श्रीमानबाटै एसिड आक्रमणमा परेकी जेनी जसले अझै हारेकी छैनन् हिम्मत

A+ A A-

जेनी खड्काका लागि यो वर्षको तिहार अँध्यारो भयो । श्रीमानबाट एसिड आक्रमणमा परेकी जेनी अनुहार लुकाएर जिउन विवश छिन् । गत जेठमा एसिड आक्रमणमा परेकी जेनी मृत्युबाट बालबाल जोगिइन् । त्यसपछि उनको जीवनले नयाँ रूप लियो ।

२० वर्षकै उमेरमा दुःखका पहाड छन् जेनीसँग । एसिडले जलेको रूप । समाजबाट आउने अनेकन प्रश्न । जेनी अतिशय पीडा बोकेर न्यायका लागि छटपटिइरहेकी छिन् । पीडालाई शक्तिमा बदलेकी जेनी आफूजस्तै अरू एसिडको शिकार नबनून् भनेर बोल्न थालेकी छिन् ।

०००

भाइटीकाको पर्सिपल्ट चक्रपथस्थित एक घरमा भेटिइन् जेनी ।

महिला महिमाका लागि हामी पुग्दा जेनी भर्खर उठेकी रहिछिन् । एसिडले जलेको हात, घाँटी र छाती । घरी आफ्नै हातले खाटा बस्दै गरेको घाउ सुम्सुम्याउँथिन् । घरी भावशून्य !

घाँटीमा गहिरो चोट भएर होला, सुस्तरी बोल्छिन् । कति कुरा बोल्न खोज्दाखोज्दै अड्किन्छन् । आँखाभरि छचल्किएका आँशु । अनि मौनता साँध्छिन् । उनको मौनताले नै उनी कति पीडामा छिन् भन्ने सहजै बुझ्न सकिन्थ्यो ।

कतिपय प्रश्न यस्ता हुन्छन्, जो नगरिदिए हुन्थ्योे झैं लाग्छ । अक्सर मान्छेहरूले तिनै प्रश्न गरिदिन्छन् ।

प्रश्न के सोध्ने ? दोधारमा थिएँ । एसिडले जलेको जेनीको रुग्ण शरीरबारे नै मैले सोध्ने प्रश्न थियो । जो साक्षात् देखिरहेको थिएँ ।

‘बाहिर तिहारको झिलीमिली थियो । ढलानमा बसेर धेरै रोएँ’ केहीबेरको सन्नाटापछि जेनी खुल्दै गइन् ।

त्यो कालो दिन...

गएको १ जेठ जेनीका लागि कालो दिन बन्यो । सानै उमेरमा विवाह गरेकी जेनीले श्रीमानबाट मायाभन्दा ज्यादा हिंसा पाइन् । अनि श्रीमानलाई छोडेर सानो छोरोलाई काखी च्याप्दै निस्किएकी जेनी आमाको शरणमा आएकी रहिछिन् ।

आमासँगै कालोपुलस्थित डेरामा बसेर संघर्ष गर्दै थिइन् । सानो छोरा र आफ्नो जीवनलाई अगाडि बढाउनु थियो ।

त्यो बिहान कोठा बाहिर अपरिचित व्यक्तिको आवाज आयो । आवाज रहेछ, श्रीमान् विष्णु भुजेलको । जेनीले नभेट्नका लागि अनेकन प्रयास गरिन् । तर, कोठामै आएर होहल्ला गर्न थालेपछि उनी बाहिर निस्किन् ।

‘मसँगै बस्ने कि नबस्ने ?,’ विष्णुले बारम्बार प्रश्न गरे ।

‘म तिमी सँग बस्दिनँ । रक्सीको मातमा लट्ठिएर हर दन कुटाइ खाएर कसरी तिमीसँग बस्न सक्छु ? अब हाम्रो बाटो अलग–अलग भइसक्यो,’ जेनीले सँगै नबस्ने भनिन् ।

त्यसपछि रक्सीको बोतल देखाउँदै विष्णुले भने, ‘यो तेजाब हो । सँगै नबसे तँलाई अरूसँग पनि बस्न दिन्नँ । अरू कसैको पनि हुनदिन्नँ ।’ सँगै नबस्ने भन्दा विष्णुले एसिडको धम्की दिए ।

