यी हुन् गण्डकीका मनमोहक ठाउँ

A+ A A-

गण्डकी प्रदेशमा घुम्नलायक प्रशस्त ठाउँ छन् । तीमध्ये पोखरा त धेरैको पहिलो रोजाइमै पर्छ ।

पोखराको बीचमा सुन्दर फेवाताल र उत्तरतर्फका मनमोहक हिमशृ‌ंखलाका साथै तालबाराही मन्दिर, पातले छाँगो, गुप्तेश्वर गुफा, महेन्द्रगुफा, चमेरे गुफा, बेगनास ताल, विन्ध्यवासिनी मन्दिर, सेती नदीलगायत दर्जनाै‌ं मनमोहक ठाउँ छन् ।

यति मात्रै होइन, पोखराको उत्तरतर्फको सराङकोट डाँडाबाट प्याराग्लाइडिङ सञ्चालित छ, सराङकोटबाट उडेर फेवा किनारमा अवतरण गराइन्छ । यो एड्भेन्चर गेमको अनुभव लिन पोखरा सबैभन्दा अनुकूल गन्तव्य हो ।

सराङकोटबाटै उत्तरतर्फको माछापुच्छ्रेलगायतका हिमशृंखलासँग लुकामारी गर्दै हेम्जासम्म जीप फ्लाईको मज्जासमेत लिन पाइन्छ । पोखराको याम्दीमा करिब तीन सय मिटरको बन्जी जम्प पनि गर्न सकिन्छ ।काठमाडौंपछि दोस्रो पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा पर्छ पोखरा । वार्षिक करिब ३ लाख विदेशी पर्यटक पोखरा आउने गरेको तथ्यांक छ । नेपाल आउने पर्यटकमध्ये करिब ३५ प्रतिशत मात्र पर्यटक पोखरा आउने गरेका छन् ।

पोखरा आउने आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरूको रोजाइमा पोखरा क्षेत्रका फेवाताल, बेगनासताल, पातले छाँगो (डेभिस फल) शान्ति स्तुपा, अन्तर्राष्ट्रिय पर्वतीय संग्रहालयलगायतका स्थान पर्ने गरेका छन् ।

आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरू पदयात्रा, पर्वतारोहण, प्याराग्लाइडिङ, जलयात्रा र साहसिक खेला एवम् प्राकृतिक दृश्यावलोकनका लागि पोखरा आउँछन् । विश्वका विभिन्न देशबाट पोखरा आएका पर्यटकमध्ये धेरैको रोजाइमा विश्वकै चर्चित अन्नपूर्ण पदयात्रा पर्ने गरेको छ ।

अन्नपूर्ण पदयात्राको मुख्य प्रवेशद्वार लमजुङको सदरमुकाम बेंसीशहर, गोरखा र कास्की समेटिएको छ । पर्यटकहरू बेंसीशहर हुँदै ५ हजार ४ सय १६ मिटर उचाइको थोराङ्पास भञ्ज्याङ हुँदै मुक्तिनाथ, जोमसोम पुगेर पोखरा फर्कने गर्छन् । यसको प्रवर्द्धन पर्यटन व्यवसायी, ट्रेकिङ गाइड र ट्रेकिङ व्यवसायीले गर्दै आएका छन् ।

पोखरा हुँदै वीरेठाँटी, घान्द्रुक, घोरेपानी हुँदै जोमसोम, मुक्तिनाथ र माथिल्लो मुस्ताङ पार गरी मनाङ हुँदै बेंसीशहरबाट फर्कने अर्को गन्तव्य पनि छ ।

पछिल्लो समय पदयात्रा, दृश्यावलोकन एवम् साहसिक पर्यटनलाई लक्षित गरी पोखरा आउने पर्यटकको संख्या बढ्न थालेसँगै पर्यटन व्यवसायमा उत्साह थपिएको छ ।

