राष्ट्रियसभा अध्यक्ष चुनावले एमालेलाई गठबन्धनमा खेल्न मौका, प्रचण्ड–देउवाले मिलाउनेमा ढुक्क कांग्रेस

राष्ट्रियसभा अध्यक्ष चुनावले एमालेलाई गठबन्धनमा खेल्न मौका, प्रचण्ड–देउवाले मिलाउनेमा ढुक्क कांग्रेस

A+ A A-

सत्ता गठबन्धनका दुई मुख्य दल कांग्रेस र माओवादी केन्द्रले राष्ट्रियसभा अध्यक्षमा दाबी गरेपछि याे गठबन्धन भत्काउने माैका पर्खेर बसेकाे प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमालेका अगाडि एक अवसर आएकाे छ । राष्ट्रियसभाको ठूलो दल माओवादीले स्थायी कमिटी बैठकबाट अध्यक्षमा आफ्नै उम्मेदवार उठाउने निर्णय गरेपछि संसदकाे सबैभन्दा ठूलो दल नेपाली कांग्रेसले गठबन्धन बैठकबाट मात्र याे विषय टुंगिने प्रारम्भिक प्रतिक्रिया दिएकाे छ । ११ माघको चुनावअगावै अध्यक्ष पाउने गठबन्धनमा सहमति भएकाे दाबीका साथ कांग्रेसले नेता कृष्णप्रसाद सिटौलालाई राष्ट्रियसभामा उम्मेदवार बनाई जिताएकाे छ ।

तर, राष्ट्रियसभाका लागि काेशी प्रदेशमा भएकाे चुनावमा गठबन्धनका एक उम्मेदवार सिटाैला निर्वाचित भए भने अर्का उम्मेदवार नेकपा माओवादी केन्द्रकी चम्पादेवी कार्की पराजित भइन् । यसले सत्ता गठबन्धनमा अविश्वास मात्र बढाएन, माओवादीले कांग्रेससँग बार्गेनिङ पावर पनि बढाएको छ । यस्तोमा प्रमुख प्रतिपक्षी दल एमालेले कांग्रेस र माओवादीसँग समानान्तर संवाद गरिरहेको छ । गठबन्धन भत्काउने एक मात्र ध्येयमा एमाले रहेकाले फागुन २९ गते हुने चुनावलाई गठबन्धनमा गडबड गराउने विन्दुको रूपमा उसले हेरेको छ ।

अहिले यही विषयलाई लिएर कांग्रेस, एमाले र माओवादीबीच एकआपसमा कुराकानी भइरहेको छ । यस्तोमा एमालेले गठबन्धन दलबीचमा खेल्न खोजेको बुझाइ कांग्रेसको छ । ‘कांग्रेस र माओवादीको कुरा भइरहेको छ, कांग्रेस र एमालेको पनि कुरा भइरहेको छ । एमाले र माओवादीबीच पनि कुरा भइरहेको छ । यसलाई लुकाउनुपर्ने केही छैन । यस्तोमा प्रतिपक्षी एमालेले दुवै पार्टीसँग खेलिरहेको छ,’ कांग्रेस प्रचार विभाग प्रमुख मीन विश्वकर्माले शिलापत्रसँग भने ।

एमालेले कांग्रेससँगको संवादमा किन ३२ सिटेलाई दिनुपर्‍यो ? ठूला दुई दल मिलौँ, राजनीतिक स्थायित्व दिऊँ भनेको छ भने माओवादीसँग कम्युनिस्ट एकता गरौँ भनिरहेको छ । ‘हामी गठबन्धन नतोडौँ, जनतासँग गरेको वाचा पूरा गरौँ भनिरहेका छौँ । सबैसँग कुरा हुँदा इमानका साथ गठबन्धनलाई पाँच वर्ष लैजाऔँ भनिरहेका छौँ,’ कांग्रेसका प्रचार विभाग प्रमुख विश्वकर्माले भने ।

यस्तोमा आफ्नो उम्मेदवार उठाउने माओवादी निर्णयलाई कांग्रेसले कसरी हेरेको छ भन्ने प्रश्नमा उनले भने, ‘दलको बैठक बस्दा अर्को दललाई जिताउने भनेर पहिलो निर्णय गर्नु हुँदैन । हामीले पनि कसैलाई सघाउँदै छौँ भने पहिला आफ्नो उम्मेदवार खडा गर्छौं, अनि उम्मेदवारबीच जित्नका लागि तालमेल गर्दा साझा उम्मेदवार कसलाई बनाउने भन्ने बाँकी नै छ ।’

माओवादीले गठबन्धनलाई दाउमा राखेर भए पनि राष्ट्रियसभा अध्यक्ष चाहेको एक नेता बताउँछन् । ‘हामीले गठबन्धन दाउमा राखेर भए पनि अध्यक्षमा दाबी गर्छौं । यसो भनिरहँदा एमालेसँग पनि कुरा प्रस्ट भइसकेको छैन । कम्युनिस्ट एकता गर्ने भए पहिला एमालेसँग गर्दैनौँ, समाजवादी मोर्चासँग गर्छौं,’ तीन नेताले भने । माओवादीको पहिलो प्राथमिकता गठबन्धनबाट राष्ट्रियसभा लिने रहेकाे उनले बताए ।

