आफूलाई संगीतकाे विद्यार्थी ठान्छु

A+ A A-

नेपाली गीतसंगीत क्षेत्रमा नौलो नाम होइन, कमल खत्री । डेढ दशकदेखि सांगीतिक क्षेत्रमा प्रवेश गरेका खत्रीका दर्जनौं गीत चर्चित छन् । गीतसंगीतमै लामो समय खर्चिएर अलिक फराकिलो लोकप्रियता पाउन उनको दोस्रो गीत ‘आत्मामा’ रिलिज हुनुपर्‍याे । यसपछि उनले चर्चा मात्रै होइन, गीतसंगीत क्षेत्रको अवार्ड तथा सम्मान पनि प्राप्त गरे । पछिल्लो समय देश तथा विदेशका स्टेज कार्यक्रमहरूमा ब्यस्त छन् । सांगीतिक यात्राको अनुभव र समग्र संगीत क्षेत्रबारे खत्रीसँग शिलापत्रका पवन बराइलीले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंशः

गीतसंगीतमा कसरी प्रवेश गर्नुभयो ?

सानैदेखि नारायण गोपाल, भक्तराज आचार्य, अरुण थापाका गीतहरू सुनेर हुर्किएँ । आफूलाई पनि गीत गाउने रहर बढ्दै गयो । स्कुलका कार्यक्रमहरूमा पनि गीत गाउन थालें । एसएलसीपछि संगीतका लागि २०५८ सालमा काठमाडौं आएँ । काठमाडौं आएपछि विधिगत रूपमा मेरो गीतसंगीतमा प्रवेश भयो । त्यसपछि ‘आत्मामा’ बोलको गीत जब बजारमा आयो अनि कमल खत्री गायकको परिचय बन्यो । दर्शक स्रोताले माया गर्दै जानुभयो र अहिलेसम्म संगीतमै लागिरहेको छु ।

औपचारिक रूपमा तपाईंले पहिलो कुन गीत रेकर्ड गर्नुभयो ?

०६२ सालमा रेडियो नेपालले आधुनिक गीत प्रतियोगिता आयोजना गरेको थियो । त्यो कार्यक्रममा मैले भाग लिने अवसर पाएको थिएँ । कार्यक्रममा सुशील विश्वकर्माको संगीत रहेको ‘धेरै रोएँ जिन्दगीमा’ भन्ने बोलको गीत गाएको थिएँ । त्यो उत्कृष्ट बन्न सफल भयो । सोही गीतलाई रेडियो नेपालले रेकर्ड गर्ने अनुमति दियो । रेडियो नेपालबाट मात्र बज्यो । राम्रो प्रतिक्रिया पाएको थिएँ । त्यो मेरा लागि पहिलो खुट्किलो थियो । अहिले जस्तो प्रविधिको विकास भइसकेको थिएन ।

त्यसपछि इथोज ब्याण्डमा आबद्ध भएँ । आफ्नै शब्द, संगीतमा जसमा ‘नक्कली मैया छैन रुपैयाँ तिम्लाई घुमाउन’ बोलको गीत रेकर्ड गरियो । त्यो गीतले ठीकै मात्र चर्चा पायो । सोही ब्याण्डमा ‘सुस्तारी’ बोलको गीत रेकर्ड गरें । त्यसले राम्रै बजार पिट्यो । यो गीतले विभिन्न अवार्ड तथा सम्मान पनि दिलायो ।

कत्तिको संघर्ष गर्नुपर्‍याे ?