प्राकृतिक, सांस्कृतिक, ऐतिहासिक तथा धार्मिक सम्पदाले मात्रै नभई कृषि, उद्योग, वाणिज्य, शिक्षा एवम् स्वास्थ्य क्षेत्रको केन्द्रका रूपमा समेत विकास हुँदै गएको छ पोखरा । त्यसैगरी, सरकारले गण्डकी र धौलागिरीलाई समेटेर स्मार्ट सिटीको योजनाबद्ध विकासलाई अगाडि बढाउने योजना बनाएको छ ।

मित्रराष्ट्र भारत र चीनलाई जोड्ने सबैभन्दा छोटो कोरला नाका सञ्चालनका लागि कालीगण्डकी कोरिडोर निर्माणले तीव्रता पाएको छ । पोखरादेखि कोरालासम्मको सडकलाई बाह्रैमास सञ्चालनका लागि द्रुत रूपमा सडकको स्तरोन्नतिको कामसमेत अगाडि बढेको छ ।

गण्डकी प्रदेश सरकारले प्रदेशअन्तर्गत रहेका ११ जिल्लाका विभिन्न पर्यटकीय गन्तव्यलाई समेटेर १ सय १० वटा नयाँ पर्यटकीय स्थल सार्वजनिक गरेको छ । पर्यटन वर्षलाई लक्षित गर्दै प्रदेश सरकारले १ सय १० वटा पर्यटकीय स्थल सार्वजनिक गरेको हो । तीमध्ये प्रदेशका ११ जिल्लाबाट प्रत्येक जिल्लाका १०/१० वटा पर्यटकीय स्थल समेटेर नयाँ गन्तव्य सार्वजनिक गरिसकेको छ ।

प्रदेश सरकारले साहासिक पर्यटकीय गन्तव्यहरूलाई समेत सूचिकृत गरेको छ । पोखरा र छिमेकी जिल्लामा सञ्चालन हुँदै आएका प्यराग्लाइडिङ, अल्ट्रालाइट, जीप फ्लायर, र्‍याफटिङ, घोडचढी, स्किइङ, बन्जी जम्प, साहसिक पिङ (स्विङ), हर्ट एयर बेलुनिङ, जंगल सफारीलगायतलाई सूचिकृत गरेको हो ।

पर्यटकको आगमनमा वृद्धि र बसाइ लम्बिएपछि प्रदेशमा स्थानीय उत्पादन तथा व्यापार व्यवसायमा वृद्धि हुने, रोजगारी सिर्जना हुने, पर्यटन उद्योगमा लगानीका अवसर बढ्ने अपेक्षा सरकारको छ । प्रदेश सरकारको सूचीमा सूचीकृत भएका र अन्य पर्यटकीय गन्तव्यको विविधताबारे यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ ।

पोखरामा प्राकृतिले वरदानस्वरुप प्रदान गरेका दर्जनौं आकर्षक र मनमोहक पर्यटकीय स्थल रहेका छन् । यहाँ टहलिन आउने आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकका लागि अत्यन्त मनमोहक स्थलका बारेमा अझै प्रचार प्रसार आवश्यक रहेको पर्यटन व्यवसायीहरू बताउँछन् ।

फेवाताल

पोखराको बीचमा रहेको फेवाताल हेर्न, यहाँ बोटिङ गर्नका लागि आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक आउने गरेका छन् । विशेषगरी पर्यटकीय सिजनहरूमा पश्चिमा र युरोपियन पर्यटकको चहलपहल हुने गर्छ भने अन्य समयमा आन्तरिक पर्यटकहरूको बाक्लो उपस्थिति हुने गर्छ ।

