चौथो वरीयताका गौतम शक्तिशाली उपाध्यक्ष बन्दै

A+ A A-

नाै सदस्यीय सचिवालयमार्फत पार्टीका सबै गतिविधि गर्दै आएको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) एकीकरणको १४ महिनापछि समानान्तर तीन शक्तिकेन्द्रमा रूपान्तरण हुँदैछ । एकीकरण लगत्तै प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका केपी शर्मा ओली र पुष्पकमल दाहाल (प्रचण्ड)को संयुक्त नेतृत्वमा चल्दै आएको नेकपाले तेस्रो शक्तिका रूपमा नेतृत्वमा बामदेव गौतमलाई स्थापित गर्दैछ ।

गौतमलाई शक्तिशाली नेता बनाउन सचिवालमार्फत पार्टी विधान संशोधनको तयारीमा रहेको नेकपाले अध्यक्षले प्रयोग गर्दै आएको शक्तिसमेत गौतमलाई हस्तान्तरण गर्नेे गृहकार्य अन्तिम चरणमा छ ।

नेता वामदेव गौतमलाई तीन अधिकारको व्यवस्थासहित उपाध्यक्ष बनाउने गरी केन्द्रीय सचिवालयले स्थायी समितिमा विधान संशोधन प्रस्ताव लैजाने प्रवक्ता नारायणकाजी श्रेष्ठ बताउँछन् ।

यो प्रस्ताव २९ मंसिर (आइतबार) बोलाइएको स्थायी समिति बैठकमा पेश हुनेछ ।

गत २३ मंसिरमा बसेको सचिवालय बैठकले गौतमलाई उपाध्यक्ष बनाउने र विधानको प्रस्तावनामा रहेको नीतिगत अस्पष्टता सच्याउन विधान संशोधन गर्ने निर्णय गरेको थियो ।

गौतमलाई दिने अधिकार र स्थायी समितिको एजेण्डा तय गर्न आज नेकपाको सचिवालय बैठक बस्दैछ ।

विधानमा अध्यक्ष र दुई जना वरिष्ठ नेतापछिको मर्यादाक्रममा उपाध्यक्ष राख्ने गरी प्रस्ताव गरिएको छ । सो पदमा गौतमलाई ल्याउने सहमति भइसकेको छ ।

तेस्रो वरीयतामा रहने उपाध्यक्षलाई अध्यक्षको काममा सहयोग गर्ने, अध्यक्ष नभएको बेला बैठकको अध्यक्षता गर्ने र पार्टीले दिएका अन्य जिम्मेवारी निर्वाह गर्ने अधिकार दिइन लागेको हो ।

दुई जना अध्यक्ष रहने यसअघिको व्यवस्था भए पनि हालैकोे सचिवालय बैठकले अर्का अध्यक्ष दाहाललाई कार्यकारी अधिकार दिने निर्णय गरेको थियो ।

सो निर्णयलगत्तै अध्यक्ष ओली सरकारका काममा केन्द्रित भएका छन् भने अर्का अध्यक्ष प्रचण्ड पार्टी सञ्चालनमा सक्रिय भइसकेका छन् ।

पछिल्ला दिन वामदेव गौतम ओलीभन्दा प्रचण्डसँग नजिकिएको पार्टीभित्रै चर्चा चलिरहँदा प्रचण्डकै प्रस्तावमा पार्टीभित्र गौतम शक्तिशाली बनेर उदाउन लागेका हुन् ।

गौतमलाई सांसद बनाएर सरकारसम्म लग्ने योजना सफल नभएपछि पार्टीभित्रै शक्तिशाली नेताका रूपमा गौतमलाई स्थापित गर्ने गृहकार्य सुरू भएको थियो ।

यो गृहकार्यलाई मूर्त रूप दिँदै गौतमलाई वरिष्ठ नेताद्वय झलनाथ खनाल र माधव नेपाललाई भन्दा शक्तिशाली बनाएर पार्टीमा सक्रिय पार्न लागिएको सचिवालयका एक नेताले शिलापत्रलाई बताए ।

अधिकारका हिसाबले अध्यक्षपछिका शक्तिशाली बन्न लागेका गौतमको पार्टी वरीयता भने चौथो स्थानमा रहनेछ । पहिलो वरीयतामा अध्यक्षद्वय ओली र प्रचण्ड छन् भने दोस्रोमा खनाल र तेस्रोमा नेपाल छन् ।

गौतमलाई उपाध्यक्ष बनाउने प्रस्तावलाई स्थायी समिति बैठकले अनुमोदन गर्नुपर्छ । तर, लामो समयदेखि स्थायी समिति बैठक बस्न सकेको छैन ।

