किन आवश्यक छ राप्रपा एकता ?

A+ A A-

राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीको केन्द्रीय समिति बैठक काठमाडौंमा चलिरहेको छ । महाधिवेशनको तयारी र पार्टीको भावी कार्यदिशा तय गर्ने बैठकको मुख्य एजेण्डा राखिएको छ । यद्यपि, राप्रपाको समर्थन गर्ने आम कार्यकर्ताको चाहना पार्टीलाई देशको बलियो राष्ट्रवादी प्रजातान्त्रिक शक्तिका रूपमा स्थापित गर्ने दिशामा बैठक केन्द्रित होस् भन्ने नै छ ।

जुट्दै फुट्दै गर्ने परम्परा नदोहोरिने प्रतिबद्धतासहित राप्रपा संयुक्त र राप्रपा राष्ट्रवादीसँग एकता भए आम कार्यकर्ताको यो चाहना पूरा हुने देखिन्छ ।

नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) नेतृत्वको सरकारले जनताको चाहनाविपरीतका गतिविधि गरिरहेको छ, दोहोर्‍याइरहेको छ । प्रमुख प्रतिपक्षी नेपाली कांग्रेस सरकारका गतिविधिप्रति रमिते मात्रै बनेर बसेको स्थिति छ ।

यो बेला जनताले आफ्ना पक्षमा उभिने बलियो र दृढ राष्ट्रवादी शक्तिको खोजी गरिरहेका छन् । यसर्थ, जनताका माझ उभिएर उनीहरूका मुद्दा दरिलो ढंगले उठान गर्ने अवसर राप्रपासामु छ । तर, छिन्नभिन्न रहेकै अवस्थामा राप्रपाको कुनै पनि प्रयास प्रभावकारी नहुन सक्छ ।

जनताले एकताबद्ध पार्टीलाई नै विश्वास गर्छन् भन्ने उदाहरण हामीले गएको चुनावमा कम्युनिस्टहरूबाट सिक्नैपर्छ । कम्युनिस्टहरूले अघि सारेका योजना वा प्रतिबद्धतालाई मन पराएर जनताले उनीहरूलाई भोट दिएका होइनन् । जनताले एजेण्डा मन पराएका हुन्थे भने बहुसंख्यक नेपालीको चाहना अनुरुपको एजेण्डा त राप्रपासँग नै छ । हिन्दु बहुल समाजमा राप्रपालाई बहुमत प्राप्त हुनुपर्थ्यो । तर, त्यस्तो भएन । किनकि, राप्रपा एकताबद्ध भएर चुनावी मैदानमा गएको थिएन ।

कम्युनिस्टहरूले चुनावका बेला एकताको सन्देश दिएर जनताको मन जितेका हुन्, एजेण्डाले होइन, यसका केही प्रमाण छन् ।

तत्कालीन माओवादी केन्द्रले वर्ग र जातीय पहिचानको मुद्दामा जनता उचाल्यो । पछि तिनै मुद्दा छाडेर एमालेसँग मिल्न गयो ।

कुनै बेला माओवादी नेताले एमालेलाई बुर्जुवा र दलाल पुँजीवादीहरूको पार्टी भन्थे । अन्ततः माओवादीहरू त्यही पार्टीसँग मिल्न गए । यसको अर्थ उनीहरू पुँजीवादी संसदीय व्यवस्थामै मर्ज भए ।

एमालेले मार्क्स र लेनिनका सिद्धान्त धेरै बेच्यो, बेचिरहेको छ । तर, नेपाली समाजमा उनीहरूको सिद्धान्तअनुसार समानता र कल्याणकारी नीतिको कार्यान्वयन भएको पाइँदैन । बरु जनताको जबज जस्तो दलाल पुँजीवादलाई प्रोत्साहन गर्ने सिद्धान्त ल्यायो र जनताको आँखामा छारो हाल्यो ।

जबजमा बहुमतको सरकार, अल्पमतको प्रतिपक्ष, विदेशी पुँजी र प्रविधि तथा सामन्तलाई क्षतिपूर्ति दिने कुरा उल्लेख गरिएका छन् । वामपन्थी चिन्तक हरि रोकाका अनुसार यी सबै विशेषता वेस्ट मिनिस्टरबाट सापटी लिइएका हुन् । अर्थात् जबजले कम्युनिस्टको खोलमा पुँजीवादी संसदीय व्यवस्था अँगाल्यो । जबजका सबै विशेषता÷मर्मसँग पुँजीवादी संसदीय व्यवस्था हुबहु मिल्छ । पुँजीवादी संसदीय व्यवस्थाभन्दा जबज कुनै अर्थमा पनि फरक छैन ।

