जसले फुटबलका लागि बनाइदिए कराेड बढीकाे संरचना

A+ A A-

रामेछापको भुजीमा जन्मिएका बुद्धिकुमार सुनुवार सन् १९९२ मा ब्रिटिस आर्मीमा भर्ती भए । त्यसबेला उनको गाउँमा ब्रिटिस लाहुरे बन्ने ‘ट्रेन्ड’ नै चलेको थियो ।

सबै युवाको पहिलो लक्ष्य ब्रिटिस लाहुरे बन्ने नै हुन्थ्यो । त्यसमा असफल भए मात्र अन्य कामका बारेमा सोच्थे । तर, बुद्धि सुनुवार पहिलो प्रयासमै सफल भए । उनका बुबा अमृतबहादुर सुनुवार पनि ब्रिटिस आर्मी नै थिए ।

सन् १९९२ मा ब्रिटिस आर्मीमा भर्ना भएका बुद्धि पहिलो छुट्टी मनाउन सनु १९९४ मा नेपाल फर्किए । अल्लारे उमेर, उनलाई छुट्टीमा रमाइलो गर्नुपर्छ भन्नेबाहेक केही सोच नै थिएन ।

छुट्टीमा नेपाल आउँदा उनले खाए, डुले, मोज गरे । उनको नेपाल आउनुको लक्ष्य नै त्यही मात्र थियो– रमाइलो गर्ने । सायद ब्रिटिस आर्मी बन्न गरेको मिहिनेत र भएपछि पनि गर्नुपरेको संघर्ष ती क्षणिक रमाइलोमा बिर्सिन चाहन्थे उनी । २ वर्षमा जोगाएको सबै पैसा त्यही छुट्टीमा सकेर उनी बेलायत फर्किए ।

मान्छेका चाहना असीमित हुन्छन् । सधैँ बढी मात्र रहन्छन् चाहना । सुरुमा बुद्धिको चाहना आर्मीमा भर्ती हुने मात्र थियो । जब भर्ती भए, उनलाई बढुवा हुँदै माथिल्लो तहसम्म पुग्न मन लाग्यो ।

उनी सर्जेन्टका रूपमा आर्मीमा भर्ती भएका थिए । उनका बुबा पनि ब्रिटिस आर्मीका सर्जेन्ट नै थिए । उनका बुबाले पनि बढुवा हुने निकै प्रयास गरेका थिए तर सर्जेन्टकै रूपमा अवकाश पाए । सधैँ सोचेजस्तो मात्र कहाँ हुन्छ र !

अफसोच ! यस पटक बुद्धिले सोचेजस्तो पनि हुन सकेन । बढुवाका लागि दिएको परीक्षामा उनी उत्तीर्ण हुन सकेनन् । त्यसपछि उनलाई चिन्ताले गाँज्यो । आर्मीको जागिरले कमाइ त राम्रै दिन्थ्यो तर सन्तुष्टि भने दिन सकेन ।

उनका बुबा अवकाशपछि गाउँ फर्किएर राजनीति र समाजसेवा गर्दै थिए । उनले आर्मीमा केही कमाइ गरे भने गाउँमा सक्रिय भएर नाम र इज्जत पनि कमाइरहेका थिए । तर, बुद्धि त गाउँ जाँदा अल्लारे पारामा घुमेर मात्र फर्किएका थिए ।

उनलाई अब गाउँमै केही गर्न मन लाग्यो । तर, के गर्ने ? बुबाको जस्तो उनलाई राजनीतिमा चासो थिएन । उनी अन्योलमा परे ।

उनले सन् १९९८ मा ५ महिनाको छुट्टी पाए । यस पटकको छुट्टीको महत्त्व फरक थियो । उनलाई रमाइलो गर्नु थिएन । उनी गाउँ गए । त्यहाँका युवाहरूसँग बसेर गाउँको अवस्था बुझे । उनलाई केही पृथक् काम गर्नुपर्छ भन्ने सोचले च्यापेको थियो । एक महिना उनले धेरै जना मान्छे भेटेर त्यही विषयमा ‘ब्रेन स्टोर्मिङ’ गरे ।

बेलायतमा फुटबल निकै चर्चित छ । अहिलेको इंग्लिस प्रिमियर लिग त्यसबेला बारक्लेज प्रिमियर लिगका रूपमा चलिरहेको थियो । बेलायत गएपछि बुद्धिलाई पनि फुटबलले आकर्षित गरेको थियो । उनी लण्डनस्थित आर्सनल फुटबल क्लबका ठूला फ्यान भएका थिए ।

