प्रदेश ५ को २ वर्ष: समृद्धिको जग बस्यो तर जनताको मनमा बस्न सकेन

A+ A A-

प्रदेश नं ५ सरकारले प्रदेश स्थापना दिवस मनाएको छ । २ वर्ष पूरा गरी तेस्रो वर्षमा प्रवेश गरेको प्रदेश सरकारले बुटवलमा एक कार्यक्रमको आयोजना गरी प्रदेश स्थापना दिवस मनाएको हो ।

स्थापना दिवसलाई सम्बोधन गर्दै मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलले दुई वर्षको अवधिमा सरकारले गरेका कामले समृद्धिको जग बसालेको बताए । उनले प्रदेश सरकारले पञ्चवर्षीय योजना बनाइसकेको र त्यहीअनुरूप बजेट निर्माण गरी काम भइरहेको बताए ।

उनले वैशाखमा लगानी सम्मेलनको आयोजना गरी औद्योगिक क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण उपलब्धि हासिल गर्ने बताए । पछिल्लो समय रूपन्देही, परासी, नेपालगञ्ज कोहलपुर कोरिडोर, दाङ, कपिलवस्तु क्षेत्रमा औद्योगिक विकास रहेको भन्दै औद्योगिक क्षेत्रलाई पहाडका जिल्लासँग जोड्ने रणनीति बनाएको बताए ।

तीनवटा औद्योगिक क्षेत्रको विकासका लागि केन्द्रीय सरकारसँग साझेदारी गर्ने र प्रदेश सरकारमातहात आएपछि प्रदेशमा औद्योगिक विकासले फड्को मार्ने दाबी गरे ।

त्यस्तै, समृद्धिको जग पर्यटन भएको बताउँदै उनले लुम्बिनी भ्रमण वर्षका घोषणा गरेको र लुम्बिनीसँगै सम्पूर्ण क्षेत्रमा पर्यटन क्षेत्रको प्रवर्द्धनमा प्रदेश सरकारले जोड दिएको बताए । प्रदेश सरकार शिक्षा, स्वास्थ्य क्षेत्रमा सुधारका प्रयासहरू गरेको समेत उनको भनाइ थियो । लुम्बिनी र राप्ती प्रादेशिक अस्पतालाई विशिष्टकृत अस्पतालको रूपमा विकास गर्ने योजना प्रदेश सरकारले अगाडि बढाएको उनले जानकारी दिए ।

संघ प्रदेश र स्थानीय तहसँग सहकार्य गरेर अगाडि बढेको बताउँदै भने, ‘विकासका दृष्टिकोणले प्रदेश सरकारले विकास खर्चको दरमा वृद्धि भएको बताउँदै विकास गर्ने सामर्थ्य प्रदेश सरकारसँग छ । गत वर्ष ४ महिनामा ८ प्रतिशत मात्र बजेट खर्च भएकोमा यस वर्ष १८ प्रतिशत बजेट खर्च गरिएको छ । यसलाई उपलब्धकै रूपमा लिनुपर्छ ।’

शून्य संरचनामा सुरू गर्दाको अवस्थामा र समृद्धिको जग बसाल्ने क्रममा भएको बजेट खर्च हेर्दा प्रदेश सरकारले विकास गर्ने सामर्थ्य राख्न सक्ने आधारहरू देखिएको उनले बताए ।

स्थापना दिवसको अवसरमा बुटवलको राजमार्ग चौराहदेखि बुटवल बहुमुखी क्याम्पससम्म र्‍यालीको आयोजना गरियो । र्‍यालीमा मयुर नाच, झर्रा नाच, विभिन्न सांस्कृतिक एवं जातीय झाँकीहरू प्रस्तुत गरिएको थियो ।

स्थापना दिवसकै अवसरमा बुटवल उपमहानगरपालिकाको ६१औँ स्थापना दिवससमेत मनाइयो । सोही अवसरमा उपमहानगरपालिकाका नगरप्रमुख शिवराज सुवेदीले स्थानीय तह गठनपछि जनताका आधारभूत आवश्यकतालाई लक्षित गरेर उपमहानगरपालिकाले काम गरेको बताए ।

