कांग्रेसलाई ‘साइज’ मा ल्याउने माओवादी प्रयास, फकाउन प्रतिवेदन सच्याउने देउवाकाे तयारी

कांग्रेसलाई ‘साइज’ मा ल्याउने माओवादी प्रयास, फकाउन प्रतिवेदन सच्याउने देउवाकाे तयारी

A+ A A-

राष्ट्रियसभा अध्यक्षको दाबी गरेको माओवादी केन्द्रले कांग्रेसमाथि दबाब बढाइरहेकाे छ । नेता कृष्णप्रसाद सिटाैलालाई अध्यक्ष बनाउने सहमति भएकाे चर्चा गरी कांग्रेसले उनलाई राष्ट्रियसभाकाे चुनावमा उम्मेदवार बनाए पनि अहिले अध्यक्षमा माओवादीले दाबी गरेपछि कांग्रेस दबाबमा परेकाे छ ।

सरकारको काम प्रभावकारी नभएको महसुस गरेका प्रधानमन्त्री तथा माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड मन्त्री फेर्न प्रयास गरिरहेका छन् । उनले सार्वजनिक भाषणमै मन्त्रीहरू फेर्ने बताए पनि कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले नचाहँदा मन्त्रिहरू परिवर्तन हुनसकेका छैनन् ।

कोशी प्रदेशमा माओवादीले कांग्रेसको कारण भएको सभामुख गुमायो । बन्ने लागेको मुख्यमन्त्री पनि पाएन । कांग्रेसकै कारण राष्ट्रियसभामा एक सिट गुमायो । यसले माओवादी कांग्रेससँग रुष्ट छ ।

अर्कोतर्फ कांग्रेसको ७ देखि १० फागुनमा भएको महासमिति बैठकमा उठेकाे हिन्दु राष्ट्रको विषय र माओवादी 'जनयुद्ध'लाई कांग्रेस उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काको नीति प्रस्तावमा 'हिंसात्मक द्वन्द्व' भनिएको विषयलाई लिएर माओवादीको आपत्ति छ । हिन्दु राष्ट्रकाे एजेन्डा पार्टीले अस्वीकार गरे पनि हजारभन्दा बढी महासमिति सदस्यले हस्ताक्षर गरेर नेतृत्वलाई प्रतिवेदन बुझाएर दबाब दिए ।

यसबारेमा प्रचण्डले आफ्नाे पार्टीकाे स्थायी कमिटी बैठकमा प्रश्न उठाएका छन् । ‘संविधानमा उल्लेख धर्मनिरपेक्षताको विषयमा पनि कांग्रेस बैठकमा जसरी चर्चा र परिचर्चा भए, जनयुद्धको बारेमा पनि अहिले बेमौसमको बाजा बजाएर किन बोलेको भनेर प्रश्न त उठेको छ तर, त्यसले तत्काल तात्विक रूपले ठूलो अन्तर र असर परिहाल्छ भन्ने ठाउँमा हामी पुगेको स्थिति छैन,’ प्रचण्डले स्थायी कमिटी बैठकमा भनेका छन् ।

यस्ता असन्तुष्टिको विषयमा माओवादीले राष्ट्रियसभा अध्यक्ष दाबी गरेर कांग्रेसलाई ‘साइज’ मा राख्ने प्रयास गरेको छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले सरकारले काम गरेको छ है भन्ने बनाउन मन्त्रिमण्डलको सेट परिवर्तन आवश्यक ठानेका छन् । त्यो काममा कांग्रेस र सभापति देउवालो भाँजो हालेका छन् । एउटा संवैधानिक पदलाई देखाएर सरकार र गठबन्धनमा ठूलो दलको हैसियतले गरेका बलमिच्याइको कोर्ष करेक्सन प्रचण्डले चाहेका छन् ।

यस्तोमा शुक्रबार भरतपुर पुगेर कांग्रेस सभापति देउवाले गठबन्धन टुट्दैन भन्ने अभिव्यक्ति दिए । ‘यो गठबन्धन सरकारको निरन्तरता रहन्छ, देउवाले भने, ‘यो सरकार पूर्ण रूपमा जान्छ र अर्थतन्त्रको विकासमा यही सरकारले काम गर्छ ।’

