना भाइस डरलाग्दो भएको दोष लगाउने गरेका छन् । तर, त्यसो होइन । कोरोना भाइरसको जन्म उत्तर कोरियाको राजधानी प्योङयाङमा भएको भए पनि यो उत्तिकै डरलाग्दो हुने थियो ।

कोरोना भाइरसको विकास यात्रालाई नै हेरौँ, यसको बिश्व भ्रमण महामारीकै हिसाबले भएको छ । यसले पहिले युरोपमा आक्रमण गर्‍यो । युरोपको एउटा नामी देश इटाली ध्वस्त भयो । यही बेला बेलायतका युवराज चार्ल्स र प्रधानमन्त्री जोन्सन यसबाट घाइते भए । कोरोना महामारीले स्पेन डुबायो । अहिले जर्मनीलगायतका सारा युरोपियन देश आफ्नो भविष्यका बारेमा चिन्तित छन् । सारा युरोपियन सभ्यताको के हुने हो ? उनीहरू एकदमै डराएका छन् ।

उता, अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको जिब्रो बोल्दाबोल्दै बाक्लो भयो । कोरोनाले पहिले न्यूयोर्कलाई डस्यो, अब विस्तारै अन्ततिर सर्दै छ । राष्ट्रपति ट्रम्प डराएका छन् । यद्यपि, उनले आफनो त्यो डरलाई देखाएका छैनन् । कुन दिन उनले महायुद्धको घोषणा गर्ने हुन्, भन्न सकिँदैन ।

हो, यतिबेला विश्व कोरोना महामारीको तालमा विभाजित भइसकेको छ । एकातिर अमेरिका छ, एमसीसी छ, युरोप छ । अर्कोतिर, चीन छ, बी.आर.आई. छ, उत्तर कोरिया छ । चीन र भारतका बीचमा हामी मात्र छैनौँ, पाकिस्तान छ । अफगानिस्तान छ । इरान छ ।

आउँदो २५ चैतसम्मका लागि हामी छौँ र लकडाउनले निस्सासिएको हाम्रा शहर बजार र गाउँघर छन् । गाउँघरबाट आएका समाचारमा भनिएको छ, हिजोआज अँगेनाको डिलमा बसेर कुरा काट्नेहरूले पनि मास्क लगाउन थालेका छन् ।

स्तम्भकारले आज बिहान मात्र गौशालाको बसस्टपमा सुनेको यो रमाइलो तर खतरनाक वार्ता :

दूधवाला भन्दै थियो, भारतको दिवाला निस्किँदै छ । १ करोड मानिसलाई कोरोना महामारीले समातिसकेको छ । हिजो मात्र साइँलो आएको पन्जाबबाट, उसैले भनेको ।

तरकारीवाला भन्दै थियो, तपाईं भारतको कुरा गर्नुहुन्छ । उता, टरम्प साहबको नाटक हेर्नुस् न । बरु मोदीजी सच्चा देखिएका छन् । यी टरम्पको त बोली नै कर्कश छ ।

साँच्चै के हुँदै छ यो दुनियाँको !

प्रकाशित मिति: बिहीबार, चैत २०, २०७६ ११:४०