रक्सीको बोतल उघारेर विष्णुले छ्यापिहाले । नभन्दै एसिड नै रहेछ । जेनीको शरीर तरर बग्न थाल्यो । मैन पग्लिएझैं उनको शरीर पग्लिन थाल्यो । भतभत पोल्न थाल्यो । आगोको भुङ्ग्रोमा परेझैं भयो । उनी चिच्याउन थालिन् ।

‘त्यतिबेला वरिपरि सबैले घेरिसेकका थिए । नजिकै चौकी थियो । तर उद्धार गर्न सबै डराए । एक जना आन्टीले अस्पताल लानुको सट्टा जिब्रो काडेर हिँडिन् । स्कुटीमा आएकी एकजना दिदीले ट्याक्सीमा हालेर ओम हस्पिटल ल्याउनुभयो । उहाँ को हो मैले चिनेको छैन,’ अवाक् थिइन् जेनी ।

ओम हस्पिटलमा उपचार सम्भव नभएपछि कीर्तिपुर अस्पताल रेफर गरियो । डाक्टरले हरप्रयास गरेर उनलाई मृत्युबाट जोगाए । एसिडले जलेको भागमा तिघ्राको छाला काटेर हालियो ।

अस्पतालको शय्यामा झण्डै दुई महिना बसेपछि उनी एक संस्थाको केयर घरमा बस्दै आएकी छिन् । अहिले त्यहीँबाट उनको उपचार भइरहेको छ ।

अझै धेरै अप्रेसन गर्न बाँकी छ । घाउ आलो भएकाले सर्जरी गर्न मिलेको छैन । हातमा टिलपिल फोका देखाउँदै भनिन्, ‘हेर्नुस् त अझै फोका छ ।’

विष्णुसँगको भेट

१४ वर्षको चञ्चले उमेर । जेनी ९ कक्षामा पढ्दै थिइन् । आमाको कालोपुलमा चिया पसल थियो । बिहान बेलुका चिया पसलमा आमालाई सहयोग गर्थिन् । त्यही चिया पसलमा विष्णु चिया पिउन आउँथे । चिया पसलमै चिनजान भयो ।

विष्णुले ‘बहिनी’ भनेर सम्बोधन गर्थे । उमेरले पनि विष्णु जेनीभन्दा धेरै जेठा थिए । विस्तारै विष्णुले मन पराएको कुरा गर्न थाले । साथीको माध्यमबाट बिहेको प्रस्ताव जेनीसम्म आइपुग्यो । जेनीले बिहेलाई इन्कार गरिन् । तर, विष्णुुले पछ्याउन छोडेनन् ।

काठमाडौंदेखि ओखलढुंगासम्मको यात्रा

एक दिन विष्णुले जेनीलाई बाइकमा राखेरे हिँडे । कहाँ जाँदै छु ? कहाँ पुगिने हो ? अत्तोपत्तो थिएन । विष्णुले जेनीलाई ओखलढुंगा पुर्याए ।

त्यहीँ सिन्दुर पोते गर्ने भने । तर के हो सिन्दुरपोते ? माया के हो ?बिहे के हो ? जेनीले बुझेकी पनि थिइनन् । यति थाहा थियो– अब विष्णुसँगै बस्ने हो । सिन्दुरपोते गरेको पनि उनलाई याद छैन । तर, ओखलढुंगा पुगेपछि विष्णुको असली रूप देखिन थाल्यो । विष्णु त रक्सीको लतमा रहेछन् ।

श्रीमानबाट हिंसा

त्यसपछि जेनी तर्किन थालिन् । रक्सी पिएर जेनीमाथि विष्णुले हातपात गर्न थाले । जसलाई सारथी बनाएको ऊबाटै धोका भयो । श्रीमानको परिवारबाट पनि जेनीले सहयोग पाइनन् । यता आमालाई नभनि हिँडेकी जेनीमाथि एकमाथि अर्को दुःख आइलाग्यो ।

कता जाने के गर्ने ? अन्योलको भूमरीमा पर्दै गइन् । त्यहीबीचमा उनले छोरा पनि जन्माइन् । यता छोरा छ, उता श्रीमानबाट कुटपिट । धेरै पटक घर छोड्ने निर्णय गरिन् । तर, श्रीमानले अरू केटा लगाएर बाटो छेकेर कतै जान नदिने ।