सन् १९९८ मा फुटबल विश्वकपले सारा विश्व तातेको थियो । फुटबलले आत्मीयता र भाइचारा बढाउँछ भन्ने विषयमा उनी बेलायत छँदै स्पष्ट भएका थिए । अझ विश्वकपले त्यसको थप सबुत दिँदै थियो ।

त्यसताका उनको गाउँमा पनि फुटबल क्लब सुरु भइसकेको रहेछ । गाउँका दाइ र काकाहरू हुप्पिचुली युथ फुटबल क्लब स्थापना गरेर फुटबलमा रम्न थालिसकेका थिए । उनको अन्योल एकाएक हरायो । गाउँमा के गर्ने भन्ने विषयमा उनी स्पष्ट भए ।

उनको अन्योलको समाधान थियो– भुजी लिग । उनको छुट्टीको ४ महिना बाँकी नै थियो । त्यही समयको सदुपयोग गर्दै उनले गाउँमै फुटबल लिग गर्ने निर्णय गरे । गाउँमा सबैसँग सल्लाह गर्दा सकारात्मक प्रतिक्रिया आयो ।

तर, गाउँमा फुटबल मैदान थिएन । रामेछापको विकट गाउँ भुजीमा मैदान हुने कुरो पनि आएन । तर, उनले हिम्मत हारेनन् । डाँडोमा भएको मकै बारी फुटबल खेल्नका लागि मागे । गाउँलेले पनि सहयोग गरे ।

मकैबारी सम्याएर उनी फुटबल ग्राउन्ड बनाउन थाले । ग्राउन्ड मात्र बनाएर भएन, खेल्ने टिम पनि चाहियो । बेलायतमा कहिलेकाहीँ खेलेर तथा हेरेर सिकेको फुटबल प्रयोग गर्दै उनले हुप्पिचुली क्लबका खेलाडीलाई आफैँ तालिम पनि दिए । टिम तयार गरे ।

उनले खुला फुटबल प्रतियोगिता गर्ने भनेर टिम दर्ता खुला गरे । उनलाई पहिल्यै थाहा थियो, रामेछापमा फुटबल चर्चित छ भनेर । एक त खेल्न सजिलो, नियम पनि धेरै नहुने, त्यसमाथि सन् १९९८ को विश्वकपले तताएको फुटबलको माहोल ।

तर, त्यसबेला प्रतियोगिताको नाम भुजी लिग थिएन । भुजी रनिङ सिल्ड राखिएको थियो । प्रतियोगिता सफल भयो । उनकै गाउँको हुप्पिचुली युथ क्लब पहिलो च्याम्पियन बन्यो ।

त्यसपछि उनी बेलायत फर्किए । उनको अनुपस्थितिमा प्रतियोगिता बन्द होला भन्ने उनलाई डर थियो । गाउँमा त्यत्रो प्रतियोगिता सञ्चालन गर्ने रकम जुटाउन समस्या हुन्थ्यो । उनले प्रतियोगिताको सबै खर्च बेलायतबाट पठाइदिए । गाउँमा भएका साथीभाइ र आफन्तले प्रतियोगिता निरन्तर सञ्चालन गरे ।

सधैँ उनीसँग भएको पैसाले प्रतियोगिता सञ्चालन गर्न पुग्दैनथ्यो । उनले बेलायतमा भएका साथीभाइहरूसँग सहयोग मागे । धेरैले खुलेर सहयोग गरे । प्रतियोगिता स्थगित गर्नुपरेन ।

उनी बेलायतबाटै सबै सुपरीवेक्षण गर्थे । सरसल्लाह दिन्थे । दुई–तीन वर्षमा छुट्टी मिलाएर उनी आफैँ आइपुग्थे । उनलाई फुटबल टुर्नामेन्टको आफ्नै सन्तानजत्तिकै माया लाग्थ्यो ।

तर, उत्साहले मात्र सबै काम कहाँ सफल हुन्छ र ? काम गर्ने वातावरण पनि चाहिन्छ । देशमा तत्कालीन माओवादीको सशस्त्र जनयुद्ध उत्कर्षमा पुग्दै थियो । रामेछापमा पनि युद्धले प्रतिकूल वातावरण बनाइरहेको थियो ।