भोलि बस्ने बैठकले गौतमलाई उपाध्यक्ष बनाउने सचिवालयको प्रस्ताव अनुमोदनसँगै पार्टी विधान संशाेधनको मस्यौदालाई पनि अन्तिम रूप दिने पार्टी प्रवक्ता श्रेष्ठ बताउँछन् ।

यसरी उदय भयो ‘वामदेव शक्ति’

तत्कालीन एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रबीच पार्टी एकीकरण भई नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) बनेपछि तल्लो तहसम्म एकता मजबुत पार्न र पार्टीको गतिविधि अघि बढाउन ९ सदस्यीय सचिवालय बन्यो ।

सचिवालय बने पनि महत्त्वपूर्ण सहमति र कार्य भने अध्यक्षद्वय केपी शर्मा ओली र पुष्पकमल दाहाल (प्रचण्ड)को भद्र सहमतिमा चल्दै थियो ।

एकताको एक वर्षसम्म टिकेको अध्यक्षद्वयको भद्र सहमति उल्लंघन हुन थालेपछि नेकपामा अध्यक्षद्वयबीच फेरि दूरी बढ्यो । सरकारमा आलोपालोसहित राज्यका प्रमुख पदमा भागबण्डा गर्नेगरी भएको ओली र प्रचण्डबीचको सहमति प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका ओलीले तोडेको अर्का अध्यक्ष प्रचण्डको बुझाइ रहँदै आएको थियो ।

यस्तै, विवाद, अनिश्चय र अविश्वासकाबीच तिहार लगत्तै ओली र प्रचण्डबीच शक्ति बाँडफाँट भयो । प्रधानमन्त्री ओलीले ५ वर्ष नै सरकारको नेतृत्व गर्ने र अर्का अध्यक्ष प्रचण्डले कार्यकारी अध्यक्षको जिम्मेवारीमा रहेर पार्टी संचालन गर्ने गरी अधिकारको बाँडफाँट भयो ।

पार्टी र सरकार सञ्चालनको विवाद सकिएसँगै प्रचण्डले पहिलो पटक कार्यकारी अध्यक्षको रूपमा सचिवालय बैठक बोलाए । सो बैठकले नेता बामदेव गौतमलाई उपाध्यक्ष बनाउने प्रस्ताव स्थायी समितिमा लाने निर्णय गर्‍याे । र, गौतमलाई उपाध्यक्ष बन्ने बाटो खुल्यो ।

गौतमलाई पार्टीमा महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी नदिँदा आफूलाई खतरा हुने महसुस दुवै अध्यक्षले गरेका छन् । यही महसुसका कारण ओली र प्रचण्ड दुवै जना गौतमलाई महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी दिने निष्कर्षमा पुगेका हुन् ।

यसअघि पनि गौतमलाई प्रतिनिधिसभामा ल्याउने प्रयास भएको थियो । गौतमलाई प्रनिधिसभामा ल्याउनकै लागि नेकपाबाटै चुनाव जितेका रामवीर मानन्धरले राजीनामा दिने प्रसंग बाहिर आएको थियो ।

तर, मानन्धरले राजीनामा दिएर गौतमलाई चुनाव लडाउने नेकपा चाहना पूरा हुन सकेन । यसैबीच कास्की–२ का प्रतिनिधिसभा सांसद रवीन्द्र अधिकारीको निधन भएपछि सो स्थानमा गौतमलाई चुनाव लडाउने चर्चा पनि बाहिर आएको थियो ।

तर, गौतम सो स्थानबाट चुनाव लड्न पछि हटेपछि यो प्रसंग पनि तत्कालका लागि सकिएको थियो । गौतमलाई महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी दिने नेकपा चाहना पूरा गर्न गौतमलाई राष्ट्रियसभामा लाने चर्चा पनि पार्टीभित्रै चल्यो ।

गौतमले राष्ट्रियसभा सदस्यले पनि प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी लिन पाउने संवैधानिक व्यवस्था गरिए मात्र जाने इच्छा जनाएपछि यो सम्भव भएन ।

जसरी पनि गौतमलाई शक्तिमा ल्याउन अन्तत: नेकपाले शक्तिशाली उपाध्यक्षहित पार्टी जिम्मेवारीमा ल्याउन लागेको हो ।

नेकपाका नेताहरू भने यो कदमलाई गौतमलाई भविष्यमा सत्ता नेतृत्वमा पुर्‍याउने योजनाका रूपमा व्याख्या गर्न थालेका छन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर २७, २०७६ १३:१४