एक दिन उनी त्यो जालोबाट फुत्किएर काभ्रेको बनेपा आइपुगिन् । साथीको सहयोगमा उनी बनेपामा बस्न थालिन् । छोरालाई हुर्काउँदै काम गर्दै उनको दिनचर्या चल्दै थियो । तर, विष्णुले बारबार फोन गर्न थाले । मैले रक्सी छोडिसकें । अब दुःख नदिने वचन दिए । जेनीको मन पग्लियो । फेरि बनेपामा सँगै बस्न थाले ।

विष्णु वर्कशपमा काम गर्थे । तर, उनको आदत कहाँ फेरिन्थ्यो र ? जेनीको मन बदलियो । तर, विष्णु बदलिन सकेनन् । बनेपामा पनि रक्सीकै लतमा हिँड्न थाले । जेनीमाथि भौतिक आक्रमणमै उत्रन्थे । टोलमै होहल्ला गर्न थालेपछि जेनी बनेपाबाट काठमाडौं आइन् ।

माफी दिने आमा

काठमाडौं आएर कहाँ बस्ने, के गर्ने भन्ने चिन्ताले जेनीलाई पोल्थ्यो । केही समय काठमाडौंमा आएर साथीकोमा बसिन् । फेरि आमालाई खोज्दै कालोपुल पुगिन् ।

आमाको मन न हो । हजारौं गल्तीलाई माफी दिने आमा नै हुन् । जेनीको आँशुमा आमा पनि पग्लिन् । अनि जेनी कालोपुलमै आमासँग बस्न थालिन् ।

विष्णुको धम्की

छोरा दुई वर्षको पुगेको थियो । छोरालाई पढाउनुपर्ने दायित्व पनि जेनीकै थियो । जेनीले एक फाइनान्समा काम गर्न थालिन् । एकदिन विष्णुले जेनीले काम गर्ने फाइनान्स पत्ता लगाएछन् । फाइनान्समा फोन गरेर विभिन्न आरोप लगाएछन् ।

जेनीले आफू विवाहित भए नभएको कसैलाई भनेकी थिइनन् । अफिसबाट प्रश्न आएपछि उनले सबै जानकारी गराइन् । धन्न फाइनान्स जेनीकै पक्षमा उभियो । यो बीचमा जेनीले फोन नम्बर पनि चेन्ज गरेकी थिइन् । तर फाइनान्सबाटै जेनीको नम्बर लिएर विष्णुले पछ्याउँदै कोठासम्म आएर एसिड प्रहार गरेका रहेछन् ।

विष्णुको दोस्रो विवाह

विष्णुले जेनीलाई एकपछि अर्को धोका दिँदै गए । जेनीभन्दा अघि अर्कै विवाह गरेका रहेछन् । जेनीलाई छक्याएर बिहे गरेका रहेछन् । जब विष्णुले पहिले नै बिहे गरेको पत्तो पाइन्, त्यसपछि छाँगाबाट खसेझैं भयो ।

एउटा चेली अर्को चेलीमाथि सौता जान जेनी चाहन्नथिन् । जेनीलाई ढाँटेर विष्णुले बिहे गरे । पहिले नै बिहे गरेको थाहापाएपछि जेनी छुट्टिन चाहन्थिन् ।

एसिडले सम्बन्ध तोडियो

विष्णुको एकपछि अर्को धोका थपिँदै गएपछि जेनी एक्लै बस्ने निर्णयमा पुगेकी थिइन् । तर, विष्णुले पटकपटक धम्की दिइरहन्थे । गएको १ जेठमा एसिड आक्रमणपछि विष्णु जेलमा छन् ।

६ वर्षको सम्बन्ध एसिडमा आएर सदाका लागि टुंगियो । अझै पनि जेनीले न्याय पाएकी छैनन् । विष्णुलाई हदैसम्मको कारबाही गर्न जेनीले माग गरिन् ।

छोरालाई भेट्न नपाउँदा

कस्तो अचम्म ! जन्म दिने आमाले नै छोरा भेट्न नपाउने । डेढ महिनाको हस्पिटल बसाइपछि जेनी डिस्चार्ज भइन् । त्यसपछि उनी छोरा खोज्दै बूढानीलकण्ठस्थित पुतली घर पुगिन् ।