तर, यहाँको प्राकृतिक सम्पदाको संरक्षण, प्रवर्द्धन र उचित मर्मत सम्भारमा भने धेरै कमजोरी देखिने गरेको छ । पोखराकै गहनाको रूपमा रहेको फेवाताल दिन प्रतिदिन मानव अतिक्रमण र प्राकृतिक विपत्तिका कारण संकटग्रस्त बन्न पुगेको छ । पछिल्लो समयमा सर्वोच्च अदालतले फेवातालको अतिक्रमण रोक्न प्रदेश र स्थानीय सरकारका नाममा आदेश गरेपछि स्थानीय र प्रदेश सरकारले समिति बनाएर फेवातालको अतिक्रमण रोक्ने प्रयास गरिरहेका छन् ।

ताल र बाराही मन्दिर

पोखराको आकर्षणको केन्द्रबिन्दुका रूपमा फेवातालको बीचमा प्रसिद्ध भगवती तालबाराहीको मन्दिर छ । यहाँ घुम्न आउने अधिकांश स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटक फेवातालमा बोटिङ गर्ने र तालको बीचमा रहेको तालबाराही मन्दिरमा पुगेर दर्शन गर्ने गर्छन् ।

पोखरामा हनिमुन मनाउन आउने जोडीहरू पनि प्रशस्त भेटिन्छन् । पोखरा भित्रिने अधिकांश पर्यटक फेवाताल र तालबाराही मन्दिरमा पुग्ने गर्छन् ।

डुङ्गा भाडामा लिएर दिनभर बोटिङ गर्न पाइन्छ । फेवातालमा माछापुच्छ्रे हिमालको छाया देखिन्छ । बोटिङ गर्ने पर्यटक यही देखेर मोहित हुने गर्छन् ।

फेवातालको किनारमा रहेको लेकसाइड बजार आफैंमा आकर्षक छ । पोखरा पुग्ने अधिकांश पर्यटक लेकसाइडमै बस्न रुचाउँछन् । युरोपकै झल्को दिने रात्रिकालीन जीवनशैलीमा घूलमिल हुन रुचाउनेहरू मन्त्रमुग्ध हुने गर्छन् । पोखराका अधिकांश होटल तथा लजहरू लेकसाइडमै छन् ।

डेभिस फल (पातले छाँगो)

पोखरा आउने अधिकांश आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको अर्को आकर्षण हो, डेभिस फल । यो सिद्धार्थ राजमार्गसँगै पोखराको छोरेपाटनमा छ । फेवातालको ड्यामबाट छाडिएको पानी डेभिस फलको गल्छीबाट गुप्तेश्वर गुफा हुँदै सेती नदीमा मिसिन पुग्छ ।

सन् १९६१ मा स्वीट्जरल्याण्डका दम्पतीले अवोलकन गर्ने क्रममा डेभिसको पातले छाँगोमा खसेर मृत्यु भएको थियो । उनको शव तीन दिनपछि सेती नदीको किनारमा भेटिएपछि उनका बाबुले त्यसको नाम डेभिस फल राखेका थिए । त्यसपछि पातले छाँगोको नाम डेभिस फल रहन गएको हो ।

वर्षामा ठूलो पानीको भेल गल्छीभित्र पस्दा देखिने पानीको फोहोरा र त्यहाँबाट निस्कने बाफ साँच्चिकै लोभलाग्दो देखिन्छ । पोखराकै मध्यभागमा रहेका कारण यहाँ दैनिक सैयौँको संख्यामा पर्यटक आइपुग्छन् ।

गुप्तेश्वर गुफा

सिद्धार्थ राजमार्ग तथा पोखरा उपमहानगरपालिका– १७ छोरेपाटनस्थित रहेको गुप्तेश्वर गुफा डेभिस फलको खोंचमा छ । यहाँ गुप्तेश्वर महादेवको दर्शन गर्दै गुफाभित्र रमाउन सकिन्छ ।

गुफामा रहेको मन्दिरबाट अझै अगाडि बढे डेभिस फलको पानी देख्न सकिन्छ । गुफा १ किलोमिटरभन्दा लामो छ । डेभिस फलसँगै रहेको यस गुफामा आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरू पुग्ने गर्छन् । महानगरपालिका क्षेत्रभित्र र पोखराकै आकर्षक गन्तव्य भएका कारण गुफामा पर्यटकहरूको आगमन बढ्दो छ ।

