गुणस्तरीय शिक्षामा साउथवेस्टर्नको अग्रस्थान

A+ A A-

संख्यात्मकभन्दा गुणस्तरीय शिक्षा दिने लक्ष्यका साथ २०६१ सालमा स्थापित भएको थियो साउथवेस्टर्न स्कुल । सर्वोत्कृष्ट नतिजासहित संस्कारयुक्त शिक्षा प्रदान गर्ने स्कुलको मुख्य प्रतिबद्धता थियो । राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा शैक्षिक क्षेत्रमा ब्रान्डिङ गर्न सफल साउथवेस्टर्न नेपालको एक उत्कृष्ट स्कुलको रूपमा आफूलाई उभ्याएको छ । आफ्नै अत्याधुनिक भौतिक संरचनामा निर्माण गरिएको सो स्कुल काठमाडौंको वसुन्धारास्थित सुन्दर र शान्त वातावरणमा अवस्थित छ ।

अभिभावक, विद्यार्थी, शिक्षक, कर्मचारीको संयुक्त छलफलद्वारा अध्ययन अध्यापन पद्धति सञ्चालन गर्ने यस स्कुलको नतिजा सुखद छ । ३७५ जना विद्यार्थीबाट सुरु भएको साउथवेस्टर्न ग्रूपअन्तर्गत अहिले पीजीदेखि पीएचडीसम्म कक्षा सञ्चालन भइरहेको र हाल ४२०० भन्दा बढी विद्यार्थी रहेको विद्यालयका प्रधानाध्यापक रमेश अधिकारीले बताए । साउथवेस्टर्न स्कुलमा भने ११०० विद्यार्थी अध्ययनरत रहेको प्रधानाध्यापक अधिकारीले जानकारी दिएका छन् ।

प्रिन्सिपलका अनुसार विद्यालयले विद्यार्थी केन्द्रित नवीनतम् विधि तथा प्रविधिको प्रयोग गरी शिक्षण सिकाइमा जोड दिँदै आएको छ । सबै विद्यार्थीलाई एउटै डालोमा हालेर पढाउँदा राम्रो नतिजा नआउने भन्दै स्कुलले विद्यार्थीको रुचिअनुसार शिक्षण सिकाइ गराउँछ । विद्यार्थीलाई रुचि भएको क्षेत्रमा खुलेर लाग्न प्रेरित गरिन्छ ।

विद्यार्थीको सहभागिता रहने गरी विद्यालयमा विभिन्न अतिरिक्त क्रियाकलाप तथा गतिविधि सञ्चालन हुनुका साथै विभिन्न क्लब पनि गठन भएका छन् । स्कुलले डान्स क्लब, म्युजिक क्लब, एक्टिङ क्लब, भोकल क्लब सञ्चालन गर्नुका साथै पब्लिक स्पिकिङ क्लब, आईसीटी क्लब र रोबर्टी क्लब सञ्चालनको तयारीमा विद्यालय रहेको कुरा विद्यालयका प्रधानाध्यापकले बताए ।

अधिकारीका अनुसार विद्यार्थीहरूले आफ्नो रुचिका आधारमा क्लब छान्न सक्नेछन् । यसले विद्यार्थीको क्षमता प्रस्फुटनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ । साउथवेस्टर्न केही नयाँ र फरक शैली अवलम्बन गर्दै प्रोग्रेसिभ स्कुलको यात्रामा अघि बढेको छ । समयसापेक्ष जीवनोपयोगी शिक्षा दिन र बच्चाको समग्र विकास गर्नका लागि साउथवेस्टर्नले २०७६ सालमा आफ्नो भवनसँगै पठनपाठन गराउने संस्कृतिमा परिवर्तन ल्याएको पाइन्छ ।

विद्यालयका प्रिन्सिपल भन्छन्, 'पाठ्यक्रममा रहेको कुरालाई अनुभूति गराउन भ्रमणमा लगिन्छ । भ्रमणमा जाँदा सिकेको कुरालाई स्कुलमा आएर प्रोजेक्ट गर्ने, रिपोर्ट बनाउने लगायतका कुरा विद्यार्थीले गर्नुपर्छ । विद्यार्थीले किताबी ज्ञानसँगै विश्व व्यवस्थाबारे बुझ्न र बाहिरी देशसँग जोडिएर काम गर्न पनि अन्य भाषाको महत्त्व हुन्छ । त्यही महत्त्वलाई बुझेर स्कुलले अन्तर्राष्ट्रिय भाषाको रूपमा जापानी भाषाको अध्यापनलाई निरन्तरता दिएको छ ।'

