जोखिम मोलेरै आर्ट फिल्ममा लगानी गरें

A+ A A-

चलचित्र निर्माता हुन् रुद्रबहादुर गुरुङ । उनको निर्माणमा तयार भएको चलचित्र ‘द स्पोन्सर’ गत १७ साउनमा कुमारी हलमा प्रिमियर भयो ।

केही महिनापछि देशभरका हलमा रिलिज हुने तयारीमा छ । ‘द स्पोन्सर’ निर्माण भएको सात वर्षपछि रिलिज हुन लागेको निर्माता रुद्र बताउँछन् ।

प्रिमियरमा चलचित्र समीक्षक, लेखक तथा समाजका बौद्धिक वर्गको उल्लेखनीय उपस्थिति थियो । सात वर्षअघि रुद्रलाई डर थियो । चलचित्रको कस्तो प्रतिक्रिया आऊला ? त्यहीमाथि लामो समय रिलिज हुँदैछ ।
साथीहरूले उनलाई भन्थे ‘तिमीहरूले चलचित्र बनाउन सक्दैनौं’ । हुन पनि हो । चलचित्रको मुख्य पात्र कौशिकी त्यो बेला ६÷७ कक्षामा मात्रै पढ्थिन् । अहिले कक्षा १२ पढ्ने भइसकिन् । प्रविण खतिवडा र कामेश्वर चौरसियाको नाटकबाट चलचित्रमा आगमन हुँदै थियो ।

सात वर्षसम्म झण्डै दर्जनभन्दा बढी चलचित्र बनाइसक्छन् । तर निर्देशक प्रणय लिम्बू र रुद्र सात वर्ष अल्झिए । तर, अधिकाशंले चलचित्रको नाम जोडेर खिल्ली पनि उडाएका थिए । जब चलचित्र हेरेर हलबाट निस्किए, अनि सबैले प्रणय र रुद्रलाई तारिफ गरे । अनि मात्रै रुद्रको मन शीतल भयो ।

यो चलचित्र अघि प्रणय लिम्बूले ‘इतिहास जित्नेहरूका लागि’ वृत्तचित्र बनाएका थिए । तीन घण्टा लामो चलचित्रमा पूर्वी नेपालको सप्तकोसी किनारमा बस्ने टुहुरी बालिका कौशिकीको वरिपरि घुमेको छ । माछा मारेर जीविको पार्जन गर्ने पारिवारिक पृष्ठभूमिकी कौशिकीको अमेरिका पुग्ने सपनालाई चलचित्रले चित्रण गरेको छ ।

‘द स्पोन्सर’ को निर्माणको बेग्लै कथा । लामो समय लाग्नुको पछाडि थुप्रै संघर्षहरू बुनिएको सुनाउँछन् रुद्र । पूर्वी तराईको वास्तविक कथा ल्याउन सजिलो थिएन । सुहाउँदो पात्र र लोकेसनका लागि झन् जटिल थियो । कथाको मागअनुसार चार सिजनमा छायांकन गर्नुपर्ने थियो ।

‘इतिहास जित्नेहरूका लागि’ वृत्तचित्र निर्माण गरेपछि लामो समय निर्देशक प्रणय लिम्बू हराए । वृत्तचित्र निर्माण गर्दा देखेका कथा सोचेका थिए उनले । त्यही कथा प्रणयले रुद्रलाई सुनाए । प्रणयले एक लाइन कथा सुनाउनेबित्तिकै रुद्रलाई मन पर्याे । अनि सुरु भो ‘द स्पोन्सर’ को छायांकन ।

कथा चार सिजनको सुटिङ गर्नुपर्ने थियो । रुद्रसँग पैसा थिएन । तर कस्सिए रुद्र । ‘द स्पोन्सर’ रिलिज गर्न झण्डै सात वर्ष लाग्यो । सुटिङ सक्न दुई वर्ष वित्यो । ओर्जिनल साउण्डका लागि एक वर्ष लगाए ।

उनी भन्छन्, ‘काठमाडौंको जंगल र खोला नालामै चार वर्ष लाग्यो । फिल्ममा ओर्जिनल साउण्ड प्रयोग गरेका छौं ।’

रुद्रलाई आर्ट फिल्ममा लगानी गर्न चुनौती थियो । यसअघि आफैंले ‘सि माला’ निर्देशन गरिसकेका थिए । सुरुवातको कथा होइन अन्त्यको कथा मात्रै सुनाए । फिल्म बनाएर पैसा कमाउनु थिएन । रुद्रलाई मात्रै कथाबाहिर ल्याउनु थियो ।

‘द स्पोन्सर’ वास्तविक कथा हो । यस्ता कथा हाम्रो समाजमा त्यस्ता अथाह छन् । बजारका माग फिल्म बनाउने रहर छैन् । बजारभन्दा टाढा गएर फिल्म बनाउनु अर्कै आनन्द छ’, उनले भने ।

अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा कमर्सियल फिल्मले सहभागिता जनाउन नसक्ने दाबी गर्छन् उनी । विदेशी दर्शकले विस्तारै नेपाली चलचित्रको स्वाद चाक्न पाएका छन् । त्यसलाई निरन्तरता दिन अहिलेको अवसर र चुनौती दुवै देख्छन रुद्र ।

