'जारी' बन्यो 'शिलापत्र वर्षसिनेमा २०८०', प्रस्तुतिले सुन्दर फिल्म

A+ A A-

चलचित्र 'जारी' 'शिलापत्र वर्षसिनेमा २०८०' चयन भएको छ । विधाविज्ञको रायमा तयार गरिएको १० सिनेमाको सूचीबाट 'जारी' वर्षसिनेमा छनोट भएको हो । वर्षान्त अभियानअन्तर्गत शिलापत्रले २०७७ सालदेखि अनलाइन सर्वेक्षणमार्फत विभिन्न विधाका शीर्ष पात्र र सिर्जना घोषणा गर्दै आएको छ ।

'जारी'लाई वर्षसिनेमा २०८० बनाउन ३१ दशमलव ४ मत दिए । २२ दशमलव ८ प्रतिशत मत पाएर फिल्म 'महाजात्रा' वर्षको उत्कृष्ट फिल्म चुनियो । यसैगरी, ९ दशमलव १ प्रतिशत मतका साथ दिमाग खराब, ७ दशमलव ६ प्रतिशत मत पाएर अगत्स्य र ७ दशमलव ५ प्रतिशत मत पाएर नाङ्गो गाउँ 'उत्कृष्ट सिनेमा २०८०' मा अटाए ।

वर्षान्त अभियानअन्तर्गत शिलापत्रले २०७७ सालदेखि अनलाइन सर्वेक्षणमार्फत विभिन्न विधाका शीर्ष पात्र र सिर्जना घोषणा गर्दै आएको छ । विधाविज्ञको रायमा तयार गरिएको १० फिल्मको सूचीबाट एक वर्षसिनेमा र बाँकी ४ उत्कृष्ट सिनेमा घोषित गरिएका छन् । मनोनयन, छनोट प्रक्रिया र नतिजाको विस्तृत विवरण शिलापत्रले केही दिनपछि सार्वजनिक गर्नेछ ।

वर्षसिनेमा घोषित फिल्म 'जारी' लिम्बू समुदाय र तिनीहरूको जारी परम्पराका बारेमा छ । जारी लिम्बूहरूको संस्कृतिको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण हिस्सा हो । 'बाँसुरी' फिल्म्सको ब्यानर उपेन्द्र सुब्बाद्वारा लिखित र निर्देशित फिल्मलाई रामबाबु गुरुङले निर्माण गरेका हुन् । फिल्ममा दयाहाङ राई, मिरुना मगर, प्रेम सुब्बा, विजय बराल, रोयदीप श्रेष्ठ र रेखा लिम्बूको अभिनय छ ।

निःसन्तान दम्पतीको जिन्दगीका आरोह–अवरोह नै फिल्मको मुख्य कथा हो, जसले दर्शकलाई सन् १९९५ को समयमा पुर्‍याउँछ । नाम्साङ (दयाहाङ राई) र हाङमा (मिरुना मगर)ले विवाह गरेको वर्षौं बित्दा पनि सन्तान हुन सकेको छैन । यसले श्रीमान् (नाम्साङ) र श्रीमती (हाङमा)बीच सम्बन्ध चिसिन पुग्छ । परिवारमा सद्भाव रहँदा छरछिमेकीले चासो राख्छन् । जब हाङमाले नाम्साङको हप्कीदप्कीको प्रतिवाद गर्छिन्, तब सम्बन्धमा दरार बढ्छ । यही निहुँमा श्रीमती माइत गएपछि हुने परिघटना फिल्मको मुख्य कथा हो ।

लिम्बू विशेषको संस्कृतिमा आधारित फिल्म भएकाले अन्त्यसम्म जारीको वरिपरि घुमेको छ । यसलाई व्यावसायिक बनाउन प्रेम घुसाइएको छ । वैवाहिक सम्बन्ध टुटाएर अर्को विवाहका लागि नाम्साङसहित परिवार जुटेपछि र श्रीमान्‌को घर छोडेर हाङमा अर्को केटासँग हिँडिसकेपछि कसरी पुनः प्रेम हुन्छ भन्ने कथाको वरपर फिल्मलाई घुमाइएको छ ।

संस्कृतिमाथि बनेको 'जारी' अब्बल फिल्म हो । कुनै पनि जातिविशेषको संस्कृतिमा रहेर फिल्म बनाउँदा कथावाचनमा ध्यान नदिने हो भने डकुमेन्ट्रीजस्तै बन्छ । फिल्मले जारी प्रथासँगै गरिब र धनीबीचको आत्मसम्मानको लडाइँ बोल्छ ।

जारी तिर्न नसक्दा सम्बन्ध त्यागेको श्रीमान्‌को घरमा नोकर बस्नुपरेको अवस्थाले फिल्मलाई चिन्तनीय बनाएको छ । सौन्दर्य, सम्बन्ध र संघर्षबाट फिल्म बलियो हुन्छ । यसमा औसत रहेर फिल्मले कथावाचनलाई प्राथमिकता दिएको छ ।

शैलेन्द्र डी कार्कीको खिचाइले फिल्मको कथावाचनमा सहयोग पुग्छ । बिम्बका रूपमा प्रयोग भएका थारो भैँसी, गाई र बाछोले फिल्मलाई बलियो बनाएको छ । गाउँघरको स्थानीय शैली र लवजलाई पर्दामा उतार्दा पट्यारलाग्दोबाट बच्न मद्दत पुगेको देखिन्छ ।

फिल्मको ६ लाख १९ हजार टिकट बिक्री भएको चलचित्र विकास बोर्डले जनाएको छ । १७ करोड १७ लाख कमाइ गरेको जारी २०८० सालमा सर्वाधिक कमाउने फिल्म हो । अहिले हलमा प्रदर्शनरत फिल्म 'महाजात्रा'ले यसलाई उछिन्न सक्छ । त्यतिबेला अर्को वर्ष लागिसकेको हुनेछ ।

नेपालमा १२५ भन्दा बढी जातजाति रहँदा उनीहरूका आआफ्नै संस्कृति छन् । फिल्मको पर्दामा त्यो विविधता नआएको फिल्म समीक्षक बताउँछन् । ‘पुरानो समयमा रहेको जारी प्रथालाई लिएर कथा बनाइयो । त्यसलाई दर्शकले रुचाउने गरी वाचन गरियो । त्यसले कथाको महत्त्व बढाउँछ । 'जारी' सिनेम्याटिक पनि छ, कल्चरल पनि छ,’ फिल्म समीक्षक सामिप्यराज तिमल्सेनाले शिलापत्रसँग भने ।

आख्यानमा मेलो ड्रामा कनेक्ट गर्ने धारलाई पक्रिएकाले फिल्म व्यापारिक रूपमा सफल भएको उनको निष्कर्ष छ । सांस्कृतिक र राजनीतिक रूपमा भएको गल्तीलाई कथावाचनले छायामा पारेको उनले बताए । ‘बहिनीलाई बिहे गरेर ल्याउन पाउने भन्ने सांस्कृतिक रूपमा गलत कुराहरू पनि थिए । त्यसलाई फिल्मको कथावाचन र सफलताले ओझेलमा पार्‍यो । राजनीतिक रूपमा भएका गल्तीहरूलाई फिल्मको लयले लुकाइदियो,’ समीक्षक तिमल्सेनाले भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, चैत २९, २०८० १५:२०