मलेसियाका बहुराष्ट्रिय कम्पनीको कालो सूचीमा नेपालका म्यानपावर

A+ A A-

श्रमिक र रोजगारदातासँग दोहोरो रकम असुल्ने गरेको भन्दै मलेसियाका ठूला बहुराष्ट्रिय रोजगारदाता कम्पनीहरूले नेपालका म्यानपावर कम्पनीलाई डिमाण्ड दिन छाडेका छन् ।

मलेसियाका ठूला रोजगारदाता कम्पनीले श्रमिक आपूर्ति गरेबापत कम्पनी र श्रमिकसँग दोहोरो रकम लिने गरेको थाहा पाएपछि नेपालका २ सयभन्दा बढी ठूला म्यानपावर कम्पनीलाई कालो सूचीमा राखेको वैदेशिक रोजगार व्यवसायीले बताएका छन् ।

विगत एक वर्षदेखि मलेसियाली ठूला रोजगारदाता कम्पनीले नेपाली श्रमिकका लागि डिमाण्ड नै नछुट्याएको उनीहरू बताउँछन् । मलेसिया ठूला सुरक्षा गार्ड कम्पनी, ग्वोबल कम्पनी र अन्य कम्पनीले नेपाललाई कोटा दिन छोडेका छन् ।

पछिल्लो समय मलेसियाका ठूला रोजगारदाता कम्पनीले विदेशी श्रमिकमाथि आर्थिक र शारीरिक शोषण गरिरहेको भन्दै पश्चिममा सञ्चारमाध्यमले आलोचना गर्दै आएका छन् । सञ्चारमाध्यममार्फत आलोचना खेप्दै आएका मलेसियाका ठूला रोजगारदाता कम्पनीले नेपालबाहेकका श्रमिक लिने योजना अघि सारेका छन् ।

मलेसियाका १५ हजारभन्दा धेरै रोजगारदाता कम्पनीले नेपालबाट श्रमिक आपूर्ति गर्दै आएको मलेसियास्थित नेपाली राजदूतावासले जनाएको छ, जसमा २ हजारभन्दा धेरै ठूला रोजगारदाता कम्पनीले नेपालदेखि मासिक रूपमा ४ हजारको हाराहारीमा म्यानपावर कम्पनीमार्फत श्रमिक लिँदै आएको दूतावासले जानकारी दिएको छ ।

विगत केही महिनायता मलेसिया ठूला रोजगारदाता कम्पनीले नेपालका लागि थोरै मात्र कोटा (डिमाण्ड) छुटाउने गरेको दूतावासका एक कर्मचारीले शिलापत्रलाई जानकारी दिए । मलेसियाका ठूला रोजगारदाता कम्पनीले नेपालबाट रोजगारीमा श्रमिक लगेबापत ३ देखि ५ सय अमेरिकी डलर खर्चिने गरेको ती कर्मचारीले बताए ।

‘मलेसियाका राम्रा रोजगारदाता कम्पनीले नेपालबाट श्रमिक आपूर्ति गरेबापत म्यानपावरलाई सेवा शुल्क दिने गरेका छन् । रोजगारदाता कम्पनीले श्रमिकलाई छुटाएको रकम मलेसियामा रहेका एजेन्ट र म्यानपावर कम्पनीले मिलेर खान्छन् । नेपालबाट श्रमिक पठाएर पनि म्यानपावरले पैसा असुल्ने गरेका छन्,’ उनले भने, ‘मलेसियामा भिसाको व्यापार गर्ने दलालसँग मिलेर काम गर्दा म्यानपावर कम्पनीलाई ठूला रोजगारदाता कम्पनीलाई विश्वास नै गर्ने छाडेका छन् ।

यही कारण ठूला कम्पनीको रोजगारी नै गुम्ने सम्भावाना रहेको उनको भनाइ छ । विगत ४ महिनाको तंथ्याकले साना र मझौला उद्योगबाट धेरै भिसा प्रमाणीकरणका लागि आवेदन आएको तर ठूला रोजगारदाता कम्पनीबाट न्यून प्रमाणीकरणका लागि आवेदन आएको उनको भनाइ छ ।

रोजगारदाता कम्पनीले श्रमिकका लागि फ्रि भिसा र फ्रि टिकट दिए पनि म्यानपावर कम्पनीले मलेसिया जाने श्रमिकसँग चर्को शुल्क लिएर रोजगारीमा पठाउने गरेका छन् । मलेसिया जाने श्रमिकसँग म्यानपावर कम्पनी ७० हजारदेखि २ लाखसम्म लिइरहेका छन् ।

मलेसिया जाने श्रमिकका हकमा नेपाल सरकारले कुनै शुल्क तोकेको छ । मलेसिया र नेपाल सरकारबीच भएको श्रम सम्झौतामा श्रमिकको खर्च सबै रोजगादाता कम्पनीले ब्योहोर्ने भनिएको छ ।

तर, म्यानपावर कम्पनीले भने रोजगारीमा जाने श्रमिकसँग मनपरी पैसा उठाइरहेका छन् । नेपालबाट मलेसिया बार्षिक १ लाख श्रमिक रोजगारीका जाने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ । हाल मलेसिया ४ लाख नेपाली श्रमिक रोजगारीमा कार्यरत रहेको सरकारी तथ्यांक छ ।

दलालीको बिगबिविगी

एक वर्ष बन्द भएर गत भदौ महिनादेखि मलेसियाको रोजगारी खुलेको थियो । मलेसिया रोजगारी खुलेपछि रोजगारदाता कम्पनीका कर्मचारीसँग मिलेर दलालले भिसा व्यापार गर्दै आएका छन् ।

मलेसियाबाट म्यानपावरले एजेन्टको भरमा भिसा कारोबार गर्छन् । मलेसियामा बसेर रोजगारदाता कम्पनीसँग एजेन्टले भिसा लिन्छ र उनीहरूले नेपालका म्यानपावर कम्पनीलाई प्रतिभिसा ४० देखि ६० हजारसम्ममा बेच्ने गरेका छन् ।

यसरी भिसा किनेर श्रमिक रोजगारीमा पठाउँदा म्यानपारले पैसा धेरै लिने गरेका छन् । पछिल्लो समय एजेन्टका भरमा कतिपय म्यानपावर कम्पनी सञ्चालन भइरहेका छन् ।

२ जेठ, २०७५ मा मलेसियाको रोजगारीमा जाने श्रमिकको प्रक्रियामा काम गर्ने विभिन्न संस्था खारेज गर्ने तत्कालिन श्रम रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री गोकर्ण बिष्टको निर्णयसँगै मलेसियाको रोजगारी बन्द भएको थियो ।

बन्द भएको पाँच महिनापछि मलेसिया र नेपाल र सरकारबीच दुईपक्षीय श्रम सम्झौतापत्रमा १२ कात्तिकमा हस्ताक्षर भएको थियो । मलेसिया र नेपालबीच भएको श्रम सम्झौतामा नेपाली श्रमिकले कुनै पनि शीर्षकमा शुल्क तिर्नु नपर्ने सहमति भएको १० महिनापछि मात्र मलेसियाको रोजगारी खुलेको थियो ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, माघ ९, २०७६ १०:४२