३५ जनालाई पदक प्रदान

यसैबीच प्रदेश स्थापना दिवसको अवसरमा ३५ जनालाई विभिन्न पदकबाट सम्मान गरियो ।

लुम्बिनीको विकासमा योगदान पुर्‍याएका र लुम्बिनीमा शान्ति स्तुपा बनाउँदै गर्दा हत्या गरिएका जापानी भिक्षु नावातामेलाई बुद्ध शान्तिपदक (मरणोपरान्त) पदक दिइयो ।

त्यसैगरी, प्रदेश प्रमुख जनसेवा प्रथम पदक साहित्यकार मोदनाथ प्रश्रित, प्रदेश प्रमुख जनसेवा पदक द्वितीय पत्रकार एवं साहित्यकार कृष्ण सेन इच्छुक (मरणोपरान्त) र प्रदेशको प्रथम आवधिक योजना तर्जुमा गर्न योगदान गरेका प्रदेश योजना आयोगका पूर्वउपाध्यक्ष डा. प्रकाशकुमार श्रेष्ठलाई दिइयो ।

संघीयता र गणतन्त्र प्राप्तिको आन्दोलनमा उल्लेख्य योगदान गरेबापत दाङका भगौता थारूलाई प्रदेश प्रमुख जनसेवा पदक तृतीय तथा पूर्वी रूकुमका सूर्यप्रकाश पुन र परम्परा गौतम श्रीमान श्रीमतीलाई मरणोपरान्त प्रदेश प्रमुख जनसेवा तृतीय दिइयो ।

प्रदेशको विकासमा योगदान गरेको भन्दै दाङका स्वर्गीय प्रदेशसभा सदस्य उत्तरकुमार ओलीलाई मुख्यमन्त्री प्रज्वलद्वीप पदक प्रथम दिइयो ।

प्रदेशको प्रमुख सचिवको रूपमा उत्कृष्ट काम गरेका डा. तीर्थ ढकाललाई प्रदेश सेवा समर्पण प्रथम र प्रदेशसभा सचिवको रूपमा काम गरेका सुरेन्द्र अर्याललाई प्रदेश सेवा समर्पण पदक द्वितीय दिइयो ।

समाजसेवाश्री प्रथम पत्रकारितामा योगदान गरेका दाङका नारायणप्रसाद शर्मा, समाजसेवाश्री द्वितीय गुल्मीका शमशेरबहादुर खत्री (मरणोपरान्त), संस्कृत शिक्षा विकासको क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान गरेकी दाङकी हिमा उपाध्याय (मरणोपरान्त) र प्रजातान्त्रिक आन्दोलनमा विशिष्ट योगदान गरेको भन्दै बाँकेका अशोककुमार क्षत्रीलाई दिइएको छ ।

त्यसैगरी, समाजसेवाश्री पदक तेस्रोबाट दुर्गम क्षेत्रमा रहेर स्वास्थ्य सेवामा उल्लेखनीय योगदान गरेका डा. लेखराज सुवेदी, समाजसेवाको क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान गरेका पाल्पाका घण्टप्रसाद अर्याल, स्वास्थ्य क्षेत्रमा उल्लेखयनीय योगदान गरेका गौतमबुद्ध मुटु अस्पताल बुटवलका अध्यक्ष एजाज आलमलाई सम्मान गरियो ।

थारू भाषा साहित्यको क्षेत्रमा उत्कृष्ट योगदान गरेबापत दाङका महेश चौधरीलाई प्रदेश रत्न प्रथम, शिक्षा र सामाजिक क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान गरेका गुल्मीका परमानन्द भण्डारीलाई प्रदेश रत्न द्वितीय (मरणोपरान्त), कृषि क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान गरेका रूपन्देहीका सीपी शर्मा र शशीधर पौडेलले प्रदेश रत्न द्वितीय दिइयो ।