नियमित अध्यापनका अतिरिक्त विद्यार्थीलाई नैतिक शिक्षालाई कसरी अवलम्बन गर्ने ? सकारात्मक सोचको विकास कसरी गर्ने ? असल नागरिक कसरी बन्ने ? व्यक्तित्व विकास कसरी गर्ने ? समय व्यवस्थापन कसरी गर्ने ? क्षमतावान् कसरी बन्ने ? परीक्षामा राम्रो परिणाम कसरी निकाल्ने ? चुनौतीसँग कसरी लड्ने भन्ने विषयमा प्रशिक्षण दिई विद्यार्थीहरूको व्यक्तित्व विकास गर्न साउथवेस्टर्न प्रयत्नशील छ ।

विद्यार्थीलाई पावरपोइन्ट प्रिजेन्टेसन गराउनुका साथै स्कुलले छिट्टै नै ई–लर्निङअन्तर्गत वेबसाइट तथा ई–लाइब्रेरीको अवधारणालाई अघि बढाउने योजना बनाएको छ । ‘हाम्रो विद्यालयमा अत्याधुनिक सुविधासम्पन्न आईटी बेसका कक्षाकोठा छन् । प्राक्टिकलका लागि ल्याब, अध्ययनका लागि लाइब्रेरीको सुविधा छ । अनुभवी, दक्ष र प्रविधिमैत्री शिक्षक छन् । पढाइसँगै विद्यार्थी सबै कुरामा सक्षम हुनुपर्छ भनेर सोहीअनुसारको वातावरण तयार गरेका छौँ । शिक्षा ज्ञानमुखी, अनुसन्धानमुखी र समाजमुखी हुनुपर्छ भन्ने हाम्रो मान्यता हो । त्यसलाई पूरा गर्ने कुरालाई हामीले प्राथमिकता दिँदै आएका छौँ,’ अधिकारीले भने ।

साउथवेस्टर्नबाट राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा शैक्षिक अवलोकन भ्रमण तथा अमेरिका, बेलायत, नर्वे, भारत, चीनलगायतका देशहरूमा अन्तरदेशीय सांस्कृतिक परम्पराहरू आदानप्रदान हुँदै आएको छ । साउथवेस्टर्नमा पढेका विद्यार्थीहरू अहिले डाक्टर, इन्जिनियर, सीए, निजामती, प्रहरी, सेनालगायतका क्षेत्रमा विशिष्ट पदमा कार्यरत छन् । मेडिकल फिल्डका साथै विभिन्न प्रकारका छात्रवृत्ति, चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट, पत्रकारिताजस्ता राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रियस्तरका विश्वविद्यालयमा अध्ययनका लागि यहाँका विद्यार्थीले अवसर पाउँदै आएको कुरा प्रधानाध्यापक बताउँछन् ।

Ramesh Adhikari1712472293.jpg

स्कुलले जति सेवा सुविधा दिएको छ, त्यसअनुसार साउथवेस्टर्नको शुल्क महँगो नभएको उनको विचार रहेको छ । ‘कतिपय अभिभावक आउनुहुन्छ, स्कुलको विषयमा बुझेपछि बाहिर देखेसुनेजस्तो बढी शुल्क लिएको चाहिँ होइन रहेछ, यति धेरै सेवा सुविधा दिएर पनि कम शुल्कमा पढाएको भन्दै तारिफ गर्नुहुन्छ,’ स्कुलका प्रिन्सिपल सुनाउँछन् ।

सिकाइका आधुनिक सिद्धान्तलाई व्यावहारिक तथा स्वयम् विद्यार्थीको सहभागितामूलक शिक्षामा जोड दिँदै आएका कारण साउथवेस्टर्न स्कुल १९ वर्षमा विद्यार्थीले रोजेको र खोजेको विद्यालयको रूपमा स्थापित हुन सफल भएको छ । नेपालको प्लस टु शिक्षामा निजीक्षेत्रको योगदान विद्यार्थीको आकर्षण, परीक्षाको नतिजा, गुणस्तर र अभिभावकको रुचिले पुष्टि गरिसकेको छ ।