देउवाको भनाइपछि माओवादीभित्र भनेअनुसार हुने भयो भन्ने ऊर्जा संचार भएको छ भने कांग्रेसले आफूबाट भएको गल्तीमा माओवादीले गुमाएको भागहरू अन्य ठाउँबाट पूर्ति गर्ने कोसिस गर्नेछ । ‘कोशीको चुनावी परिणामका कारण उहाँहरूको चित्त दुखेको छ । त्यसमा मल्हम लगाउने काम कांग्रेसले गर्नुपर्छ । त्यसको क्षतिपूर्ति आगामी दिनमा कहाँकहाँ तिर्ने हो, छलफल गरेर पहिलो जे विषयमा टुंगिएको हो त्यसमा टुंग्याउनु उपयुक्त हुन्छ,’ कांग्रेस प्रचार विभाग प्रमुख मीन विश्वकर्माले भने । कांग्रेसबाट गल्ती हुँदा माओवादी उम्मेदवार पराजित भएको उनले बताए ।

माओवादी केन्द्रका उपसमहासचिव गिरिराजमणि पोखरेलका अनुसार माओवादी र कांग्रेसको समानान्तर दाबीमा थप प्रगति भएको छैन । गठबन्धन भनेको पार्टीका कुरा मात्र नभएर गठबन्धनको हितलाई पनि हेर्नुपर्ने उनले बताए ।

‘कांग्रेस सभापतिले भरतपुरमा यही कुराले गठबन्धनलाई असर पर्दैन भन्ने प्रतिक्रिया दिनुभएको छ । हाम्रो स्थायी कमिटीले छोड्न हुँदैन भनेको छ । गठबन्धन भनेको पार्टीको मात्र हित होइन गठबन्धनको पनि हितलाई हेर्नुपर्छ । गठबन्धन गरेर कांग्रेस पहिलो पार्टी भएको छ,’ पोखरेलले शिलापत्रसँग भने, ‘प्रचण्डपछि कांग्रेस र एकीकृत समाजवादील सरकारको नेतृत्व गर्छ । हामी एकतातिर राष्ट्रियसभामा पहिलो पार्टी छौं । संवैधानिक परिषद्मा हाम्रो पनि उपसिथति हुनुपर्छ भनेर निणयात्मक कुराहरू अघि बढेको छ । तरंगहरू सिर्जना भएको छ ।’

पूर्णबहादुरको प्रतिवेदनले बिच्किएको माओवादी

माओवादी बिच्किएको कांग्रेस महासमितिमा उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काको नीतिगत प्रस्तावले हो । उनको प्रतिवेदनमा 'जनयुद्ध'ले विकासमा भाँजो हालेको उल्लेख गरेका थिए ।

‘देशभित्र चलाइएको दशकभन्दा लामो हिंसात्मक सशस्त्र द्वन्द्व तथा प्रतिपक्षी दलले सदनदेखि सडकसम्म गरेका विभिन्न राजनीतिक अवरोधले आशातित रूपमा अघि बढ्न दिएन । २०५२ पछि चालिएको हिंसात्मक द्वन्द्वले थुप्रै भौतिक संरचना ध्वस्त बनायो र निजी क्षेत्रको गतिविधिलाई संकुचित गरायो । युवाहरूले स्वदेशी श्रम बजारमा रोजगारी पाउने अवस्थालाई झनै कठिन बनायो, जसको परिणाम रोजगारीका लागि विदेश जाने लहर बढायो । २०६२ सालमा द्वन्द्व समाप्त भए पनि त्यसपछिको दशकौं लामो संक्रमणले देशको अर्थतन्त्रलाई सकारात्मक दिशामा द्रुत गतिमा हिँड्न दिएको छैन,’ उपसभापति खड्काको प्रतिवेदनमा भनिएको छ ।

त्यसबाहेक धर्मको विषयमा पनि कांग्रेस प्रष्ट होस भन्ने माओवादीले चाहेको छ । ‘कांग्रेस सभापति गिरिजाबाबु हुँदा खेरिनै माघ १९ गतेको कु भइसकेपछि गरिएका कतिपय चुनावहरूमा पनि हिजो शसस्त्र संघर्ष गरेको शक्तिसँग मिलेर अगाडी बढ्ने भन्ने भएको हो । शान्ति प्रक्रियाको कुरा अघि बढेको हो । राजतन्त्रलाई ढाल्नलाई जनयुद्धको सकरात्मक योगदानलाई स्वीकार गरेर शान्त प्रक्रिया अघि बढेको हो,’ उपमहासचिव पोखरेलले भने, ‘त्यससँग मेल नखाने सोच उहाँहरूले ल्याउनुभयो । हामीले आफ्नो कुरा राखेका छौं । कांग्रेसको संस्थागत सोचहरूको अपेक्षा गरिराखेका छौं ।’