त्यसैगरी, प्रदेश रत्न तृतीय पदक पाउनेमा भाषा साहित्यबाट कपिलवस्तुका डा. विष्णुराज आत्रेय, चित्रकला र मूर्तिकला क्षेत्रबाट रूपन्देहीका नर्वु लामा, शिक्षा क्षेत्रबाट अर्घाखाँचीका बुद्धिबहादुर रायमाझी, अल्लो उद्यम व्यवसायमा उल्लेखनीय योगदान गरेकी चित्रकली बुढा, खेलकुद क्षेत्रमा उल्लेख्य योगदान गरेका गुल्मीका सोमपाल छन् ।

त्यसैगरी, पुथाश्री शिखर द्वितीय पदक पर्यटन क्षेत्रमा योगदान गरेका बाँकेका कृष्णलाल चौधरीले प्राप्त गरे ।

प्रदेश प्रज्ञा द्वितीयबाट लुम्बिनी वाणिज्य क्याम्पस र प्रदेश प्रज्ञा तृतीयबाट रेसुङ्गा माध्यमिक विद्यालयलाई विभूषित गरिएको छ । प्रजापति गौतमी तृतीयबाट महिला सशक्तिकरणको क्षेत्रबाट दाङकी पिमकुमारी गिरी र रोल्पाकी भागिरथी घर्तीलाई दिइयो ।

दङ्गीशरण बलिहाङ प्रथमबाट थारू भाषा साहित्यमा उत्कृष्ट योगदान गरेका सगुनलाल चौधरी (बेपत्ता), दङ्गीशरण बलिहाङ द्वितीयबाट मगर भाषा साहित्यमा उत्कृष्ट योगदान गरेका जितबहादुर थापा मगर (मरणोपरान्त)लाई सम्मान गरियो ।

त्यसैगरी, दङ्गीशरण बलिहाङ तृतीयबाट थारू भाषा प्रवर्द्धनमा उल्लेखनीय योगदान गरेका बर्दियाका एकराज चौधरी, उर्दु भाषाको क्षेत्रमा उल्लेख्य योगदान गरेका बाँकेका अब्दुल लतिफ सौफ र अवधि भाषा साहित्यमा योगदान गरेका नवलपरासीका कौशलेन्द्र श्रीवास्तव सम्मानित भए ।

पदक प्राप्त गर्ने सम्पूर्णलाई प्रदेश प्रमुख धर्मनाथ यादव, मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेल, संघीय सांसद सुजिता शाक्य, आन्तरिक मामिला तथा कानुनमन्त्री कुलप्रसाद केसीले सम्मान गरे । सोही अवसरमा पदक सिफारिस समितिलाई पनि सम्मान गरियो ।

समृद्धिको जग बस्यो तर जनताको मनमा बस्न सकेन

प्रदेश नं. ५ सरकार गठन भएको आज दुई वर्ष पुगेको छ । दोस्रो वर्ष पूरा गरी तेस्रो वर्ष प्रवेश गरेको प्रदेश ५ सरकारले समृद्ध प्रदेश निर्माणका लागि जग बसालेको बताएको छ । तर जनताको मनमा भने प्रदेश सरकार बस्न नसकेको टिप्पणी भएको छ ।

दुई वर्षसम्म प्रदेशको स्थायी राजधानी र नामांकन तोक्न नसकेको टिप्पणी भइरहँदा मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेल भने प्रदेशमा समृद्धिका आधारहरू तय भइरहेको बताउँदै आएका छन् । प्रदेश सरकार गठन हुदा पहिलो वर्ष कानुन निर्माणको वर्षको रूपमा रहने घोषणा गरेको थियो । प्रदेशसभाबाट ४८ वटा कानुन बने । ती कानुन कार्यान्वयनका लागि ३६ वटा नियमावली बनाउनुपर्नेमा अहिलेसम्म प्रदेश सरकारले ११ वटा बनाएको छ । जसले गर्दा सेवा प्रवाह र नियमन ठप्प भएको छ ।

