बुटवल उपमहानगरको डम्पिङ साइट बन्यो तिनाउ नदी

A+ A A-

बुटवल उपमहानगरपालिकाले फोहोर तिनाउ नदीमा फाल्दा नदी दिनानुदिन प्रदुषित बन्दै गएको छ। फोहोरको दुर्गन्धले नदी छेउछाउका स्थानीयबासी समस्यामा परेका छन् । नगरपालिकाभित्र संकलित फोहोर उपमहानगरपालिका–११ स्थित बुद्धनगरमा डम्पिङ गर्दै आएको छ ।

“खाना खाने बेलामा समेत नाक थुन्नुपर्ने अवस्था छ” बुटवल –११ का स्थानीय राम बहादुर यादवले भने,“दुर्गन्धले हायलकायल भएका छौं ।”
६ वर्ष अघिसम्म दैनिक ३० देखि ३२ टन मात्र फोहोर उत्पादन हुने बुटवलमा अहिले दैनिक ५३ टन फोहोर उत्पादन हुन्छ । यो क्रम दैनिक बढ्दो छ । कुहिने र पुनः प्रयोग गर्न मिल्ने प्लास्टिक, कागज, सिसा र फलामजन्य फोहोर एकै स्थानमा डम्पिङ गर्ने गरिएको छ ।

नदी र खोला किनारमा फोहोर फाल्न नपाइने बुटवल उपमहानगरले त्यसको उल्लंघन गर्दै आएको छ । ५ बर्ष यता उपमहानगरले तिनाउ नदीको बहाव क्षेत्रमा फोहोर फाल्ने गरेको छ ।

तिनाउ किनारको बाक्लो बस्ती रहेको हात्तीसुढ क्षेत्र फोहोर थुपार्ने ठाउं बनेको छ । बुटवलको फोहोर नदी र कुलोमा नफाल्न आग्रह गरेको तिलोत्तमा नगरपालिकाले प्लाष्टिकजन्य फोहोर रोक्न नहरमा फलामे जालीले छेकबार लगाएको छ ।

फोहोर फाल्दा जग्गा उकासियो

बुटवल उपमहानगरपालिकाले पहिलो पटक २०५२ सालदेखि संस्थागत रूपमा फोहोर व्यवस्थापन गर्न सुरू गरेको थियो । त्यो बेला उपमहानगरपालिकाले मैनाबगरमा फोहोर व्यवस्थापन गर्ने गरेको थियो । ३ बर्षसम्म थुपारिएको फोहोरले मैनाबगरको दक्षिण क्षेत्रमा जग्गा उकासियो ।

०५६ सालमा मैनाबगरमा अटोभिलेज बनाउने योजना ल्याएपछि उपमहानगरपालिकाले खोलाको पूर्वतर्फ फोहोर थुपार्न थालेको थियो । सुरुवाती समयमा उपमहानगरपालिकाले खयरघारी, पवित्रनगर, सुन्दरनगरमा फोहोर थुपार्ने गरेकोमा अहिले त्यो क्षेत्रमा सुकुमबासी बस्ती रहेको छ । पुरानो बसपार्क पछाडि खयरघारीदेखि थुपार्दै गएको फोहोर अहिले लुम्बिनी वाणिज्य क्याम्पस पछाडिको हात्तीसुँढसम्म पुगेको छ ।

वैकल्पिक व्यवस्था नहुँदा नदीमा फोहोर फाल्नु परेको बुटवल–११ का वडाध्यक्ष रामचन्द्र क्षेत्रीले बताए । उनले खाडल पुर्नको लागि पनि फोहोर फाल्ने गरेको जनाउँदै खाडल पुरिएपछि पार्क बनाउने योजना रहेको सुनाए ।

ल्यान्डफिल्ड साइटको आयोजना फर्कियो

अस्थायी रूपमा बस्तीको नजिकै र तिनाउको किनारमा फोहोर थुपार्दा वातावरणमा प्रत्यक्ष असर पर्न थालेपछि बुटवल उपमहानगरपालिकाले ल्यान्डफिल्ड साइट निर्माणको आयोजना अगाडि सारेको थियो । विश्व बैंकको ऋण लगानीमा ल्यान्डफिल्ड साइट निर्माण गरिने भनिएपनि स्थानीयको अवरोधले उक्त आयोजना अगाडि बढेन ।

२८ करोडको आयोजनाका लागि उपमहानगरपालिकाले जेडआइइसी पप्पु जेभीसँग २५ करोड ६२ लाख ५३ हजार ५ सय ८४ रुपैयाँमा ठेक्का सम्झौता गरी सञ्चालन खर्चसमेत बुझाइसकेको थियो । सुरुमा जितेश्वरी बनमा योजना निर्माण गरिएको भएपनि स्थानीयले विरोध गरे । त्यसपछि देविनगरमा योजना निर्माण गर्ने भनियो ।

त्यहाँ पनि विरोध भएपछि देवदह नगरपालिकासँग सीमाना जोडिएको शिवनगर सामुदायिक वन क्षेत्रमा ४ सय ८४ हेक्टर क्षेत्रफलमा फोहोर प्रशोधन केन्द्र बनाउने गरी योजना तयार भयो । दुईवटा नगरपालिकाबीच समन्वयको कमी र अस्तित्वको लडाइँका कारण आयोजना सफल हुन सकेन ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, कात्तिक १४, २०७६ ०९:१८