गठबन्धनको विषयले बिच्किएको होइन

कांग्रेस महासमिति बैठकमा सबैभन्दा बढी चासोको विषय महामन्त्री गगन थापाको सांगठानिक प्रतिवेदनमा लेखिएको कांग्रेसले चुनाव अगाडि गठबन्धन नगर्ने र कांग्रेसका कार्यकर्तालाई रुख चिह्नमा भोट हाल्न लगाउने वातावरण बनाउने भन्ने थियो । यो विषयमा भने माओवादीले चासो दिएको छैन ।

‘गठबन्धनल नगर्ने विषयले भने माओवादीलाई कुनै प्रभाव परेको छैन । हाम्रो आठौं केन्द्रीय समितिको चौथो बैठक र चार महिने अभियानपछि पनि चुनाव एक्लाएक्लै लड्नुपर्छ भन्ने ढंगले भनेकै छौं, माओवादी उपसमहासचिव पोखरेलले भने, ‘अहिले गठबन्धन गरिएको छ । खोलाभित्र प्रवेश गरिएको छ अब खोला तर्न पर्‍याे । बाटैबाट फर्किने कुरा गर्न मिलेन । महासमितिको मात्र कुरा छैन । गणतन्त्र संघीयता धर्म निरपेक्षता, माजवाद उन्मुख लगायतका विषय छन् । यी विषयमा कांग्रेसले कुरा क्लियर गरेपछि त्यसले तत्कालीन राजनीतिलाई पनि प्रभाव पार्न सक्छ ।’

प्रतिवेदन सुधारेर प्रचण्ड फकाउने रणनीतिमा देउवा

महासमितिमा आएको सुझावका आधारमा के के परिमार्जन गर्ने भनेर कांग्रेस उपसभापतिहरू खड्का र धनराज गुरुङ, महामन्त्रीद्वय थापा र विशवप्रकाश शर्मा र प्रमुख सचेतक रमेश लेखकबीच २० फागुनमा छलफल हुनेछ । केन्द्रीय समिति बैठकले प्रतिवेदनलाई अन्तिम रुप दिनेछ ।

१७ फागुनमा सभापति देउवाले पार्टीका उपसभापतिहरू, महामन्त्रीहरू, सचेतक र मुख्यसचिव कृष्ण पौडेललाई छलफल गर्न बोलाएका थिए । त्यसपछि देउवा माओवादीको गुनासो सम्बोधन गर्न पार्टीको महासमिति बैठकमा पेस भएको प्रतिवेदन परिर्माजन गर्नुपर्ने निष्कर्षमा पुगे । उनले ‘यसलाई हल गर्न सकिन्छ, पूर्व सहमतिअनुसार नै मिल्छ’ भनेका थिए । ‘महासमिति बैठकमा पेस भएका दस्तावेज मिलाएर प्रचण्डलाई मनाउन सकिन्छ भन्ने बुझाइ पार्टी सभापतिमा देखिएको छ,’ बैठकमा सहभागी एक कांग्रेस नेता भन्छन् ।

यही मेसोमा गठबन्धनको विषयमा भने संस्थापन पक्षका नेताहरूले गलत व्याख्याको ब्रिफ गरेर महामन्त्री थापाको प्रतिवेदनमा भएका कुरा उल्ट्याउने प्रयासमा छन् । जबकी याे विषयलाई माओवादीले गम्भीर रुपमा लिएको छैन । थापाकाे प्रतिवेदनमा आगामी चुनावमा कांग्रेसका मतदाताले रुख चुनाव चिह्नमै मतदान गर्ने वातावरण बनाउने भन्ने छ ।

आगामी केन्द्रीय समितिबाट महासमितिले पारित गरेको प्रतिवेदन एकीकृत गर्नुअघि गठबन्धन, प्रमुख पदहरूको कार्यकाल तोक्ने, सशस्त्र युद्ध जस्ता विषयमा उल्लेखित विषय परिमार्जन गर्ने कांग्रेसका नेताहरू बताउँछन् । मन्त्री हेरफेरको विषयमा पनि तयार रहेको सन्देश सभापति देउवाले प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई पठाएका छन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, फागुन १९, २०८० २०:००