प्रधानाध्यापक अधिकारी भन्छन्, ‘२१औँ शताब्दीमा आइपुग्दा बच्चालाई बाँच्ने आधार बनाउनका लागि त्यहीअनुसारको मोडेल तयार गर्ने हिसाबले हामीले शिक्षा दिइरहेका छौँ ।’ स्कुलले अध्ययन–अध्यापनका क्रममा लागू गरेका व्यावहारिक शिक्षाका कारण विश्वमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने जनशक्ति उत्पादन गर्ने विषयमा ध्यान केन्द्रित गरेको छ । शैक्षिक क्षेत्रमा लामो समयको अनुभव सँगालेको सञ्चालक टिम, दक्ष व्यवस्थापकीय टिम र प्राज्ञिक शिक्षक/शिक्षिकाहरूको समूह रहेको यस स्कुलले कुनै पनि विद्यार्थीले रोजगारीका लागि भौँतारिन नपरोस् भन्ने उद्देश्यले सोहीअनुरूपको शिक्षा प्रदान गर्दै आइरहेको अधिकारी बताउँछन् ।

‘कुनै पनि शैक्षिक संस्थामा विद्यार्थी संख्याभन्दा पनि उपयुक्त शैक्षिक वातावरणसहितको व्यावहारिक र जीवनोपयोगी शिक्षाले महत्त्व पाउनुपर्छ । साउथवेस्टर्नले सिकाइ, सिकाइपछि आउने शैक्षिक गुणस्तर र त्यसले ल्याउने परिणाममा दक्ष शिक्षक र कुशल व्यवस्थापकबाट नै सम्भव छ भन्ने मान्यताका साथ उत्कृष्ट जनशक्ति छनोट गरेको छ,’ प्रधानाध्यापक अधिकारी बताउँछन् ।

अधिकारीका अनुसार साउथवेस्टर्न स्कुलका अतिरिक्त शैक्षिक क्रियाकलाप निम्नाअनुसार छन्:

स्व–अध्ययन परिपाटी ।
हरेक विद्यार्थीलाई विषयगत प्रस्तुतीकरण गराइने ।
टाइम म्यानेजमेन्ट, व्यक्तित्व विकास, व्यवहार, सकारात्मक सोच, तालिम तथा सेमिनार ।
राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय विज्ञद्वारा तालिम ।

पछिल्लो समय काठ्माडौं महानगरले लागू गरेको नो बुक डे कार्यक्रम साउथवेस्टर्नले २०७६ मै लागू गरेको थियो । अधिकारी भन्छन्, ‘हामीले ‘नो बुक डे’, ‘नो होमवर्क डे’ कार्यक्रम ४ वर्षअघि नै सञ्चालनमा ल्याएका हौँ । नो बुक डे भन्नेबित्तिकै पढाइ नहुने भन्ने होइन, प्राक्टिकलको माध्यमबाट विद्यार्थीहरूलाई सिकाउने हो । हामी पछिल्लो चार वर्षदेखि नियमित रूपमा सञ्चालन गर्दै आएका छौँ ।

अध्ययनका लागि विद्यालय छनोट गर्न विद्यार्थीका साथै अभिभावक पनि कन्फ्युजनमा पर्ने गरेकाले विद्यार्थीको क्षमता, इच्छा, चाहना, आर्थिकस्तरअनुसारको विषयसँगै स्कुलको छनोट गर्नुपर्ने धारणा प्रिन्सिपल अधिकारीको रहेको छ । विद्यालय तहमा नै विद्यार्थीलाई कुन विषय अध्ययन गर्दा कस्तो हुन्छ, राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा त्यसको स्कोप कस्तो छ भन्ने कुरा जानकारी गराउनु आवश्यक हुने उनको भनाइ छ ।