जसोतसो २०६२ सालसम्म त प्रतियोगिता चलाए तर त्यसपछि देशमा आमूल परिवर्तन आयो । राज्यव्यवस्था फेरियो । त्यसले रामेछापको विकट ठाउँमा रहेको भुजीमा पनि प्रभाव पार्‍यो । त्यसपछि ३ वर्ष प्रतियोगिता हुन सकेन ।

बेलायतमा रहेका बुद्धिलाई त्यसले निकै तनाव दियो सँगसँगै फरक ढंगले सोच्ने केही समय पनि । उनले प्रतियोगिताको ‘रिब्रान्डिङ’ गर्ने सोच बनाए । पुरस्कार राशि बढाएर, नयाँ नामबाट ठूलो ट्रफि दिएर अझ स्तरीय प्रतियोगिता गर्ने उनले मनस्थिति बनाए ।

तर, त्यसका लागि मैदानको स्तोरन्नति गर्नुपथ्र्यो । त्यसका लागि ठूलो बजेट आवश्यक हुन्थ्यो । उनले आफूसँग भएको सबै पैसा त्यसमा खर्चिए तर त्यसले पुगेन । आफूले चिनेका सबैसँग सहयोग मागे । अधिकांशले सहयोग गरे ।

उनका माइला भाइ दीपक सुनुवार र श्रीमती घामछाया सुनुवारले विशेष सहयोग गरे । उनकी श्रीमतीले ६ हजार पाउन्ड स्टर्लिङ मैदान पुनर्निर्माणका लागि दिइन् । बुद्धि सकेको आर्थिक सहयोग लिएर गाउँ आए ।

एक जना नाता पर्ने व्यक्तिसँग विन्ती गरेर मैदानका लागि जग्गा किने । निजी जग्गामा आफैँ खटिएर मैदान बनाउन थाले । तर, जागिरले सधैँ गाउँमा बस्न दिँदैनथ्यो ।

हरेक ६–६ महिनामा उनी छुट्टी मिलाएर भुजी आउँथे । निर्माणको अनुगमन गर्थे, चाहिएको सहयोग जुटाउँथे । छुट्टी सकिने बेला हुन्थ्यो, बेलायत फर्किन्थे ।

निर्माणका क्रममा विभिन्न समस्या आउँथे । राती २–३ बजे फोन आउँथ्यो उनलाई गाउँबाट । फेरि छुट्टी मिलाएर गाउँ आउँथे । उनको लगाव अचम्मकै थियो ।

अन्ततः मैदान तयार भयो । ३ वर्षदेखि स्थगित रहेको प्रतियोगिता २०६७ सालमा नयाँ नाम, संरचना, थप पुरस्कार राशि र ठूलो ट्रफीसहित सञ्चालन हुने भयो । ४० लाख रुपैयाँको खर्चमा भुजीले नयाँ र स्तरीय मैदान पायो अनि सँगसँगै पायो ‘भुजी लिग’ पनि ।

त्यसअघि सानो मैदानका कारण हरेक टिममा ९–९ जना मात्र खेलाडी राखेर नाइन ए–साइड फुटबल खेलाइन्थ्यो । तर, नयाँ मैदान ठूलो थियो । नयाँ मैदानमा भुजी लिग सुरु भएपछि ११ ए–साइड खेलाउन थालियो ।

नयाँ ट्रफी उनी बेलायतबाटै ल्याउन चाहन्थे । प्रिमियर लिगको जस्तै ट्रफी बनाउने उनको सोच थियो । तर, त्यो सम्भव भएन । पोखरामा गएर उनले नयाँ ट्रफी बनाए । ट्रफीमा एक केजी चाँदी पनि प्रयोग भएको छ ।

२०५५ सालमा सुरु भएको भुजी रनिङ सिल्ड २०६७ बाट भुजी लिगको नामबाट चल्न थाल्यो । देशको राजनीतिक अवस्था तुलनात्मक रूपमा स्थिर भएको छ । त्यसैले भुजी लिग पनि निरन्तर चलिरहेको छ ।

२०७१ सालमा उनले ब्रिटिस आर्मीबाट अवकाश पाए । तर, उनका छोरा सुवर्ण सुनुवारको पढाइ बेलायतमै चलिरहेका कारण नेपाल फर्किन भने सकेका छैनन् । सकेसम्म हरेक वर्ष उनी भुजी लिगका लागि नेपाल आउँछन् । नसक्दा २–२ वर्षमा ।

