इलाम २ उपचुनाव: कांग्रेसलाई दिनभर जुलुसमा हिँडेका कार्यकर्ताले भोट हाल्दैनन् कि भन्ने डर

इलाम २ उपचुनाव: कांग्रेसलाई दिनभर जुलुसमा हिँडेका कार्यकर्ताले भोट हाल्दैनन् कि भन्ने डर

कांग्रेस उम्मेदवार डम्बर खड्का । फाइल तस्वीर

A+ A A-

इलाम २ मा नेपाली कांग्रेसले शीर्ष नेताको चर्को भाषण गरेर मतदातालाई 'दिक्क नबनाउने' भन्दै भाषणवाला कार्यक्रमभन्दा मतदाताकाे घरमा पुग्ने रणनीति बनाएकाे छ । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा काठमाडौंबाट इलाम निस्किएका छैनन् । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बुधबार इलाममा भव्य सभामा भाषण गर्न पुगे । एकीकृत समाजवादीको चुनावी कमान्डर सम्मानित नेता झलनाथ खनाल छन् ।

राजनीतिक फेरबदल र सत्ता समीकरणका हिसाबले पनि इलाम २ को उपचुनाव कांग्रेस, एमाले, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी र कोशी प्रदेश नामकरण विषयमा असन्तुष्टि जनाउँदै आएका पहिचानवादीहरूले विशेष चासोका रूपमा लिएर चुनावी रणनीति बनाएर प्रचारमा छन् । एमाले आफ्नो विरासत कायम राख्ने लक्ष्यका साथ चुनावी मैदानमा छ भने कांग्रेस विरासत भत्काउने अभियानमा छ । रास्वपा इलाममा मत बढाएर आफ्नो उपस्थितिले यी दललाई चुनौती दिन चाहन्छ । पहिचानवादीहरू उपचुनावलाई पहिचान स्थापित गराउने आन्दोलनको रूपमा चिनाउन चाहन्छन् ।

२०७९ को चुनावभन्दा उपचुनावसम्म आइपुग्दा मतदाताको भावना र मनस्थिति परिवर्तन भएको बुझेका उम्मेदवारहरू आफ्नो पक्षमा माहौल बनाउन लागिपरेका छन् । कांग्रेसले चुनावको कमान्डर पार्टी महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्मालाई बनाएको छ । जिल्ला सभापतिसमेत रहेका डम्बर खड्काको उम्मेदवारी दर्तामा सहमहामन्त्री भीष्मराज आङ्देम्बे, बद्री पाण्डे, कोशी प्रदेशका पूर्वमुख्यमन्त्री उद्धव थापालगायतको टोली इलाममा थियो ।

कांग्रेस उपसभापति धनराज गुरुङ, महामन्त्री गगन थापा, नेता डा. शेखर कोइराला, नेता गुरुराज घिमिरे इलाम पुगेका छन् । शेखर मंगलबार किराँत धर्मगुरुको बसोबास रहेको लारुम्बा भ्रमणमा थिए । धर्मगुरु आत्मनन्द लिङ्देनको आशीर्वाद लिँदा धर्मगुरु लिङ्देनले देशको अवस्था राम्रो नभएको, जनताले सास्ती भोगिरहनुपरेको र धर्म संस्कृतिको क्षेत्रमा समेत प्रहार हुन थालेको गुनासो गरेका थिए ।

जवाफमा नेता कोइरालाले आफू यतिबेला सबैभन्दा माथि देश र जनता छन् भन्ने अभियान बोकेर हिँडेको बताएका थिए । कोइरालाले सबै जातजातिको धर्म संस्कृति बचाउने कुरामा आफू अडिग रहेको र त्यसका लागि गुरु लिङ्देनको आशीर्वाद लिन आएको बताए ।