तर भेट्न पाइनन् । आमा हो भन्ने के प्रमाण छ भन्ने प्रश्नको सामना गर्नुपर्यो । पुलिसको साथमा बालगृह पुगेकी जेनी छोरोको अनुहार नहेरी फर्किन बाध्य भइन् ।

खर्चको अभाव

एसिडले जलेको शरीरको घाउ आलै छ । उनको सर्जरी गर्न बाँकी नै छ । अरूको सहयोगमा उनको उपचार भइरहेको छ । घाँटीमा ठूलो चोट छ । एउटा कान फेर्नुपर्नेछ ।

आमा र एक संस्थाले रेखदेख गरेको छ । तर, पैसाको समस्या छ । थप उपचार कसरी गर्ने भन्ने चिन्ता उत्तिकै छ । सहयोगका लागि जेनीले सबैलाई आग्रहसमेत गरेकी छिन् ।

आमा, छोरा र एसिडपीडितका लागि केही गरेर मर्छु

एसिड आक्रमणमा परेपछि बाँच्नुभन्दा मर्नु नै उपयुक्त भन्ने सोच्थिन् । तर एकपछि अर्को सहयोगी मनहरूको साथ र आमाले एक सेकेन्ड पनि नछोडी गरेको हेरविचारले उनको मन बदलियो । ‘आमाको मायाले नै बाँचेको छु,’ जेनी भन्छिन्, ‘आमा, छोरा र एसिडपीडितका लागि केही गरेर मर्छु ।’

अनि पढाइ

१४ वर्षमै घर छोडेपछि पढाइ पनि रोकिएको थियो । अहिले २० वर्ष पुगेकी जेनी एसईई परीक्षा दिने तयारीमा छिन् । ‘प्राइभेट फर्म भरेकी छु,’ जेनी भन्छिन्, ‘अब पढाइलाई अगाडि बढाउँछु ।’ पढेर सामाजिक काममा लाग्ने उनको प्रण छ । ‘उच्च शिक्षाका लागि विदेश जाने हो,’ जेनी भन्छिन्, ‘पढाइसँगै एसिडपीडितको न्यायका लागि काम गर्छु ।’

फितलो कानुन

एसिड बेच्ने र आक्रमण गर्ने दुवैलाई कारबाही गर्न उनले माग गरिन् । एसिड आक्रमण गर्नेलाई मृत्युदण्ड दिए पनि कम हुने उनको भनाइ छ ।

‘कानुन फितलो छ । केही वर्ष जेल बसेर अपराधी निस्कन्छ । अनि हामी पीडित मुख छोपेर हिँड्नुपर्ने, यस्तो पनि कानुन हुन्छ ?’ जेनीले आक्रोश पोखिन् ।

मुलुकी फौजदारी संहिताको दफा १९३ मा तेजाब वा अन्य रासायनिक, जैविक वा विषालु पदार्थ प्रयोग गरी कुरूप पार्न नपाइने उल्लेख छ ।

‘कसैले कसैलाई तेजाब वा यस्तै प्रकारका अन्य रासायनिक, पदार्थले पोली, डामी, दली, घसी जिउमा पीडा गराउने वा अनुहार वा शरीरको कुनै अंग कुरूप पार्ने काम गर्नु गराउनु हुँदैन ।’

‘कसुर गर्ने व्यक्तिलाई कसुरको प्रकृति हेरी अनुहार कुरूप पारेमा ५ वर्षदेखि ८ वर्षसम्म कैद र १ लाखदेखि ५ लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना र शरीरको अन्य अंग कुरूप पारेमा वा शरीरमा पीडा पुर्याएमा ३ देखि ५ वर्षसम्म कैद र ५० हजार रुपैयाँदेखि ३ लाख रुपैयाँसम्म जरिमाना हुनेछ ।’

अन्त्यमा जेनीले भनिन्, ‘एसिडको बदला एसिड नै हुनुपर्छ । ताकि एसिडको पीडा कस्तो हुन्छ, अपराधीलाई थाहा हुन्छ ।’

प्रकाशित मिति: शनिबार, कात्तिक १६, २०७६ ०७:२९