सेतो गुम्बा

पोखराको पश्चिमतर्फ फेवाताल र रानीवनसँगै माथिको डाँडामा अवस्थित सेतो गुम्बा (शान्ति स्तुपा) पनि स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकको आकर्षण गन्तव्यका रूपमा विकास हुँदै गएको छ। बौद्ध तथा हिन्दु धर्म मान्नेहरूसँगै अन्य पर्यटक गुम्बामा पुग्न गर्छन्। पछिल्लो समय यो गुम्बा पोखराकै प्रमुख गन्तव्यकाे रूपमा विकास हुँदै गएको छ। बिहानदेखि बेलुकासम्म यस ठाउँमा पर्यटकको घुइँचो नै लाग्ने गर्छ।

शान्ति स्तुपाबाट पोखराको सुन्दर दृश्य, फेवाताल, हिमाल, बेगनासताल, रानीवन, साराङकोटको डाँडालगायतका ठाउँ देखिन्छन् । पोखराबाट उच्च भागमा रहेको, नजिकको दूरीमा रहेको र सवारीको समेत सहजताका कारण पर्यटककाे राेजाइमा पर्छ ।

विन्दवासिनी मन्दिर

विन्दवासिनी मन्दिर नेपाल तथा भारतीय हिन्दु धर्मावलम्बीका विभिन्न धार्मिक ग्रन्थ र आस्थासँग जोडिएको मन्दिर हो । त्यसैले पोखरा भित्रिने हिन्दु धर्मावलम्बीकाे यहाँ भीडभाड हुने गर्छ । यहाँ दर्शन गर्न भारतीय पर्यटकको समेत भीड लाग्ने गर्छ भने अन्य धर्मावलम्बीले समेत भ्रमण र पूजापाठ तथा हिन्दु परम्परा र स‌ंस्कारको प्रत्यक्ष अवलोकन गर्छन् ।

विन्दवासिनी मन्दिरमा भक्तजनको ठूलो भीड लाग्ने गर्छ । अग्लो स्थानमा रहेको मन्दिरबाट पोखरा शहर सुन्दर देखिन्छ । विन्द्यवासिनी मन्दिर आफै‌ंमा पनि सुन्दर र सफा छ ।

पछिल्लो समय यस मन्दिरमा अपांग र अशक्त पर्यटकहरूलाई लक्षित गरी लिफ्टको समेत व्यवस्था गरिएको छ। मन्दिरमा लिफ्टमा व्यवस्था गरिएको नेपालकै पहिलो मन्दिर हो याे ।

सराङकोट

सराङकोट पोखराबाट उत्तर-पश्चिममा रहेका हिमशृंखलासँग सामीप्य जोड्दै गरेको अग्लो डाँडा हो । पोखरा पुगेका पर्यटकका लागि सराङकोट पुग्नै पर्ने ठाउँ हो । यहाँबाट पोखरा र लेखनाथ शहर सिंगै देख्न सकिन्छ । साथै, आँखै अगाडि माछापुच्छ्रे, अन्नपूर्ण, धौलागिरीलगायतका हिमशृंखलाहरू हेर्न पाइन्छ ।

सराङकोटबाट पोखरा आसपासमा रहेको मनमोहक हरियाली वन देखिन्छ । प्याराग्लाइडिङ र जीप फ्लाई समेत सराङकोटबाट नै हुने गर्छ । यहाँ दैनिक हजारौँ स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटक पुग्ने गर्छन् ।

पछिल्लो समय सराङकोट पोखराको मुख्य पर्यटकीय गन्तव्य बनेको छ । यहाँ पर्यटकका लागि सुविधा प्रदान गर्न ठूला रिसोर्ट र होटलहरू समेत सञ्चालनमा आएका छन् । यहाँको प्रसिद्ध प्याराग्लाइडिङ सराङकोटबाटै उडेर फेवातालको किनारामा ल्याण्ड गरिन्छ ।