त्यसअघिको कार्यकर्ता भेटघाटमा शेखरले जति जना आकांक्षी भए पनि टिकट एक जनालाई दिनुपर्ने भएकाले बाँकी आकांक्षी नेताहरूले मन दुखाउन नहुने बताए । उनले यो उपचुनावलाई अन्तर्राष्ट्रिय जगत्‌ले पनि नजिकैबाट हेरिरहेको भन्दै कांग्रेसका हरेक कार्यकर्ताले म नै उम्मेदवार हुँ भनेर निर्वाचनमा लाग्नसमेत निर्देशन दिए ।

कोइराला मत माग्न गाउँ पसे पनि असन्तुष्ट समूहले असहयोग गर्छ कि भनेर तनावमा छन् । कांग्रेसको मत सबैभन्दा बढी लचक हुने भन्दै त्याे मत कता जान्छ भनेर भन्न नसकिने प्रचार विभाग प्रमुख मीन विश्वकर्मा बताउँछन् ।

कांग्रेसलाई आफ्नैको डर

कांग्रेसभित्र गुट हाबी हुने समस्या पहिलेदेखिको हो । योपटक पनि त्यो समस्या देखिने खतरा रहेको विश्वकर्मा बताउँछन् । ‘अव्यक्त कुरा के छ भने कांग्रेसभित्रको विचलित मानसकिता चुनौतीको विषय हो, बाँकी माहौल राम्रो छ । विचारविहीन भोट हाम्रो रहेछ । पहिचानवादीले जातिको राजनीति भन्ने भए । जाति रोज्दा उसले अन्याय गरेन,’ विश्वकर्माले भने, ‘हाम्रो न पार्टी, न जाति, न विचार छ । चौतारामा झरेको पत्करजस्तो जता हावा बह्यो, उतै लाग्नेछ । किन लागेको भन्ने हो भने कारण छैन । लागे भन्ने भयो सकियो । व्यक्त पनि गर्दैनन् । दिनभर कांग्रेसको जुलुसमा हिँड्छन् ।’

कांग्रेसको नजरमा एमाले कस्तो ?

एमालेको विरासत भत्काउन लागिपरेको कांग्रेसलाई पहिचानवादीमा एमालेको मत जाने आस छ । सुहाङ नेम्वाङ उम्मेदवार भएपछि एमालेका कार्यकर्तामा परिवारबाट उत्तराधिकारी बोक्नुपरेको निराशा चुनावमा देखिने आकलन कांग्रेसको छ । ‘एमालेमा निराशा छ । बाबुलाई ३० वर्ष बोक्यौँ, भर्खरको ३२ वर्षको केटो आयो, फेरि उसलाई कति बोक्नुपर्ने हो भन्ने छ । पहिचानवादीले एमालेको मत काट्छ,’ विश्वकर्माले भने ।

कांग्रेसको तयारी कस्तो ?

कांग्रेसको तयारी बाहिरबाट हेर्दा राम्रो रहेको विश्वकर्मा बताउँछन् । पार्टीले गरेको सर्वेक्षणमा पनि जितिने देखिएको उनले बताए । कांग्रेसभित्र टिकट वितरणका कारण असन्तुष्टि अझै रहेको उनको बुझाइ छ । यसलाई उनी विचलन भन्न रुचाउँछन् । ‘जो जिल्लामा व्यवसाय गर्दै छ, ती मानिसको असन्तुष्टि छैन । विचलनभाव चुनावमा पार्टीको पक्ष कि विपक्षमा कता देखिन्छ भन्ने नदेखिएको जोखिम छ,’ विश्वकर्माले भने ।

कांग्रेस उम्मेदवार खड्काले तीव्र गतिमा तयारी गरिरहेको दाबी विश्वकर्माको छ । ‘होइन भने बाहिरबाट देख्दा डम्बरजी ८० को स्पिडमा, सुहाङजी ५० को स्पिडमा, पहिचनावादीहरू ४० को स्पिडमा, २५ को स्पिडमा रास्वपाका उम्मेदवार कुदिरहेका छन्,’ विश्वकर्माले भने ।

कति भोट काटिन्छ ?