योजना कार्यान्वयनका केही प्रयास

सरकारले आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ का लागि पाँच वर्षभित्र प्रदेशको गरिबीको दर १० प्रतिशतमा झार्ने लक्ष्यसहितको २८ अर्ब ९ करोड ३ लाख रूपैयाँको बजेट ल्याएको थियो । प्रदेश सरकारले बजेट ल्याउँदा केही महत्त्वकांक्षी योजनाहरू अघि सारेको थियो । त्यी कतिपय कार्यान्वयनको चरणमा छन् भने कतिपय योजनाहरूको काम सुरू हुँदै छ । मूलतः कृषि स्मार्ट गाउँ, मुख्यमन्त्री ग्रामीण विकास कार्यक्रम अहिलेसम्मकौ ठूला आयोजनाहरू हुन् । त्यी सञ्चालनमा रहेका छन् । त्यसबाहेक प्रदेश गौरवका आयोजनाहरूको छनोट, कार्यविधि निर्माण, मापदण्डलगायतका काम बाँकी छन् ।

कृषिमा आधुनिकीकरण, उत्पादकत्व वृद्धि र बजारीकणका लागि प्रदेश सरकारले गत वर्ष प्रदेशका ५२ वटै निर्वाचन क्षेत्रमा कृषि स्मार्ट गाउँ कार्यक्रम सुरू गरेको थियो । निर्वाचन क्षेत्रअनुसार छनोट भएका प्रत्येक स्मार्ट कृषि गाउँका लागि ५० लाख रुपैयाँका दरले २६ करोड रकम विनियोजन भएको थियो । चालू आर्थिक वर्षमा स्मार्ट कृषि गाउँ कार्यक्रमलाई थप २४ स्थानीय तहमा विस्तार गर्न ३५ करोड बजेट विनियोजन भएको छ ।

यो कार्यक्रम अहिले कार्यान्वयनको चरणमा छ । पछि यस कार्यक्रमलाई प्रदेशका १ सय ९ वटै स्थानिय तहमा लैजाने तयारी सरकारको छ । भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयका योजना महाशाखा प्रमुख विनोद घिमिरेका अनुसार कृषि मन्त्रालयअन्तर्गत स्मार्ट कृषि गाउँबाहेक अभियानमुखी मिसन कार्यक्रम, सहकारी, कृषि बजार सुधार कार्यक्रम र सुलभ कर्जा र ब्याजमा अनुदान सहयोग कार्यक्रम महत्त्वपूर्ण रहेको बताए ।

त्यस्तै, प्रदेशले गौरवको आयोजनाको रूपमा रामापुर कपुरकोट सडकको काम भइरहेको छ । करिब ३ सय किलोमिटरको यो सडक अहिले पाल्पा, अर्घाखाँची, प्युठान र रोल्पा जिल्लाबाट काम भइरहेको भौतिक पूर्वधार विकासमन्त्री बैजनाथ चौधरीले बताए ।

स्वास्थ्यतर्फ लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालको स्तरोन्नति र राप्ती अस्पतालको स्तरोन्नति र स्वास्थ्य सेवाको विस्तार पनि प्रदेशको गौरवको रूपमा लिइएको छ । त्यसका लागि अहिले दुवै अस्पतालमा काम भइरहेको छ ।

‘हामीले बुटवलको लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताललाई प्रदेशकै गौरवको आयोजनामा राखेर यसको स्तरउन्नति र विकास गर्ने योजनामा छौँ,’ योजना आयोगका उपाध्यक्ष डा. ईश्वर गौतमले भने, ‘यसबारे मापदण्ड तयार भएपछि अन्य आयोजनाहरू प्रदेश गौरवको आयोजनामा समावेश गरिन्छ ।’

प्रदेश सरकारले बढीमा १० वटा योजनालाई गौरवको आयोजनाको रूपमा अघि सार्नेछ । प्रदेशले पर्यटन र कृषिक्षेत्र नै समृद्धिको मेरूदण्ड मानेको छ । त्यहीअनुरूप पर्यटन क्षेत्रको विकास र प्रबद्र्धनका लागि ७५ करोड बजेट उद्योग पर्यटन वन तथा वातावरण मन्त्रालयमा छ ।

अहिले त्यही बजेटबाट पर्यटनसम्बन्धी गतिविधि भइरहेका छन् । प्रदेशले लुम्बिनी भ्रमण वर्ष २०७६ मनाइरहेको छ । यसको उपलब्धि सकारात्मक देखिएको उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरणमन्त्री लीला गिरीले बताए ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, फागुन ३, २०७६ १७:०७