यसको अर्थ पुँजीवादी संसदीय व्यवस्थाको ठेक्का त एमाले र माओवादी (अहिलेको कम्युनिस्ट पार्टी) ले नै लिन पुग्यो । जबकि, कुनै उनीहरू नै संसदीय व्यवस्था काम छैन भन्थे । यसर्थ, चुनावमा जनताले उनीहरू एजेण्डा नभएर एकता मन पराएका हुन् भन्न सकिन्छ ।

त्यसैले राप्रपाले एकतालाई पहिलो प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ । हामीले बिर्सन हुँदैन, स्थानीय तह, प्रदेश र प्रतिनिधिसभा चुनावमा राप्रपा हारको प्रमुख कारण नै छिन्नभिन्न अवस्थामै जनतामा जानु थियो ।

तीन पार्टी एकता हुँदा जनतामा एक खालको उत्साह थियो । कांग्रेस, कम्युनिस्टहरूमा पनि त्रास देखिएको थियो । तर, एकता भएको लामो समय नबित्दै पार्टी फुट्नुले आम कार्यकर्तामा निराशा उब्जाएको छ । उनीहरू प्रतिक्षमा छन्, एकताको विगुल कहिले फुकिएला ।

एकताबद्ध हुन सके राप्रपाका एजेण्डा पनि जनताको चाहनाअनुसार नै छन् ।

राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको हेलिकप्टर चाटर्ड, करोडौंको सवारी साधनदेखि एयरपोर्टमा सोफा राखेर बसेको प्रकरणसम्म जनताले देखिसके ।

कम्युनिस्टहरूले जनताबाट अस्वीकृत नेतालाई न्वारानदेखिको बल लगाएर राष्ट्रियसभा, पार्टीको पदाधिकारीजस्तो पदमा तानेका घटना पनि जनताले नियालिरहेका छन् । अर्बौं अर्ब कर छलेका व्यापारीलाई पहुँचको भरमा उन्मुक्ति दिएको, यति समूहलाई गोकर्ण रिसोर्ट सुम्पिएको, ललिता निवासको जग्गा नेताको नाममा ल्याएको, सुनकाण्डका दोषीलाई जोगाएको, कञ्चनपुरकी १३ वर्षीया बालिका निर्मला पन्तको हत्यारा पत्ता लगाउन नसकेका कारण कम्युनिस्ट नेतृत्वको सरकारप्रति जनता रुष्ट छन् । यसैगरी, वाइडबडी प्रकरण, सरुवा बढुवादेखि नियुक्तिसम्ममा हुने कमिसनको खेलका कारण कम्युनिस्ट नेतृत्वको सरकार जनताका आगाडि नाङ्गिएको छ ।

यी सबै दृष्टान्तले जनतालाई राजनीज्ञ मात्रै नभएर गणतन्त्रप्रति नै जनता वितृष्णित बन्न पुगेका छन् ।

अहिले धेरै जनता राजा नै ठीक थिए भन्न थालेका छन् । यो परिस्थिति राप्रपाका लागि अत्यन्तै अनुकुल मान्न सकिन्छ । संवैधानिक राजतन्त्र, धर्म सापेक्षताजस्ता जनचाहनाका एजेण्डा शसक्त ढंगबाट प्रचार गर्ने समय पनि राप्रपाका लागि यही नै हो ।

तर, यी एजेण्डा तीन राप्रपा नमिलीकन प्रचार गर्दा त्यति प्रभावकारी हुन नसक्ला । राप्रपाका तीन नेताले आ–आफ्ना स्वार्थ र लोभलाई थाँती राखेर एकताको प्रक्रियालाई सार्थक बनाउन जरुरी छ ।

बहुदलीय व्यवस्थाका खेलाडीहरूले तीनवटै राप्रपाको नेतृत्व गरिरहेका छन् । यी तीन नेता एक ठाउँमा उभिँदा त्यसको सन्देश मूल राजनीतिमा मात्रै जाँदैन, तल्लो स्तरका कार्यकर्तामा पनि खुसीको सञ्चार बनेर फैलिने छ ।

महाधिवेशन आवश्यकता हो तर एकतालाई समाप्त पार्नुचाहिँ उति जायज नहोला । यो आम कार्यकर्ताको भावना हो । यसलाई तीनै जना नेताले हृदयंगम गर्न जरुरी छ । भाग लिनका लागि मात्रै चुनावमा जाने हो भने एकता आवश्यक छैन । तर, जनताको विश्वास जितेर एजेण्डाहरू स्थापित गराउने हो भने एकताको विकल्प छैन, यसबारे खासगरी राप्रपाका अध्यक्ष कमल थापा, राप्रपा संयुक्तका अध्यक्षद्वय पशुपतिशमशेर राणा र डा. प्रकाशचन्द्र लोहनीले घोत्लिन आवश्यक छ । (लेखक मिडिया नेपाल, प्रदेश १ कमिटीका अध्यक्ष हुन्)

प्रकाशित मिति: शनिबार, माघ १८, २०७६ २०:०७