इलाम बाह्य प्रभाव कम पर्ने जिल्ला हो । जहाँ वैदेशिक रोजगारमा गएका मानिसहरू कम रहेको र जिल्लामा रहेका मानिसहरू पनि उद्यम गरेर बस्ने ठाउँ हो । जातीय लडाइँ मौन रूपमा देखिन सक्छ, जसमा पहिचानवादीहरू प्रतिष्ठाको लडाइँ बनाएर डकेन्द्रसिंह थेगिमलाई उम्मेदवार बनाएर चुनावमा होमिएका छन् । रास्वपाले स्थानीय मिलन लिम्बूलाई उम्मेदवार बनाएको छ । कांग्रेसले २०७९ सालमा पराजित भएका खड्कालाई टिकट दियो ।

२०७९ को प्रतिनिधिसभा चुनावमा सुवास नेम्वाङ ३० हजार २० मत ल्याएर निर्वाचित हुँदा कांग्रेसका खड्काले २९ हजार ९ सय ६ मत पाएका थिए । तत्कालीन सत्ता गठबन्धनबाट खड्का साझा उम्मेदवार थिए । तर, अहिले कांग्रेसले त्यतिबेला पाएको माओवादी र एकीकृत समाजवादीको मत पाउने छैन । त्यस्तै, रास्वपाका प्रकाश सापकोटाले १ हजार ३ सय ८० मत ल्याएका थिए भने मंगोल नेसनल अर्गनाइजेसनका मनिबहादुर लिम्बूले १ हजार ३ सय ६३ मत ल्याएका थिए ।

समानुपातिकतर्फ एमालेले २६ हजार ५ सय ६२, कांग्रेसले २२ हजार ३ सय ३३, माओवादीले ५ हजार १ सय ५३, रास्वपाले ४ हजार ६ सय ८६, मंगोल नेसनल अर्गनाइजेसनले १ हजार ६ सय ६१, राप्रपाले १ हजार १ सय ९१, जसपाले ९०६, एकीकृत समाजवादीले ५८६ मत पाएका थिए ।

यीमध्येमा कांग्रेसको मत ७ देखि १० प्रतिशत घट्ने आकलन पार्टीमा छ । ‘इलाम शिक्षित ठाउँ हो । वैदेशिक रोजगारमा पनि कम गएका छन् । खाडी मुलुकमा गएर कमाउनेजति चियाबाटै कमाउँछन् । हाम्रो पार्टीबाट ७ देखि १० प्रतिशत मत बरालिने देख्छु,’ विश्वकर्माले भने ।

जिल्ला कार्यसमिति भन्छ- पार्टी एक छ

विगतको चुनावभन्दा उपचुनावमा परिस्थिति फेरिएकाले कांग्रेसलाई एक हुन बाध्यता छ नै । यो चुनाव २०८४ को रिहर्सल पनि हो । इलाम २ का लागि कांग्रेसको क्षेत्रीय कार्यसमिति, प्रदेश प्रतिनिधि र महाधिवेशन प्रतिनिधिको ६ चैतको संयुक्त बैठकले उम्मेदवारका लागि सात जनाको नाम सिफारिस गरेको थियो । सिफारिस हुनेहरूमा भेषराज आचार्य, डम्बरबहादुर खड्का, केशव थापा, रमेश लिङ्देन, चन्द्रमाया लिम्बू, शान्तिकला राई तामाङ र नगेन्द्र कुमाल थिए ।

अन्तिममा आचार्य र खड्काबीच टिकटका लागि प्रतिस्पर्धा भएको थियो । टिकट फाइनल हुने दिनमा आचार्यलगायतका आकांक्षीले कांग्रेस एक भएर जाने प्रतिबद्धता जनाएका थिए । उनी अहिले चुनावी अभियानमा खड्कालाई सघाउन मैदानमा छन् । ‘पार्टीमा विगतमा जस्तो पक्षधरता देखिएको छैन । जित्नैपर्छ भनेर सबै आकांक्षी लागेका छन् । भेषराज दाइ चुनाव प्रचारको अग्र मोर्चामा हुनुहुन्छ,’ जिल्ला सचिव निरोज खड्गीले शिलापत्रसँग भने ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, वैशाख ५, २०८१ १९:३९