काउलीमा मनपरीः सैलुङमा ३०, काठमाडौंमा १२०

A+ A A-

रामेछापको सैलुङ देउरालीका कृषक दावा छिरिङ शेर्पालाई बोल्ने फुर्सद छैन । उनी भटाभट काउली जोख्दै ट्रकमा लोड गर्दै थिए ।

दिउँसोको चार बजेको थियो । हतारहतार काउली लोड नगरे भोलि बिहान कालिमाटीमा बिक्री गर्न गाह्रो हुन्छ ।

काउलीले कति मूल्य पाउने हो, उनलाई त्यो पनि थाहा छैन । कालिमाटी पुगेपछि उनले आफूले फलाएको काउलीको मूल्य थाहा पाउँछन् ।

‘कति हो दाइ काउलीको मूल्य ?,’ मेरो प्रश्न ।

‘विचौलियाले खाइसके थाहा छैन तपाईंलाई ?,’ कृषक दावा झोंक्किए ।

‘यहीँ कतिमा किन्न पाइन्छ त ?,’ मैले साेधे‌ं ।

‘प्रतिकिलो ३० रुपैयाँ’

कालिमाटीबाट पनि उनले प्रतिकिलो ३० रुपैयाँकै दरले पाउने रहेछन् । बजारमा अहिले उपभोक्ताले १२० रुपैयाँ प्रतिकिलोमा काउली खरिद गरिरहेका छन् । ‘विचौलिया र व्यवसायीले खान्छन् । हाम्रो त परिश्रम मात्र हो । खाने अरु नै हुन्छन्,’ उनले थपे ।
‘किन यति सस्तोमा बेचेको त ?’

‘मारमा त कृषक पर्ने न हो । हाम्रो समस्या कसले सुन्छ र ?,’ मेरो प्रश्नमाथि उल्टै उनले प्रतिप्रश्न गरे ।

कृषकसँग ३० रुपैयाँमा किनेर विचौलिया र व्यवसायी मिलेर बाँकी रकम खाने गरेको उनले गुनासो थियो ।

उनले ठेक्कामा बारी लिएर काउली खेती गरेका रहेछन् । ‘लगानी पनि उठाउन गाह्रो हुन्छ,’ उनले भने, ‘भैंसी र चौंरीको मल मात्र प्रयोग गर्छौं, अर्ग्यानिक काउली भए पनि मूल्य कम पाउँछौं हामीले ।’

सरकारले कृषकलाई अनुदानको व्यवस्था गरेको छ । तर, आफूले अनुदानसमेत नपाएको गुनासो छ । ‘कच्ची सडक भएका कारण ढुवानीमा समस्या छ,’ उनले भने, ‘काउली लैजान ट्रक आउने हो होइन, टुंगो पनि हुँदैन ।’

त्यसपछि, दोरम्बा गाउँपालिका अध्यक्ष कमानसिंह तामाङलाई कृषकको समस्याबारे जिज्ञासा राखे । उनले पनि विचौलिया र सडकलाई दोष दिए । ‘सहज यातायातको व्यवस्था छैन,’ अध्यक्ष तामाङले भने, ‘कृषक र उपभोक्ताको कनेक्सन नहुँदा विचौलियाले फाइदा लिएका छन् ।’

गाउँपालिकाले व्यवस्थापन गर्छु भन्दा पनि कृषकहरूले आफ्नै ढंगले तरकारी उत्पादन गरेर बजारमा लैजाने गरेको उनले बताए । ‘कृषकले आफ्नै ढंगले तरकारी उत्पादन गर्छन्,’ उनले भने, ‘कृषकका लागि चेतनामूलक कार्यक्रम गाउँपालिकाले गर्दै छ । त्यसपछि कृषकको समस्या समाधान गर्छौं ।’

कृषकले तरकारीको मूल्य पाउनुपर्नेमा उनले जोड दिए । ‘कृषकले तरकारीको मूल्य पाउनुपर्छ,’ उनले थपे, ‘कृषकले उत्पादन गरेको तरकारी बजारमा पुर्‍याउन अब गाउँपालिकाले सहजीकरण गर्छ ।’

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असोज ३०, २०७६ १७:४०