जसरी नवीन सुब्बा, छिरिङ रितार शेर्पाले अन्तराष्ट्रिय मञ्चमा मार्ग दर्शन गरे । त्यो मार्गलाई अहिलेका फिल्ममेकरको पछ्याउनुपर्ने बताउँछन् उनी ।

मिनबहादुर भाम, दिपक रौनियर, विनोद पौडेलले आफ्नो परिचय स्थापित गरिसकेका छन् । वृत्तचित्र, सर्ट फिल्म निर्माण गरेर पनि अन्य फिल्ममेकर पनि अन्तर्राष्ट्रिय मञ्च पाइला टेकिसकेका छन् । यो एउटा नेपाली चलचित्रको अन्तराँष्ट्रिय बजारमा नेपाली चलचित्रमाथि नजर पर्नु हो ।
‘द स्पोन्सर’ ले पनि एउटा समाजको कथा बोकेको छ । यसले अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा पुग्ने र विदेशी दर्शकसँग साक्षात्कार गर्न सक्ने उनको दाबी छ ।
रुद्रलाई चलचित्र बनाएर पैसा कमाउनु छैन । उनलाई छोपिएको कथा भन्नु छ । नेपाली कला संस्कृतिलाई विश्व मञ्च पुर्याउने उनको सपना छ ।

लगानी उठाउन नसक्ने फिल्ममा किन लगानी गर्नुभयो ? भन्ने प्रश्नमा रुद्र भन्छन्, ‘पैसा कमाउने थुप्रै माध्यम छन् । आर्ट फिल्मको स्वाद बेग्लै छ । आर्ट फिल्मले समाजको पिँधको कथा चित्रण गर्छ । पछिल्लो समय आर्ट फिल्ममा पैसा खन्याउन कसैले आँट गर्दैन । मैले जोखिम मोलेर लगानी गरेको हुँ ।’

अहिले फिल्महरू पैसा कमाइरहेका छन् । समाजको कथा ल्याउन सकेका छैनन् । तर आर्ट फिल्मले सामाजिक कथा केलाएर बाहिर ल्याउने उनको तर्क छ ।

रुद्र उदाहारण दिँदै भन्छन्, अहिलेका कर्मसियल फिल्म बनाइरहेको एक जना साथीले मलाई भन्दै थिए मेरो फिल्म पैसा त कमायो तर यो फिल्म विदेशमा जान सक्दिनँ भनेर सुनाए । उनले त्यसो भन्दा मेरो मन ढुक्क भयो ।

द स्पोन्सर हङकङमा प्रिमियर भइसक्यो । अब विभिन्न राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय फिल्म महोत्सवहरूमा सहभागी गराउने रुद्रको योजना छ ।

रुद्रलाई पनि नेपाली सिनेमा क्षेत्रमा अलग काम गर्नु थियो । लामो समयको हण्डर ठक्करमै नेपाली चलचित्र उद्योगमा केही फरक काम गर्नु थियो उनलाई । फिल्म निर्माणको बेग्लै कथा छ । ७ वर्षअघि निर्माण भएको फिल्म भर्खर रिलिज हुने तरखरमा छ ।
पछिल्लो समय निर्माण भएका फिक्का मायाप्रेमका कथामा बनेका फिल्मभन्दा भुँइमान्छेको कथा ल्याउनु छ उनलाई ।
अझै यस्ता थुप्रैै कथाहरू साँचेर राखेका छन् प्रणय र रुद्रले । यो पहिलो सहकार्य हो उनीहरूको । रुद्रले झण्डै दुई दशकदेखि चलचित्रमा हाम फालेका हुन् ।
रुद्रले यसअघि आफैंले निर्देशन गरेको चलचित्र ‘सि माला’ अन्तर्राष्ट्रिय फिल्म फेस्टिबलमा पुगेको थियो । सि माला’को पटकथा रामबाबु गुरुङले लेखेका हुन् । सि माला कमर्सियल रूपमा सफल नभए पनि अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा बलियो उपस्थिति रहेको बताउँछन् रुद्र ।
‘त्यो बेला अहिले जस्तो फेस्टिबलको कल्चरको विकास भएको थिएन । फेस्टिबलमा फिल्म छनोट भयो भन्ने समाचार कतै आउँदैन थियो । समाचार लेख्न अनुरोध गरे पनि अवार्ड जितेपछि समाचार लेख्छु भन्थे,’ उनले स्मरण गरे ।
आर्ट फिल्ममा नै मात्रै लगानी गर्ने सोच रहेको बताउँछन्, रुद्र ।
‘द स्पोन्सर’ सुरुवात मात्रै हो । यस्ता थुप्रै कथा छन् । अब अरु प्रोजेक्टमा यस्तै फिल्ममा लगानी गर्छु’, उनले भने ।
चलचित्र छायंकनका लागि आवश्यक पर्ने सामग्री उनीसँगै छ । ठूलो ब्यानरमा निर्माण हुने फिल्मलाई आवश्यक पर्ने सामग्री रुद्रले दिन्छन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, कात्तिक ८, २०७६ १६:४१