यसका अलावा बिहानीपख सराङकोटमा दृश्यावलोकनका साथै सन राइज हेर्नका लागि आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरूको यहाँ घुइँचो लाग्ने गर्छ ।

बेगनास र रूपा ताल

लेखनाथ नगरपालिकामा रहेका बेगनास र रूपा ताल पनि पोखराको प्रमुख गन्तव्यमा पर्छन् । तालमा डुङ्गा सयर गरी कन्चन नीलो पानीमा मज्जा लिँदै माछाका मीठा परिकारहरू खानका लागि बेगनास निकै चर्चित मानिन्छ ।

पोखरा पुग्ने अधिकांश पर्यटकहरू बेगनास तालमा पुगेर मन बहलाउने गर्छन्। डाँडावारि बेगनास र डाँडापारि रूपा ताल रहेका छन् । बेगनास तालमा पनि डुंगा चढेर रमाइलो गर्न पाइन्छ ।

पोखराबाट अलिक टाढा भए पनि बेगनास ताल अवलोकनका लागि छुटाउनै नहुने ठाउँमा पर्छ । शहरी कोलाहलबाट अलिक टाढा भएकाले यहाँ पुग्दा छुट्टै आनन्दको अनुभूति हुने गर्छ । पोखराबाट बेगनास तालमा सार्वजनिक गाडी प्रशस्तै चल्छन् । पोखराबाट तालमा पुग्न १० किलोमिटरको दूरी पार गर्नुपर्छ।

प्याराग्लाइडिङचराजस्तै आकाशमा उड्ने साहसिक खेलका रूपमा प्याराग्लाइडिङ विकास हुँदै गएको छ । पोखरामा करिव ५५ वटा प्याराग्लाइडिङ कम्पनीहरू छन् । प्याराग्लाइडिङमा उडेर मज्जा लिनका लागि ठूलो संख्यामा स्वदेशी तथा विदेशी पोखरा आउँछन् । पछिल्लो समय प्याराग्लाइडिङ पोखराको मुख्य आकर्षण बनिरहेको छ ।

पोखरा घुम्न आउने जोकोहीले प्याराग्लाइडिङ गर्न छुटाउँदैनन् । साहसिक खेलका रूपमा रहेको प्याराग्लाइडिङमा उड्दै पोखरा, हिमाल र आसपासको क्षेत्रको दृश्यावलोकन गर्ने गर्छन् । १ सय ५० जना जसो टेण्डम (व्यावसायिक) प्याराग्लाइडिङ पाइलट यहाँ रहेका छन् भने १ सय ९० जना सोलो (सिकारु) पाइलटहरू पनि छन् ।

सराङकोटबाट उड्ने प्याराग्लाइडिङ फेवातालको किनारामा ल्याण्ड हुन्छ ।

अल्ट्रालाइट फ्लाइट

पोखराको अर्को आकर्षण हो, अल्ट्रालाइट फ्लाइट । अल्ट्रालाइटमा उडेर पोखरा शहर तथा हिमशृंखला हेर्न पाइन्छ । अल्ट्रालाइट पोखरामा मात्रै सञ्चालित छ । एभिया क्लब, फिस्टेल र पोखरा अल्ट्रालाइटलगायतले अनुमति लिएर सञ्चालन गरिरहेका छन् । यसलाई पोखरेलीले पुतली जहाजसमेत भन्ने गर्छन्।

जीप फ्लाई

सराङकोटबाट हेम्जासम्म जीप फ्लाई गराइन्छ । एक पटकमा दुई जनाले गर्न सकिने जीप फ्लाई युवायुवती र नयाँ जोडीका लागि आकर्षण बनेको छ ।