२०७६ सालमा भुजी लिगको नवौँ संस्करण सम्पन्न भइसकेको छ । समग्रमा भने यो प्रतियोगिता सुरु भएको २१ वर्ष बितिसकेको छ । यी २१ वर्षमा बुद्धि सुनुवारका केही कपाल फुले होलनान् तर उनको जोस अझै जवान नै छ । फुटबल र भुजी लिगप्रतिको उनको लगाव अझै जोसिलो छ ।

उनलाई सरकारी निकायबाट कहिल्यै सहयोग भएन तर पनि उनलाई केही गुनासो छैन । उनले सरकारको आस गरेर भुजी लिग सुरु गरेका थिएनन्, न त मैदान बनाउँदा नै सरकारको मुख ताकेका थिए । उनी अहिलेसम्म गाउँका स्थानीयवासी, विदेशका साथी र परिवारबाट पाएको सहयोगबाटै सन्तुष्ट छन् ।

यसपालि आएर उनले आफ्नो निजी जग्गामा बनेको मैदान क्लबलाई हस्तान्तरण गरे । अब मैदानको संरक्षण र मर्मत क्लबले नै गर्ने भएको छ । अहिलेको बजार मूल्यअनुसार उक्त जग्गा र संरचनाको मूल्य लगभग एक करोड रुपैयाँ रहेको छ ।

उनको योगदान र अथक मिहिनेतको कदर गर्दै क्लबले उक्त मैदान उनकै नाममा नामकरण गर्ने सोच बनायो । तर, उनले मैदानको नामकरण आफ्ना बुबा र श्रीमतीको नाममा गरे । अहिले सो मैदानको नाम ‘अमृत–घामछाया खेल मैदान’ राखिएको छ ।

यस पटकको प्रतियोगितामा भने स्थानीय निकायले पनि सहयोग गर्‍यो । यसले उनमा अझ उत्साह थपेको छ । उनमा भुजी र भुजी लिगलाई थप भव्य बनाउन ऊर्जा बढेको छ ।

अर्को वर्ष भुजी लिगको १०औँ संस्करण आयोजना हुँदै छ । बुद्धि सुनुवार अर्को वर्ष फेरि भुजी लिगको सफल आयोजनाका लागि नेपाल आउनेछन् । उनी भुजी लिगका संस्थापक र संरक्षक हुन् । उनी अबको केही वर्षमा मैदानको वरिपरि प्यारापिट पनि बनाउने योजनामा छन् ।

उनी विस्तारै सो मैदानमा फुटबल एकेडेमी नै सुरु गर्ने सोचमा छन् । यस पटकको भुजी लिगमा २१ वटा टिम सहभागी थिए । यो संख्या पनि बढाउँदै लाने उनको सोच छ । ती सबै टिमलाई अमृत–घामछाया मैदानमै ट्रेनिङ दिएर रामेछापमै राष्ट्रिय स्तरका खेलाडी उत्पादन गर्ने उनको सपना छ ।

त्यसबाहेक उनी अहिले पञ्चवर्षीय योजनामा पनि काम गर्दै छन् । २०८० सालमा प्रतियोगिता सुरु भएको २५ वर्ष पुग्दै छ अर्थात् सिल्भर जुब्ली । उनी अहिल्यैदेखि सिल्भर त्यसको पूर्वतयारी र योजना बनाइरहेका छन् ।

बुद्धि सुनुवारले ब्रिटिस आर्मीमा कमाएको सबै जोगाएका भए वा हरेक वर्ष भुजीमा नखर्चेको भए अहिले उनको रहनसहन र लवाइखुवाइ बेग्लै हुन्थ्यो । उनी बेलायतका धनाढ्यमध्येमा पर्थे होलान् । तर, उनलाई सुविधा होइन, सन्तुष्टि चाहिएको थियो । किङ साइज बेड होइन, मीठो निद्रा चाहिएको थियो ।

अहिले बुद्धि सुनुवार बेलायतमा छन् । बेलायतको दक्षिण–पूर्वमा रहेको केन्ट राज्यको फोल्कस्टोनमा बसे पनि उनको मन रामेछापको भुजीमै छ ।

फोल्कस्टोनमै बसेर उनी भुजी लिगको १०औँ संस्करणको योजना बनाउँदै होलान् । नेपाल फर्किने दिन गन्दै होलान् । बेलायतको सुख सुविधाले नेपालको माया र गाउँको आफ्नोपन बिर्साउन कहाँ सक्छ र !

प्रकाशित मिति: मंगलबार, मंसिर १७, २०७६ ०८:१८