अमेरिकामा ट्रम्प फेरि राष्ट्रपति हुने सम्भावनालाई युरोपले कसरी हेरिरहेको छ ?

अमेरिकामा ट्रम्प फेरि राष्ट्रपति हुने सम्भावनालाई युरोपले कसरी हेरिरहेको छ ?

A+ A A-

दुई वर्षअघि सुरु भएको रुस–युक्रेन युद्ध तत्काल समाप्त हुने कुनै छाँटकाँट छैन । युक्रेनमा बढ्दो शिथिलतालाई लिएर केही युरोपेली देश चिन्तित छन् । युक्रेन युरोप र अमेरिकाको आशामा छ ।

यस्तोमा नोभेम्बरमा हुने अमेरिकी राष्ट्रपति चुनावमा डोनाल्ड ट्रम्पको सशक्त दाबेदारीले युरोपेली देशहरूको ध्यान तानेको छ । हालका राष्ट्रपति जो बाइडेनका लागि ट्रम्प भारी परिरहेको जस्तो लाग्छ । युरोपका सबै देश, सबै नागरिक ट्रम्पलाई रुचाउँदैनन् भन्न मिल्दैन । कतिपय देश ह्वाइट हाउसमा यस्तो राष्ट्रपतिलाई फर्काउने तयारीमा छन्, जसले आफ्नो कार्यकालमा युरोपेली हितविरुद्ध काम गरेका थिए ।

ट्रम्पको छवि एक तानाशाह–प्रेमी नेताको रूपमा छ । अराजकता र अनिश्चिततालाई उनी रुचाउँछन् । आफ्नो कार्यकालमा उनले अप्रत्याशित रूपले जलवायु परिवर्तन, व्यापार, सेनाको तैनाथी, सार्वजनिक स्वास्थ्य, परमाणु हतियारजस्ता महत्त्वपूर्ण मुद्दामा अमेरिकाको अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिबद्धताहरूलाई तहसनहस पारेको आरोप छ । उनी नियमित रूपमा भड्काव भाषाको प्रयोग गर्थे र गर्दै आएका छन् । बेलायत र जर्मनीजस्ता मित्र देशका नेतालाई समेत उनले अपमानित गरेका थिए । युरोपको नजरमा अधिनायकवादी रुसका भ्लादिमिर पुटिन र हंगेरीका भिक्टर ओबर्नजस्ता व्यक्तिको उनले तारिफ गरेका थिए । उत्तर कोरियाका तानाशाह किम जोङ उनसँग शिखर वार्ता आयोजना गरेर नाटो संगठनबाट हट्ने धम्कीसमेत दिए ।

ट्रम्पले जिते भने युक्रेनको हालत के होला ? युरोपेली देशको मुख्य चिन्ता यो पनि हो । ट्रम्पको हालसालैको अभिव्यक्तिबाट प्रस्ट हुन्छ, उनको कथित् शान्ति योजनामा युक्रेनले हारेका क्षेत्र फिर्ता पाउनु असम्भव छ । ट्रम्पले पछिल्लोपल्ट एक र्‍यालीमा नाटोका लागि समुचित फन्ड नदिने युरोपली देशमाथि आक्रमण गर्न रुस स्वतन्त्र रहेको भन्ने तात्पर्यको अभिव्यक्ति दिएका थिए । उक्त अभिव्यक्तिको ह्वाइट हाउस र नाटोका महासचिवले कडा निन्दा पनि गरे । यद्यपि, युरोपेली देशले अब बुझिसकेका छन्, युक्रेनले स्वन्तत्रता र सम्मानको रक्षा युरोपेली संघ र नाटोमा दोहोरो प्रवेशको माध्यमबाट मात्र हासिल गर्न सक्छ ।

ट्रम्प फर्किने आशंकाका बीच फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोँले पश्चिमी देशलाई युक्रेनमा सेना पठाउने तयारी गर्न भनिसकेका छन् । जान–अनजानमा ट्रम्पले रक्षा खर्चको पेचिलो विषयमा चलिरहेको युरोपेली बहसलाई बल दिएका छन् ।

जुलाईमा वासिंगटनमा नाटो शिखर सम्मेलनभन्दा अगाडि, नाटोका अधिकांश युरोपेली संघ सदस्य आफ्नो वास्तविक घरेलु उत्पादनको न्यूनतम २ प्रतिशत रक्षा खर्च गर्ने बाटोमा अघि बढेका छन् । यद्यपि, यो परिवर्तन रुसी राष्ट्रपति पुटिनको आक्रामक नीतिहरूकै परिणाम हो । ट्रम्पको गर्जनले पनि युरोपेली देशलाई चिन्ताग्रस्त पारिदिएको छ । युक्रेनसँग गोला–बारुद र हतियार लगातार कम भइरहेको छ । र, ट्रम्प समर्थक रिपब्लिकन पार्टी अहिलेदेखि नै अमेरिकी कांग्रेसको फन्डिङलाई लिएर युक्रेन प्रतिकूल अडान राखिरहेको छ । त्यसैले चाँडोभन्दा चाँडो युरोपेली संघ र नाटोबीच मनौवैज्ञानिक दूरी देखिन सक्ने विज्ञहरू बताउँछन् । उता स्वीडेन नाटोमा सामेल हुनु सकारात्मक परिणाम हुनेछ । यद्यपि, ट्रम्पको सबैभन्दा ठूलो योगदान केलाई मानिँदै छ भने, उनले युरोपमा राजनीतिक एकताको मार्ग प्रशस्त गरिदिएका छन् ।

विभिन्न देशमा ट्रम्पको धम्कीले ती उम्मेदवारलाई मद्दत पुगिरहेको छ, जो युरोपेली एकता एवं सम्प्रभूताको वकालत गरिरहेका छन् । तर के पनि होइन भने, त्यहाँ ट्रम्पको समर्थकको कमी छ । लोकरिझ्याइँको राजनीतिमा ट्रम्पलाई टक्कर दिने बेलायतका पूर्वप्रधानमन्त्री बोरिस जोन्सनले हालै मात्र भनेका छन्, 'संसारलाई यतिबेला ट्रम्पको खाँचो छ ।'

युरोपमा दक्षिणपन्थी पार्टीहरू पुनः आफूलाई बलियो पार्न प्रयासरत छन् । कतिपय युरोपेली विशेषज्ञको भनाइमा, अमेरिकाका तमाम वैदेशिक सम्बन्ध राष्ट्रपतिमै निर्भर छैन । अमेरिकी व्यवस्थामा राष्ट्रपतिको शक्तिमाथि विभिन्न प्रकारका अंकुश पनि छन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, चैत ६, २०८० २०:५०