जीप फ्लाई पोखराको महत्त्वपूर्ण पर्यटकीय मनोरञ्जनात्मक खेलका रूपमा स्थापित बनिसकेको छ । साहसिक खेलमा पर्ने जीप फ्लाई गर्दा पोखरामा यसका पारखीको संख्यामा वृद्धि हुँदै गएको हो । जीप फ्लाई गर्दा कृषि गाउँको उपनामले परिचित हेम्जाको सुन्दर बस्ती, आसपासको घना जंगल र हिमशृंखला अवलोकन गर्दै सराङकोटबाट भूपी राजमार्गमा पर्ने हेम्जा झर्ने व्यवस्था रहेको छ । यसप्रति दिन प्रतिदिन आकर्षण बढ्दो छ ।

बन्जी जम्प

पछिल्लो समय पोखरामा व्यावसायिक साहसिक खेलका रूपमा भित्रिएको बन्जी जम्पले व्यावसायिकता ग्रहण गर्न थालेको छ । साहसिक पर्यटनमा रुचि राख्नेहरूका लागि बन्जी जम्प अत्यन्त रोमाञ्चकारी खेलका रूपमा रहेको छ । पोखराको हेम्जामा टावरसहितको बन्जी जम्प सञ्चालनमा आइसकेको छ ।

तुलनात्मक रूपमा भोटेकोसीको बन्जी जम्पभन्दा आधा होचो भए पनि यहाँबाट फाल हाल्दा पनि बेग्लै मज्जा महसुस हुने गर्छ । पोखरा पुग्ने धेरै पर्यटक बन्जी गरेर फर्किने गर्छन् ।

पामे (फेवाताल किनार)

फेवातालको उत्तर-पश्चिम किनारमा रहेको पामे पोखरा पुग्ने पर्यटकले पुग्नैपर्ने ठाउँ हो । यो ठाउँ माछाको परिकारका लागि प्रसिद्ध छ । पोखरेलीहरूले बिदाका अन्य दिनमा शनिबार विशेषगरी यहाँ सराङकोटबाट उडेको प्याराग्लाइडिङबाट ओर्लने गर्छन् । फेवातालको किनारै किनार पुगिने पामेमा राम्रा होटल तथा लजहरू सञ्चालनमा आइसकेका छन् ।

फेवातालका गतिविधिहरू अवलोकन गर्दै माछाको स्वाद चाख्नका लागि पामे प्रख्यात छ । पछिल्लो समय यहाँ पोखराका व्यवसायीहरूको लगानीमा अपार्टमेन्ट निर्माण थालिएको छ।

अन्तर्राष्ट्रिय पर्वतीय संग्रहालय

पोखरा पुगेपछि पुग्नैपर्ने ठाउँ हो, अन्तर्राष्ट्रिय पर्वतीय संग्रहालय । यहाँ पर्वतीय पर्यटनसँग जोडिएका कला, संस्कृति, वेशभूषालगायत हिमाली कला र संस्कृतिको अवलोकन गर्न पाइन्छ । विभिन्न जातजाति, भाषाभाषी र वेशभूषाका बारेमा अध्ययन र अवोलकन गर्ने उपयुक्त स्थानका रूपमा संग्रहालय रहेको छ ।

२०६० माघबाट सञ्चालनमा आएको संग्रहालयमा हिमाली क्षेत्रमा बसोवास गर्ने जातजातिहरूको रीतिरिवाज, वेशभूषा, कला र संस्कृतिका साथै भौगोलिक अवस्थालगायत अन्य जानकारीमूलक सामग्रीहरू राखिएका छन् ।

महेन्द्र गुफा

यो पोखराको निकै चर्चित ठाउँ हो । महेन्द्र गुफा नजिकै अर्को चमेरे गुफासमेत रहेको छ । महेन्द्र गुफा पुगेपछि चमेरे गुफा पनि अवलोकन गर्न सकिन्छ ।

