आमाको अक्षरमोह (भिडियाे रिपाेर्टसहित)

A+ A A-

अरूले पढेको र लेखेको देख्दा उनलाई पनि पढ्न र लेख्न मन लाग्थ्यो । खास गरेर उनमा आफ्नो नाम आफैँ लेख्ने रहर थियो । यही रहरले उनलाई अध्ययनतिर आकर्षित गर्‍यो ।

पढ्नका लागि कसैलाई उमेरले छेक्न सक्दैन भन्नेका लागि उनी एक उत्कृष्ट उदाहरण हुन् । उनी अर्थात् कमला श्रेष्ठ अहिले ७२ वर्षकी भइन् । कनिकुथी बडो मुस्किलले किताब पढ्न सक्ने श्रेष्ठ अहिले कक्षा ५ मा अध्यनरत छन् ।

बिहान ११ देखि दिउँसो ३ बजेसम्म नियमित स्कुल जानु उनको दैनिकी बनेको छ । उनी चाबहिलस्थित सञ्जिवनी वैकल्पिक विद्यालयमा कक्षा ५ मा पढ्दै छन् ।

उनको अक्षरमोह गजबको छ । बुढेसकालमा कलिला नानीहरूको जस्तो उनको जोस झनै लोभलाग्दो छ । अक्षरसँग जुध्दै र जुट्दै गइरहेकी श्रेष्ठको लगाव देखेर उनका शिक्षक शिक्षिका पनि लोभिन्छन् । अक्षर पढ्न उनलाई धेरै मिहिनेत लाग्छ तर पनि उनको अक्षरमोहमा कुनै कमी आएको छैन ।

उनी यसमै रमाइरहेकी छन् । सपना देख्ने र सपनालाई जतनसाथ हुर्काउनेहरूलाई उमेरले छेक्न सक्दैन भन्ने तथ्यकी उत्कृष्ट उदाहरण पनि हुन् श्रेष्ठ ।

पढेलेखेकाहरूलाई देखेर उनी स्कुलतिर आकर्षित भइन् । स्कुल जाँदा ज्ञान अभिवृद्धि त हुने नै भयो, अझ समय बिताउन पनि सजिलो हुन्छ रे श्रेष्ठलाई । नेपाली कथाहरू अत्यन्त मनपर्छन् उनलाई । उनले वैकल्पिक स्कुलबाट पढ्न सुरु गरेकी छन् भन्ने कुरा प्रायः सबै आफन्तहरूलाई थाहा छ ।

तर, कसैले पनि उनलाई यो उमेरमा किन पढ्नुपर्‍यो भनेर निरुत्साहित गरेका छैनन् । आफन्तहरूले पढ्नका लागि निरन्तर प्रेरणा प्रदान गर्ने गरेका अनुभव छन् उनीसित । आफन्तहरूको हौसला र प्रशंंसाले उनलाई थप बल मिलेको छ ।

सुर्खेतकी नन्दा न्यौपानेको दैनिकी पनि श्रेष्ठको भन्दा भिन्न छैन । ४६ वर्षकी न्यौपाने अहिले कक्षा ३ मा अध्यनरत छन् । ८ वर्षको उमेरमै बुबा गुमाएकी न्यौपानेले सानोमा पढ्ने रहर हुँदाहुँदै पनि पढ्न पाइनन् । तर, अहिले उनी अक्षरसँग यति बलियो तवरले जोडिइन् कि कक्षा १ मा भर्ना भएको २ महिनामै कक्षा ३ मा फड्को मार्न गर्न सफल भइन् । यति छोटो अवधिमै उनी सानो कक्षाको अंग्रेजीसमेत फरर पढ्न सक्छिन् ।

अध्ययनमा गहिरो लगाव भएकी न्यौपानेको प्रगति देखेर उनकी शिक्षिका उर्मिला लामा पनि दंग छन् । सदावहार हाँसोकी धनी लामा न्यौपानेतिर इङ्गित गर्दै भन्छिन्, ‘पढाइमा उहाँको लगाव र प्रगति गजबको छ । घरमा छोराछोरीले पनि सहयोग गर्दै आएका छन् ।’

उसो त उनी स्नातक अध्यनरत छोरालाई खाना पकाइदिन भनेर सुर्खेतबाट काठमाडौं आएकी हुन् । तर विद्यालय गएर दिउँसोको खालि समयको उपयोग गर्छिन् । पढ्न धेरै रमाइलो लाग्ने न्यौपानेमा जतिसक्दो धेरै पढ्ने आकाङ्क्षा छ ।

बानेश्वर निवासी अनुराधा खकुरेल ५६ वर्षकी भइन् । गत वर्ष सी प्लससहित एसईई परीक्षा उत्तीर्ण गरेकी खकुरेल अहिले कुटुम्ब कलेजमा कक्षा ११ मा अध्यनरत छन् । तत्कालीन नयाँ शक्ति पार्टीबाट प्रदेशसभा चुनावसमेत लडेकी उनलाई राजनीतिमा लागेपछि पढ्नुपर्छ महसुस भयो । पढेलेखेकाहरू र नपढेकाहरूबीचको फरक प्रष्ट छुट्याउन सकिने महसुस भएकाले उनी स्कुलतर्फ आकर्षित भइन् ।

५ कक्षा उत्तीर्ण गरी बीचमै पढाइ छाडेकी खकुरेल निकै लामो समयपछि पुनः कक्षा ५ मै भर्ना भइन् । ३ वर्षको अवधिमा १० कक्षा पास गरिन् । छोराछोरी अमेरिकामा रहेकी उनी कथंकदाचित अमेरिका गइनन् भने उच्च तहसम्म निरन्तर पढ्ने सोचमा छन् ।

यी ३ जना आमाहरू त केही उदाहरण मात्र हुन् । खुला तथा वैकल्पिक विद्यालयहरूमा जाने हो भने बुढेसकालमा सपना हुर्काउनेहरू र अक्षरमा रमाउनेहरूका पर्याप्त कथाहरू भेटिन्छन् । खुला तथा वैकल्पिक विद्यालयहरूको यो नै सर्वाधिक उज्यालो पाटो पनि हो ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, फागुन २४, २०७६ ०९:१५