दरबार हाइस्कुलमा फर्केकाे साख : १ सय १२ जनाकाे काेटामा ७ सय ८१ ले दिए प्रवेश परीक्षा

दरबार हाइस्कुलमा फर्केकाे साख : १ सय १२ जनाकाे काेटामा ७ सय ८१ ले दिए प्रवेश परीक्षा

प्रवेश परीक्षाका लागि अभिभावकसँगै पुगेका विद्यार्थीहरू

A+ A A-

काठमाडाैंकाे ठमेलस्थित हिमालयन एकेडेमीमा अध्ययन गर्दै आएका साहिल अन्सारी बुधबार दिउँसो दरबार हाइस्कुलको प्रांगणमा भेटिए । उनी दरबार हाइस्कुलकाे प्रवेश परीक्षा सकेर बाहिर निस्किँदै थिए । निजी स्कुल हिमालयन एकेडेमी छोडेर दरबार हाइस्कुलमा भर्ना हुन अन्सारी प्रवेश परीक्षाका लागि आएका थिए । अन्सारीले निजी स्कुल छोडेर रानीपोखरीको दरबार हाइस्कुल रोजाइमा पर्नुमा दुईवटा कारण सुनाए । एक परिवारकाे आर्थिक अवस्था र अर्काे गुणस्तरीय शिक्षा ।

सस्तोमा गुणस्तरीय शिक्षा प्राप्त हुने बुझेर नै अन्सारी प्रवेश परीक्षामा सहभागी हुन आएका हुन् । उनलाई आफू र बहिनीलाई बाआमाले निजी विद्यालय पढाउन नसक्ने कुराको बोध छ । उनी प्रवेश परीक्षाका लागि बहिनी र बुबासँगै आएका थिए ।

433282596_1541418783087082_5108354115469370775_n1712759298.jpg

छोरालाई प्रवेश परीक्षा दिलाउन आएका बाबु ममताज अन्सारी भन्छन्, ‘दुई जनालाई बोर्डिङ पढाउन गाह्राे भयो, आर्थिक अभाव भएर नै सामुदायिक विद्यालयमा पढाउनुपर्ने भयो । दरबार स्कुलमा प्रवेश परीक्षाको लागि सूचना आएको देखेर हामी यहीँ आयौँ । यहाँ पढाइ पनि धेरै राम्राे छ भन्ने सुनेका छाैँ ।’

अन्सारीजस्तै काठमाडौं बसन्तपुरकी अस्मिता महर्जन छोरालाई लिएर दरबार हाइस्कुल पुगेकी थिइन् । कक्षा ६ मा भर्ना गराउन प्रवेश परीक्षा उर्तीण गर्नुपर्ने भएकाले छोराको परीक्षाको लागि आएको थिइन् । शिलापत्रसँग अस्मिताले भनिन् ‘घरबाट नजिक पनि, पढाइ पनि राम्रो हुने भएकोले दरबार हाइस्कुल राेजेका हाैँ । नाम निस्किए त गज्जब हुने थियो ।’

430119174_956987705826094_5445608411858001460_n1712759298.jpg

भिडमा भेटिइन् मिना यादव पनि। सर्लाही घर भएकी यादव ६ वर्षीय छोराको भर्नाका लागि दरबार हाइस्कुल पुगेकी हुन् । उनले कक्षा १ को प्रवेश परीक्षामा आफ्नो छोरालाई सहभागी गराइन् । परीक्षाकै क्रममा भेटिएकी मिनाले भनिन्, ‘यहाँको पढाइ धेरै राम्रो छ भन्ने थाहा पाएर छोरालाई लिएर भर्ना गर्न आएकी हुँ । पैसा पनि नलाग्ने अनि आफ्नो बच्चाको पढाइ पनि राम्रो हुने भएर दरबार हाइस्कुल राेजेका हाैँ ।’

433168123_1098117824732140_4103182594730910136_n1712762665.jpg

साँच्चै सामुदायिक विद्यालयहरू दरबार हाइस्कुलजस्तै भइदिए...! प्रांगणको छेउमा उभिएर हेमसागर गहतराज गफिँदै थिए । कक्षा ८ सम्म काठमाडाैं ग्लोबल स्कुलमा पढिरहेको छोरालाई कक्षा ९ मा भर्ना गराउन प्रवेश परीक्षाका लागि ल्याएका थिए गहतराजले । ‘बोर्डिङ पढाउँदा खाली इङ्लिस मात्र जान्ने भए बच्चाले । न कुनै क्रियाकलापमा सहभागी हुन पाउने, न समाजमा घुलमिल हुन सिक्ने भए । त्यसैले छाेरालाई सबै कुरामा राम्राे रहेकाे दरबार हाइस्कुलमा पढाउन पाए गजब हुनेथियाे', उनले भने ।