घना जंगलको छेउमा अवस्थित चमेरे र महेन्द्र गुफा पुग्दा रमाइलो अनुभव हुन्छ । पोखरा पुग्नेहरूले महेन्द्र गुफा र चमेरे गुफाको अवलोकन गर्न गर्छन् । यो गुफा पोखराको सिरानमा भए पनि पोखरा पुग्ने अधिकांश पर्यटक त्यस स्थानमा पुग्ने गर्छन् ।

सेती खोंच

करिब २ सय मिटर गहिराइबाट बगेको सेती नदी पोखराको अर्को आकर्षण हो । सेती नदीले धेरै पर्यटकको ध्यान खिच्ने गर्छ । साँघुरो र गहिरो खोँचबाट बगेको हुँदा हिउँदमा पानी देख्न मुस्किल पर्छ । वर्षामा भने पानी माथि आउने हुँदा सहजै देख्न पाइन्छ ।

पोखराको बीचबाट बगिरहेको सेती नदी एक पटक अवलोकन गर्नै पर्ने ठाउँ हो । सेती नदी पुलबाट मात्र हेर्न सकिन्छ । पोखराको बीच भागमा रहेको रामघाटमा भने ठूलो बगर भएको हुँदा बाहिरबाटै स्पष्ट रूपमा सेती नदी हेर्न सकिन्छ । यहाँ पुगेपछि पोखराको वास्तविकता जानकारी हुन्छ ।

केही स्थानमा सेती फराकिलो घाट भए पनि त्यहीँबाट सानो दुलो हुँदै सेती नदी विलीन भएको समेत देख्न सकिन्छ ।

माटेपानी गुम्बा

पोखरामा घुम्नका लागि छुटाउनै नहुने अर्काे ठाउँ हो, माटेपानी गुम्बा । पोखरा क्षेत्रीय हस्पिटलदेखि पूर्वी भागमा पर्ने माटेपानी गुम्बा निकै आकर्षक छ । अग्लो ठाउँमा रहेको हुँदा यहाँबाट पनि पोखराको सुन्दर दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ । यो गुम्बाबाट लेखनाथ र निर्माणाधीन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलसमेत देख्न सकिन्छ । यहाँसमेत दैनिक पर्यटकको भीड लाग्ने गर्छ ।

यो बौद्ध तथा हिन्दु धर्मावलम्बीका लागि आकर्षक ठाउँ हो । पोखराको यस स्थान भूकम्पले सबैभन्दा असर गरेको ठाउँमा पर्छ । भूकम्पले यहाँका संरचनाहरूलाई ठूलो क्षति पुर्‍याएको थियो । भूकम्प गएको लामो समय बिते पनि अझै पूर्ण रूपमा पुनर्निर्माण भइसकेको छैन ।

स्याङ्जा

स्याङ्जाका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा साल्मेडाँडा–गोर्खा स्मारक र नुवाकोट कालभैरव मन्दिर, सिरुबारी पर्यटकीय गाउँ, आलमदेवी मन्दिर, स्वरेक मैदान प्यराग्लाइडिङ, सातौं चण्डीथान, गहैकालिका, अन्धाअन्धी, छाया क्षेत्र (छुयाङछ्याङ्दी), राम्दीधाम र मिर्मी सेदिवेणी उच्च तथा स्टिमर यात्रा रहेका छन् ।

तनहुँ

तनहुँका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा बन्दीपुर, देवघाटधाम, ढोरवराही, छाप्दी बराही, व्यास गुफा (पर्यटन क्षेत्र), घाँसी कुवा, तनहुँ सुर कालिका तथा दरबार क्षेत्र, भानुभक्त जन्मस्थान, छिम्केश्वरी मन्दिर, बुढी देवता मन्दिर, आँधी मूलबाराही र मिर्लुङकोट रहेका छन्।

लमजुङ

लमजुङका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा लमजुङ दरबार, राइनासकोट, इलम पोखरी, घलेगाउँ सार्क भिलेज, घनपोखरा, ईशानेश्वर महादेव, करापुटार, भुजुङ गाउँ, दूधपोखरी (गोर्खा र लमजुङको सिमाना), सिउरुङ गाउँ र काउलेपानी गाउँ रहेका छन् ।