५९ सदस्यीय राष्ट्रियसभामा अध्यक्ष बन्न २९ मत आवश्यक हुन्छ । २० फागुनपछि राष्ट्रियसभामा माओवादी पहिलो, कांग्रेस दोस्रो दल हुनेछ । यस्तोमा माओवादीका १७ र कांग्रेसका १६ सांसद हुनेछन् । एमालेका १० सांसद, एकीकृत समाजवादीका ८ सांसद हुनेछन् । यी शीर्ष चार दलको मत नै निर्णायक मत हुनेछ ।

माओवादीको निर्णयपछि सिधा अर्थमा कांग्रेस झस्किएको छ । समसामयिक राजनीतिक छलफल गर्न कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले उपसभापति र महामन्त्रीहरूलाई आफ्नाे निवास बूढानीलकण्ठमा बिहीबार बोलाएका छन् । सिटौलाका लागि लागेको राष्ट्रियसभा अध्यक्षको तोक कसरी जोगाउने र गठबन्धन कसरी जोगाउने भन्ने दोहोरो दबाबमा कांग्रेस छ ।

कोशी प्रदेशमा गठबन्धनबाट पाएको मुख्यमन्त्रीको सिटमा कांग्रेसको संस्थापनइतर समूहले एमालेसँग मिलेर विद्राेह गर्दा माओवादी ब्याक हुनुपरेकाे थियाे । यसपछि प्रधानमन्त्री तथा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड 'चिर्कटो'मा हस्ताक्षर गरेर गठबन्धनको पक्षमा उभिएका थिए । त्यसपछि ११ माघको राष्ट्रियसभामा कोशी प्रदेशमा माओवादीका उम्मेदवार पराजित भए भने कोशीबाटै सिटौलाले जित निकाले । सो समयमा फेरि धोका भयो भनेर माओवादीभित्र गठबन्धनबाट हात झिक्नुपर्ने भन्ने प्रारम्भिक आवाज उठेको थियो ।

‘कोशीमा अन्तर्घात गरेर माओवादीको उम्मेदवार हराउनु, महासमितिको बैठकमा असान्दर्भिक विषय लगेर बहस चलाउनु नीति होइन रणनीतिकोको कुरामा बहस गर्नुले माओवादीमा कतै कांग्रेसले निहुँ खोजेको त होइन भन्ने लागेको छ । उहाँहरूलाई पत्यार के छैन भने बिना गठबन्धन पाँच वर्ष जान्छ भन्ने छैन,’ विश्वकर्माले भने ।

एमालेले आफ्नै उम्मेदवार जित्ने गरी उठाउने र त्यसका लागि सबै दलहरूसँग संवाद गर्ने प्रतिनिधिसभामा एमाले सचेतक महेश बर्तौला बताउँछन् । ‘ठ्याक्कै यही भन्ने छैन । कसैको बहुमत छैन । एमालेका उम्मेदवारको पक्षमा जित निकाल्ने गरी लाग्ने हो । मत नपुग्ने भएपछि माओवादी कांग्रेससँग भोट माग्छौँ,’ बर्तौलाले शिलापत्रसँग भने, ‘भोट मागेर मात्र होइन, राजनीतिक वातावरण बनाउन पनि लाग्छौँ ।’

माओवादीसँग सहकार्य गर्न पहिला गठबन्धन भत्काउनुपर्ने सर्त एमालेको छ । ‘उहाँहरू चन्द्र सूर्य रहेसम्म गठबन्धन रहन्छ भन्नुभएको छ, हामीले भनेर के हुन्छ ?,’ बर्तौलाले भने, ‘गठबन्धन पानीको फोका हो । राष्ट्रियसभाको अध्यक्षको चुनावसँगे सिसा फुटेजस्तै गठबन्धन झर्‍यामझुरुम हुन्छ ।’

वामपन्थी एकता भन्नेहरूले व्यवहारमा देखाएर कांग्रेससँग सहकार्य त्यागे मात्र सहकार्य सम्भव रहेको उनले बताए । बालुवाटारबाट ढोका बन्द भएर बालकोट पुग्दा प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई बनाएको बर्तौलाले बताए । ‘हिजो विश्वास टुटेका कारण झट्टै विश्वास गर्न सक्दैन,’ उनले भने ।

माओवादीले गठबन्धन दाउमा राखेर अध्यक्ष चाहियो भनेपछि एमाले सघाउन तयार छैन भन्ने प्रश्नमा उनले भने, ‘त्यो हुन सक्छ । हामीले माओवादीलाई सहयोग गर्ने र माओवादीलाई सहयोग गर्ने हुन सक्छ । राजनीतिमा असम्भव भन्ने छैन ।’

तर, यसमा कांग्रेसले सम्भावना देखेको छैन । ‘गठबन्धनका बारेमा हल्ला बढी भएको हो । यसअघि पनि प्रचण्डजी एमालेसँग रहेर अनुभव भोगेर ३२ दिनमा फर्कनुभएको हो । कांग्रेससँगको सहकार्यमा रहँदा अलि राम्रो होला कि भन्ने हो । प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र हाम्रो सभापति देउवा एकअर्कामा लामो समय सहकार्य गरेका नेता हुन् । उहाँहरूले कुरा मिलाउनुहुन्छ,’ विश्वकर्माले भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, फागुन १७, २०८० १९:५८