430122923_400829082738757_6600703748370651880_n1712759298.jpg

बुधबार ७ सय ८१ जना विद्यार्थी प्रवेश परीक्षाका लागि दरबार हाइस्कुल आएका थिए । तत्कालीन प्रधानमन्त्री जंगबहादुर राणाले बेलायत भ्रमणबाट फर्केपछि आफ्ना सन्तानका लागि खोलेकाे स्कुलको सान त्यतिबेला अर्कै थियो । त्याे सानको निरन्तरता केही दशकअघिसम्म पनि थियो । तर, बहुदलसँग खस्किएको दरबार हाइस्कुलको सान अहिले फेरि फर्किन थालेको छ । त्यसकै प्रमाण थियो बुधबारको प्रवेश परीक्षाका लागि उर्लेकाे भिड । कुनैबेला विद्यार्थी नभएर हैरानी व्यहोरेको दरबार हाइस्कुल अहिले विद्यार्थीको संख्या काँटछाँट गर्ने अवस्थामा उभिएकाे छ ।

कसरी फर्कियाे दरबार हाइस्कुलको खुसी ?

देशका अधिकांश सामुदायिक विद्यालयमा विद्यार्थी अभाव भइरहेका बेला काठमाडाैं महानगरस्थित दरबार हाइस्कुलमा भने विद्यार्थी भर्नाका लागि पहुँच लगाउनुपर्ने स्थिति बनेको छ । राजा रजौटा र तीनका आसेपासेका सन्तानका लागि अंग्रेजी सिकाउन स्थापना भएको स्कुलमा आजभाेलि जनताका छोराछोरी पढ्छन् । हिजो वरिष्ठहरूका सन्तान पढ्ने विरासत बोकेको स्कुलमा आज निम्न वर्गका विद्यार्थीको वर्चस्व छ । तर समय ठ्याक्कै उल्टो छ । आज दरबार हाइस्कुल निम्न वर्गका विद्यार्थीले प्रवेश परीक्षा पास गरेर पढिरहँदा पहुँचवालाले आफ्नो पहुँचकै भरमा भर्ना गराउन नसक्ने अवस्था सिर्जना भएको छ ।

430424121_381940431482895_7735808033398579936_n1712759297.jpg

विधार्थीको चाप बढेपछि विद्यालयले नयाँ भर्ना लिन प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण गर्नुपर्ने मापदण्ड बनाएको छ । विद्यालयमा आफ्ना बालबच्चा भर्ना गराउन अभिभावकहरू फारामका लागि समेत लाइन बस्ने गरेका छन् । अंग्रेजी माध्यमबाट पठनपाठन हुने दरबार हाइस्कुलमा यसपटक कक्षा १ देखि ९ सम्म रिक्त रहेको १ सय १२ सिटका लागि मात्रै स्कुलले प्रवेश परीक्षा लिएको हो । विद्यालयमा अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीको संख्या बढी भएपछि प्रवेश परीक्षा तय गरिएको प्रधानाध्यापक शारदा पौडेल बताउँछन् । ‘यहाँ भर्ना हुन निजी विद्यालय छाडेर इन्ट्रान्समा सहभागी हुन आउनुभएको छ । हामीकहाँ ७५ प्रतिशतको हाराहारीमा प्राइभेट विद्यालयबाट आफ्नो बच्चा भर्ना गराउन आउनुभएको छ । प्रवेश परीक्षाको लागी आवेदन दिएका ७०१ मध्ये ५७४ विद्यार्थी निजी विद्यालय छाडेर आएका छन्,’ उनले भनिन् ।

Durbar HIgh school1712759296.jpg

काठमाडौंका नाम चलेकादेखि मध्यम र सामान्य सबै स्तरका निजी विद्यालयका विद्यार्थीको रोजाइमा दरबार हाइस्कुल पर्न थालेको यहाँका शिक्षक बताउँछन् । भूकम्पले भवन ढालेपछि विद्यार्थी अभावको संकट खेपेको यस विद्यालयको भवन पुनर्निर्माणपछि तंग्रिन थालेको हाे । दरबार हाइस्कुलमा पूर्वप्राथमिकदेखि कक्षा १२ सम्म पठनपाठन हुँदै आएको छ । यस विद्यालयबाट यसपटक ८५ जना विद्यार्थी एसईईमा सहभागी भएका छन् । विद्यालयमा २०७६ सालमा १४३ जना विद्यार्थी भर्ना भएका थिए । त्यसयता भने विद्यार्थी संख्या बढेको बढ्यै छ । विद्यार्थी संख्या बढेसँगै विद्यालयले पनि कक्षा क्षमता विस्तार गर्दै आएको छ । २०७७ मा ३३५ जना, २०७८ मा ५१८ जना हुँदै २०७९ मा ४९१ र २०८० मा ६९३ जना विद्यार्थी भर्ना भएका थिए ।