गोरखा

गोरखाका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा गोरखा दरबार र गोरखा संग्रहालय, मनकामना मन्दिर र केबुलकार, श्रीनाथकोट मण्डली, अजिरकोट, गोरखकालिका, बारपाक र लाप्राक (२०७२ को भूकम्पको केन्द्रबिन्दु), मनास्लु हिमाल र संरक्षण क्षेत्र, लार्केपास, छेकम्पारा र लिगलिगकोट रहेका छन् ।

मनाङ

मनाङका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा तिलिचो ताल, पोङकर ताल, डोना ताल, गंगापूर्ण ताल, अन्नपूर्ण हिमाल १, २, ३ र पदमार्ग, छो कर्णताल, थोन्चे–लार्के पदयात्रा, मनाङ–थोराङपास पदयात्रा, नारफू–काङला पदयात्रा र तिब्बतियन खम्बाको बंकर रहेका छन् ।

पर्वत

पर्वतका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा भमरकोट माटे, जलजला, हम्पाल, कालान्जर पर्वत, पन्चासे पन्चधाम रमणीय धार्मिक क्षेत्र, डहरे नीलकण्ठ पर्वत, प्राकृतिक टावर, चिसापानी, कालिका र सूर्यास्तको सुन्दरता, पैयुँकोट, महाशिला, सेतीवेणी शालिग्राम शिला धार्मिक क्षेत्र, कुस्मा मोतीवेणी क्षेत्र, गुफा र नेपालकै अग्ला लामा पुलहरू, महाभीर छहरा, आरोहण, बन्जी जम्प, स्काई साइक्लिङ र स्विमिङ रहेका छन् ।

बाग्लुङ

बाग्लुङका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा बाग्लुङकालिका, पन्चकोट–शालिग्राम संग्राहलय तथा रंगवेकटेस मन्दिर, ढोरपाटन, उत्तरगंगा धार्मिक क्षेत्र, घुम्टेको लेक, गाँजाको दह (रुद्रताल) लेक, भैरव स्थान मन्दिर तथा भकुण्डे, जैमिनीधाम–माईस्थान–हाडिकोट, सत्यावती मन्दिर, रामकोट, भुलेनी, बिउकोट, शिवधुरी–हिमालयन भ्यू प्वाइन्ट र गाईघाट झर्ना रहेका छन् ।

म्याग्दी

म्याग्दीका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा गलेश्वर धाम, पुलस्त्याश्रम, जगन्नाथ मन्दिर, पुला ढोलठाना, टोड्के धुरी, धौलागिरि वेस क्याप, धौलागिरि हाइसफल र हिमाल, पुन हिल र घोरेपानी, मालिका धुरी, रुप्से छहरा र अन्ध गल्छी, खोप्रा लेक र सिंगा तातोपानी रहेका छन् ।

मुस्ताङ

मुस्ताङका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा मुक्तिनाथ तीर्थस्थल, कागवेनी तीर्थस्थल, कुछप तेरेङका गुम्बा (पहिलो गुम्बा), लो घेकर गुम्बा, दामोदर कुण्ड, लोमाङथाङ दरबार र गुफाहरू, धौलागिरि हाइस फल, लियोपार्ड क्याप (ठिनी), जोमसोम गाउँ र टिटी ताल रहेका छन्।

नवलपुर

नवलपुरका पर्यटकीय गन्तव्यहरूमा मौलाकालिका, देवचुली, बरचुली पिकहरू, त्रिवेणी गजेन्द्र मोक्ष धाम, दाउन्ने देवी, कैलाश पर्वत, घुमाउरीघाट (कामधेनु क्षेत्र), लोसेधारा, कैलाश आश्रम, शास्वत् धाम, अकलादेवी (डेडगाउँ) र मन्यविन्दु रहेका छन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, पुस २०, २०७६ १२:२५