अब नेपालमै सुरुङ इन्जिनियरिङ पढ्न पाइने

A+ A A-

नेपालमा सुरूङ इन्जिनियरिङ अध्यापनका लागि पाठ्यक्रम निर्माणको काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ । त्रिभुवन विश्वविद्यालय, इन्जिनियरिङ अध्ययन संस्थानअन्तर्गतका पुल्चोक र पश्चिमाञ्चल क्याम्पसले सुरूङ इन्जिनियरिङ अध्यापनका लागि पाठ्यक्रम निर्माणको काम अन्तिम चरणमा पुर्‍याएका छन् ।

सुरूङ निर्माणका लागि दक्ष जनशक्तिको माग बढेपछि स्नातकोत्तर तहमा सुरूङ इन्जिनियरिङ पढाउने तयारी थालिएको हो । आगामी शैक्षिक सत्रदेखि नै कक्षा सुरू गर्ने गरि पाठ्यक्रम तयार पार्न समिति बनाइएको छ । समितिले पाठ्यसामाग्री बनाउने काम अन्तिम चरणमा पुर्‍याएको छ ।

के हो सुरूङ इन्जिनियरिङ ?

हाइड्रोपावर, सडक, रेल मार्गलगायतका भौतिक संरचना निर्माणका लागि लागि सुरूङ खन्नुपर्ने हुन्छ । हिमाल, पहाड र तराइ भएको नेपालजस्तो देशमा एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा डाँडाकाँडा छिचोल्दै सडक पुर्याउन कठिन हुन्छ । सुरूङमार्गबाट सडक पुर्‍याउने हो भने दूरी छोटो हुनेलगायतमा सहज हुने भएकाले सुरूङ इन्जिनियरिङको कोर्स सुरू गर्न लागिएको हो ।

हाइड्रोपावरका लागि पानीको बहाव बढाउन सुरूङ आवश्यक पर्छ ।

नेपाली जनशक्तिले अहिलेसम्म सडक वा रेलमार्गको सुरूङ निर्माण गरेको अनुभव छैन । जलविद्युत परियोजनाका लागि सुरूङ बनाएको अनुभव भने छ । त्यसैले नेपालमै दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्न सुरूङ इन्जिनियरिङ कोर्स सुरू गर्न लागिएको हो ।

‘सिलेबस’ निर्माण अन्तिम चरणमा

आगामी शैक्षिक सत्रदेखि संचालन गर्नेगरी पाठ्यसामग्री (सिलेबस) को खाका तयार पारिएको छ । पाठ्यसामग्री बनाउन पुल्चोक क्याम्पसले सिभिल इन्जिनियरिङ विभागका प्रमुख भरत मण्डलको संयोजकत्वमा ५ सदस्यीय समिति बनाएको छ । समिति सदस्यमा डा. इन्द्रप्रसाद आचार्य, अकलबहादुर सिंह, प्रेमनाथ मास्के, कमलबहादुर थापा र संगीता मल्ल छन् ।

पश्चिमाञ्चल क्याम्पसले सहायक क्याम्पस प्रमुख निर्मलप्रसाद बरालको संयोजकत्वमा तीन सदस्यीय समिति बनाइएको छ । दुुवै समितिले पाठ्यसामग्रीको खाका तयार पारेका हुन् ।

पाठ्यसामग्री तयार पार्न नर्वेजियन युनिभर्सिटी फर साइन्स एन्ड टेक्नोलोजी र बेलायतको वारविक विश्वविद्यालयले सहयोग गरेका छन् ।

सिलेबस बनाउन विज्ञहरूको टोली १५ र १६ कात्तिकमा पोखरामा भेला भएका थिए ।

‘पहिलो चरणको खाका तयार पारिएको छ, यसलाई अन्तिम रूप दिन बाँकी छ, अन्तिम रूप दिइसकेर यसलाई सम्बन्धित निकायहरूले पारित गरेपछि मात्र कार्यान्वयनमा आउँछ,’ समिति सदस्य डा. इन्द्रप्रसाद आचार्यले भने ।

उनका अनुसार रोड टनेल, अर्बान टनेल, मेट्रो टनेलका विषयमा सुरूङ इन्जिनियरिङ पढ्न पाइनेछ ।

‘टनेल कन्सटक्सन मेथड, रक मेकानिक्स, जियो टेक्निकललगायतका विषय समावेश गरेर पाठ्यसामग्री तयार पारिएको छ,’ उनले भने ।

सिलेबसलाई डिन कार्यालय, फ्याकल्टी बोर्ड र विषय समितिले पारित गर्नुपर्ने हुन्छ । सिभिल इन्जिनियरिङ र सुरूङ इन्जिनियरिङ विषय मिल्दाजुल्दा छन् ।

पाठ्यसमाग्री तयार पार्न बजेट

गण्डकी प्रदेश सरकारले सुरूङ इन्जिनियरिङको पाठ्यक्रम बनाउन १० लाख रूपैयाँ बजेट छुट्याएको समिति सदस्य आचार्यले बताए ।

कस्ता विद्यार्थीले पढ्न पाउँछन् ?

स्नातक तहमा सिभिल इन्जिनियरिङ पढेका विद्यार्थीले मात्र सुरूङ इन्जिनियरिङ पढ्न पाउनेछन् ।

एक सेमेस्टेरमा २० जना विद्यार्थीलाई पढाउने तयारी छ । कति शुल्कमा पढाउने भन्नेबारे निर्णय हुन बाँकी छ ।

कुन–कुन देशमा पढ्न पाइन्छ ?

नेपालमा भर्खरैअध्यापनको तयारी गरिए पनि अन्य देशमा यो कोर्स सञ्चालनमा छ । अष्ट्रिया, स्विजरल्यान्ड, बेलायत, नर्वेलगायतका देशमा सुरूङ इन्जिनियरिङ पढ्न सकिन्छ ।

नेपालमा सुरूङ इन्जिनियरिङको सम्भावना

नेपालमा सुरूङको माध्यमबाट हाइड्रो र सडक मेट्रो रेल सञ्चालन गर्न सहज हुन्छ । सुरूङको माध्यमबाट दूरी कम,सुरक्षित यात्रा, दुर्घटना न्यूनीकरणलगायतका फाइदा हुने भएकाले सुरूङमार्ग आवश्यक छ । तर सुरूङ बनाउनको लागि खर्च भने धेरै लाग्छ । सुरूङखन्न प्रतिकिलोमिटर औसत लागत ३ देखि ५ अर्ब रूपैयाँ लाग्छ । जबकि जमिनमाथि सडक बनाउन प्रतिकिलोमिटर औसत लागत ५ देखि १० करोड रूपैयाँ लाग्ने गरेको छ । नेपालमा अहिले १२ स्थानमा सुुरूङ निर्माणको चर्चा छ ।

नेपालमै सुरूङ इन्जिनियरिङको पढाइ भएमा विदेशबाट जनशक्ति ल्याउनुपर्ने वाध्यताको अन्त्य हुनेछ । अर्कोतर्फ देशलाई समृद्ध बनाउन पनि सुरूङ इन्जिनियरिङ आवश्यक छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, कात्तिक १९, २०७६ १८:४३