430986786_419094184085577_8737238518238552471_n1712762689.jpg

विद्यार्थी संख्या बर्सेनि बढिरहेपछि विद्यालयले २०८१ को नयाँ शैक्षिक सत्रका लागि ७ सय ५० जनाका लागि सिट संख्या तोकेको हो । त्यसमा १ सय १२ जना नयाँ विद्यार्थी भर्ना गर्नुपर्नेमा प्रवेश परीक्षा दिनेको संख्या ७८१ पुगेको छ । २०७८ मा अनलाइन कक्षामा भर्ना भएका सबै विद्यार्थी भौतिक कक्षामा उपस्थिति नभएपछि २०७९ मा संख्या घटेको थियो । ईसीडीदेखि कक्षा १२ सम्म २५ जना शिक्षकको दरबन्दी रहेको यस विद्यालयले थप ६ शिक्षक निजी स्रोतमा राखेको छ । निजी स्रोतको शिक्षकसहित अन्य खर्चका लागि विद्यालयले अभिभावकसँग मासिक ५ सयका दरले स्वैच्छिक सहयोग संकलन गर्दै आएको प्रधानाध्यापक पौडेल बताउँछिन् । ‘विद्यार्थीको चाप बढ्दै गएकाले ९ देखि १२ कक्षाका लागि बिहानी र ईसीडीदेखि ८ कक्षासम्मका लागि दिवा सत्रमा कक्षा सञ्चालन गर्ने प्रयास भइरहेको छ,’ उनले भनिन् ।

430389379_1554076745150684_174925553675734977_n1712759299.jpg

दरबार हाइस्कुल अंंग्रेजी माध्यमबाट पढाउने र भौतिक पूर्वाधार सुविधा सम्पन्न भएकोले विद्यार्थीको आकर्षण बढेको हुनसक्ने प्रधानाध्यापक पौडेल बताउँछिन् । विद्यार्थी भर्ना गरिदिन भन्दै भनसुन गर्ने संख्या पनि उत्तिकै रहेको उनले बताइन् । उनका अनुसार कक्षा ९ मा १२ जनाको कोटामा १५० जनाले परीक्षा दिएका छन् । त्यस्तै कक्षा १ का लागि २२ जना प्रवेश परीक्षामा सहभागी भएका छन् ।

चीन सरकारले स्कुललाई सुविधा सम्पन्न साइन्स ल्याब, लाइब्रेरी, पढाउने डिजिटल बोर्ड, कम्प्युटर ल्याब लगायतका सामग्री प्रदान गरेको छ । तर, ती सामग्रीको प्रयोग गर्न मात्र होइन तीनको संरक्षण गर्न पनि विद्यालयलाई निकै चुनौती भएको सुनाउँछिन् प्रधानाध्यापक पौडेल । यसो भनिरहँदा स्कुलले रोवटिक्सको क्लास सञ्चालनमा ल्याएको छ । अतिरिक्त क्रियाकलापलाई पनि स्कुलले प्राथमिकतामा राखेको छ । जसले भोलिका दिनमा दक्ष जनशक्ति उत्पादन गराउन सक्ने प्रधानाध्यापक पौडेलको दाबी छ ।

‘चुनौतीहरूका बावजुत पनि हामीले रोवटिक्स क्लास ल्याएका छौँ । यसले हाम्रा विद्यार्थीलाई प्रविधिसँग नजिक बनाउने छ । रचनात्मक बनाउने छ,’ पौडेल भन्छिन् ‘नाचगान, सङ्गीत, खेलकुद लगायतका धेरै रचनात्मक काम हामीले सञ्चालनमा ल्याएका छौँ । त्यसले विद्यार्थीमा थप आकर्षण ल्याएको छ ।'

तस्वीरहरू : सुशील श्रेष्ठ/शिलापत्र

प्रकाशित मिति: बुधबार, चैत २८, २०८० २०:३८