‘एसईईपछि के विषय अध्ययन गर्ने, कुन कलेजमा अध्ययन गर्ने भन्ने दोधारमा विद्यार्थी पर्ने गरेको पाइन्छ । विद्यार्थीले नेपालमा अध्ययन गर्दा पढ्ने विषय प्रायः उस्तै छन् तर स्कुल, कलेज भने फरक छन् । कुन स्कुल कस्तो छ, त्यसको इतिहास कस्तो छ, भौतिक संरचना तथा सुविधा, अध्यापन गराउने शिक्षक तथा प्राध्यापक सबै कुरा हेर्नुपर्छ । साउथवेस्टर्न स्कुलमा विद्यार्थीले खोज्ने तथा विद्यार्थीलाई आवश्यक पर्ने सबै कुरा उपलब्ध छन् भन्ने मलाई लाग्छ । नेपालमा नै अध्ययन गरेर आफ्नै देशमा केही गर्न चाहन्छु भन्ने विद्यार्थीका लागि साउथवेस्टर्न स्कुल उत्कृष्ट गन्तव्य हो । सबै विषय राम्रा छन् र आफ्नाआफ्ना विशेषता हुन्छन् । आफूले जुन विषय अध्ययन गरेको छ, सो विषयमा अब्बल हुन सक्नुपर्छ,’ अधिकारी भन्छन् ।

साउथवेस्टर्न स्कुलले सातवटा अन्तर्राष्ट्रिय अवार्ड हात पारिसकेको छ भने स्कुलका प्रिन्सिपल रमेश अधिकारीले चारवटा अन्तर्राष्ट्रिय अवार्ड प्राप्त गरेका छन् । अधिकारी ‘नेपाल एजुकेसनल अवार्ड जापान –२०२३’ अन्तर्गत ‘स्कुल एजुकेसनल लिडर अफ द इयरः २०२३’ अवार्डबाट सम्मानित भइसकेका छन् । नेपालको शिक्षा क्षेत्रमा गरेको योगदानको उच्च मूल्याङ्कन गर्दै कलेज रिडर नामक संस्थाले अधिकारीलाई उक्त अवार्डबाट सम्मानित गरेको हो । शिक्षाको गुणस्तर, स्कुलका भौतिक पूर्वाधार, कार्यदक्षता र सामाजिक कार्यको मूल्याङ्कनका आधारमा अधिकारीले उक्त अवार्ड हात पार्न सफल भएका हुन् ।

उनले अमेरिकाको न्यु जर्सीबाट प्रदान गरिने ‘अमेरिकाज बेस्ट प्रिन्सिपल अवार्ड’ प्राप्त गरेका छन् । अधिकारीलाई सन् २०२२ मा एकैपटक दुई अवार्ड ‘एसियाज बेस्ट प्रिन्सिपल अवार्ड’ र ‘एसियाज भिजिनरी प्रिन्सिपल अवार्ड’ प्रदान गरिएको थियो । त्यसैगरी, ‘ग्लोबल स्कुल अवार्ड’ र ‘इडु नेसन टीभी’द्वारा १२ अक्टुबर २०२० मा आयोजित एसियाको पहिलो भर्चुअल अन्तर्राष्ट्रिय सभामा प्रिन्सिपल अधिकारीले ‘ग्लोबल स्कुल अवार्ड’ अन्तर्गत ‘बेस्ट प्रिन्सिपल २०२०’ प्राप्त गरेका छन् ।

साउथवेस्टर्न स्कुलले २० डिसेम्बर २०२० मा भारतको नयाँ दिल्लीबाट भर्चुअल रूपमा सञ्चालित ‘अन्तर्राष्ट्रिय शिक्षा शिखर सम्मेलन र पुरस्कार’ कार्यक्रमबाट ‘प्रतिष्ठित अन्तर्राष्ट्रिय विद्यालय’ विधाअन्तर्गतको उत्कृष्ट अन्तर्राष्ट्रिय अवार्ड पनि प्राप्त गरेको थियो । त्यस्तै, २०१९ डिसेम्बरमा दुबईको अमिट युनिभर्सिटीद्वारा दुबईमा आयोजित एक कार्यक्रममा अन्तर्राष्टिय स्कुल अवार्डअन्तर्गत साउथवेस्टर्न स्कुलले ’एक्सिलेन्स टिचिङ अवार्ड’ प्राप्त गरेको थियो ।

अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा ‘ह्याट्रिक अवार्ड’ प्राप्त गर्न सफल साउथवेस्टर्न स्कुल देशका सातवटै प्रदेशमा आफ्ना शाखाहरू सञ्चालन गर्ने उद्देश्यले अगाडि बढेको छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत २३, २०८० १९:३४