श्रम सम्झौतामा ओमान तर्कियो, कतारसँग नवीकरणको प्रक्रिया अघि बढेन

A+ A A-

सरकारले ओमानसँग श्रमिक आपूर्ति गर्ने विषयमा गत भदौ महिनामा गर्ने भनिएको श्रम सम्झौता प्रक्रिया रोकिएको छ ।

श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले दुवै देशका तर्फबाट आवश्यक विषयमा छलफल टुंगिएपछि श्रम सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर गर्न मात्र बाँकी रहेको जानकारी दिएको थियो । ओमानसँग दुवै देशका प्रविधिक कमिटीको छलफलबाट श्रम सम्झौताका लागि सम्पूर्ण प्रक्रिया टुंगिए पनि हालसम्म सम्झौताको मिति भने तय नभएको श्रम मन्त्रालयले जनाएको छ ।

श्रमिक आपूर्ति गर्ने विषयमा सरकारीस्तरमा श्रम सम्झौता गर्ने सम्पूर्ण प्रक्रिया ६ महिनाअघि नै टुंगिए पनि हालसम्म कार्यान्वयन भएको छैन । यस्तै, गत चैत महिनादेखि नै कतारसँग श्रम सम्झौता नवीकरण गर्ने श्रम मन्त्रालयले बताउँदै आए पनि हालसम्म उक्त कार्यले पूर्णता पाउन सकेको छैन । यी दुवै देश नेपाली श्रमिकको आकर्षक रोजगार गन्तव्यभित्र पर्छन् ।

नेपाल श्रमिकहरूको आकर्षक गन्तव्य मानिएको कतारसँग श्रमिक सम्झौता नवीकरण र ओमानसँग सरकारीस्तरमा श्रम सम्झौता नहुँदा श्रमिकका समस्या समाधान गर्न कठिनाइ भइरहेको छ ।

यस्तै, ओमानसँग पनि श्रम सम्झौताका लागि सबै प्रक्रिया टुंगिए पनि कहिले श्रम सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्ने भन्ने विषय अनिश्चत भएको छ ।

कतारसँग यसअघि सन् २००५ मा श्रम सम्झौता भएको थियो । उक्त श्रम सम्झौतामा श्रमिकको बीमा, तलब सुविधा, रोजगारी सेवा, स्वास्थ्य र अन्य केही विषयमा पुनरावलोकलन गर्नुपर्ने भएकाले पुनः नयाँ श्रम सम्झौता गर्ने प्रक्रिया अघि बढाएको मन्त्रालयले जनाएको छ । कतारसँग पनि चरणगत छलफल भए पनि पुनः श्रम स्वीकृति कहिले गर्ने भने निश्चित भएको छैन ।

दुवै देशका प्राविधिक कमिटीले श्रम सम्झौताका विभिन्न चरणमा छलफल गरेर हस्ताक्षर गर्नका लागि सम्बन्धित देशको मन्त्रिपरिषद् बैठकमा पेस गर्ने निर्णय भएको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयका सहसचिव उमेश ढुङ्गानाले जानकारी दिएका छन् ।

दुवै देशले मन्त्रिपरिषद् बैठकबाट निर्णय भएपछि हस्ताक्षर मिति तय हुने निर्णय भएको सहसचिव ढुङ्गानाले बताए ।

‘नेपालले श्रम सम्झौताका लागि सम्पूर्ण काम सकेको छ । ओमानले पनि श्रम सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर गर्न खासै चासो देखाएको छैन । सम्झौताका लागि आवश्यक प्रविधिक विषयहरू मिलेका छन्’, सहसचिव ढुङ्गानाले भने, ‘ओमानको मन्त्रिपरिषद्मा निर्णय भएको छैन । प्रायः सबै विषयमा सहमति भइसकेको छ । नेपालले ओमानको जवाफ पर्खिएर बसेको छ ।’

ओमानले नेपालसँग श्रम सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर गर्न आलटाल गर्न थालेको श्रम मन्त्रालयको बुझाइ छ । कतारसँग श्रम नवीकरण र ओमानसँग श्रम सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्ने विषयमा सहमति जनाए पनि सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर गर्ने विषयमा अहिले चासो नै नदिएको देखिन्छ ।

कतारले नेपालमा कतारी भिसा सेन्टर सञ्चालन गरेदेखि पुनः श्रम सम्झौता गर्न चासो नदेखाएको रोजगारविज्ञको आरोप छ । कतारले हाल श्रमिक लैजाने सम्पूर्ण प्रक्रिया सेन्टरबाट गर्दै आएकाले सम्झौता गर्न विषयमा ध्यान नदिएको उनीहरूको आरोप छ ।

भिसा सेन्टर खोल्नुअघि कतारले श्रम सम्झौता नवीकरण गर्न जोड गर्दै आएको थियो । तर, परराष्ट्र मन्त्रालयले भिसा सेन्टर खोल्न अनुमति दिएपछि कतारले श्रम नवीकरण गर्ने विषय चासो लिन छाडेको हो ।

नेपालबाट वार्षिक ९० हजारदेखि १ लाख जनासम्म नेपाली श्रम स्वीकृति लिएर नेपाली श्रमिक जाने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागको तथ्याङ्कमा छ भने वार्षिक १५ हजारभन्दा धेरै श्रमिक ओमान जाने गरेका छन् ।

सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा जाने श्रमिकका हकमा मानवअधिकार, नेपाली श्रमिकको लागत खर्च रोजगारदाताले व्यहोर्ने, बीमा अनिवार्य, हप्तामा देशअनुसार बिदा सुविधा, कार्यस्थलको सुरक्षा, न्यायमा सहज पहुँच, सामाजिक सुरक्षा कोष र अन्तर्राष्ट्रिय श्रम सङ्गठनले तोकेको सेवा सुविधा जस्ता विषयलाई श्रम सम्झौतामा समेटिएको श्रम मन्त्रालयले जनाएको छ ।

सरकारले मलेसिया, जापान, यूएई, मोरिससलगायतका देशसँग शून्य लागतमा श्रम सम्झौता गरेको छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, फागुन ९, २०७६ ११:२६