हरेक क्षेत्रमा सफल हुनका लागि संघर्ष गर्नुपर्छ । सजिलै सफल भइँदैन जस्तो लाग्छ । ०५९ सालमा गायक बन्ने सपना बोकेर काठमाडौंमा पाइला टेकें । त्यसपछि मेरो संघर्षका दिन सुरु भए । ७/८ वर्ष संघर्ष गरें । संगीतबाट टिक्न नसकेर पुनः घर फर्किएँ । गायक बन्छु भनेर घरपरिवारमा आफ्नो सपना त सुनाएँ, तर त्यो सपना पूरा गर्न हम्मेहम्मे पर्‍याे ।

बीचमा बिरामी भएर घर फर्किएँ । यस्ता तमाम चुनौतीहरू झेल्दै अघि बढिरहें । जिन्दगीमा पनि थुप्रै संघर्षहरू गरें । तर, मैले संगीत भन्दा अर्काे बोटो रोजिनँ । कुनै दिन पालो आउँछ भनेर संगीतको बाटोमै हिँडिरहें ।

भनेपछि गायक बन्न निकै ठूलो संघर्ष गर्नुपर्‍याे ?

काठमाडौंमा राम्रो बस्ने ठाउँ पनि थियो । गायक बन्नुभन्दा पनि काठमाडौंमा टिक्न गाह्रो भइरहेको थियो । कमाइ हुने अन्य बाटो थिएन । घरबाट पनि विभिन्न दबाबहरू आउँथे, पैसा हुँदैन थियो । पैसाका लागि गीत रेकर्ड गर्ने स्टुडियोभित्र माइक सफा गर्ने काम गर्थें ।

आफ्नो रहरलाई मारेर टिक्नका लागि थुप्रै स्टुडियो सफा गर्ने काम पनि गरें । यस्ता थुप्रै काम गरें । रेकर्डिस्टको रूपमा काम पनि गरें तर चित्त बुझ्दैन थियो । अन्य काम गर्नुपर्दा दिक्क लाग्थ्यो । हरेस खाइनँ । कुनै दिन आफ्नो आवाज पनि कुनै दिन बिक्ला भन्ने अठोट गरें । तर, ती तमाम बाधाहरूलाई पन्छयाउँदै अगाडि बढें ।

सांगीतिक क्षेत्रमा तपाईं लामो समयदेखि क्रियाशील हुनुहुन्छ । आफैंले आफूलाई कसरी मूल्यांकन गर्नुहुन्छ ?

मलाई अहिले धेरै थोरैले चिन्नुहुन्छ त्यो अर्काे पाटो रह्यो । तर, अझै पनि आफूलाई संगीतको विद्यार्थी ठान्छु । अझै सिक्दै छु । अझ योभन्दा राम्रो गर्न खोज्दै छु । संगीतको समुद्रमा पौडिँदै छु । त्यति माथि पुगिसकेको जस्तो लाग्दैन । संगीत भनेको सिक्दै गर्दै जाने कुरा हो । त्यसले आफूलाई कुनै पनि क्याटेगोरीमा राख्न चाहन्नँ ।

गीत गाएर बाँच्न सकिन्छ ?

हिजो धेरैले गीत गाएर कति कमाइन्छ भनेर सोध्थे । हिजोको दिनमा स्टुडियोको काम गरेर मुश्किलले दश हजार हुन्थ्यो । अहिले देश विदेशका स्टेज कार्यक्रमहरूबाट ६०/७० हजार लिन्छु । हिजोको दिनमा गाडी चढेर हिँड्छु भन्ने सोचेको थिइनँ । सन्तुष्ट छु । गाउँको मान्छे स्डुडियो सोफामा पनि सुतेको थिएँ । अहिले गीत गाएरै बाँचेको छु । जुन कुरालाई मनदेखि माया गर्छौं, त्यो कुराले पनि माया गर्छ भन्ने विश्वास छ । संगीतले माया दिइरहेको छ ।

गीतसंगीतमा पहिले र अहिले के फरक देख्नु हुन्छ ?

पहिले संगीत रहर पूरा गर्नका लागि लाग्नुपर्छ भन्ने मानसिकता थियो । आज संगीतलाई पेशा बनाउन सकिन्छ । संगीतलाई पेशा बनाएर जीवन चल्न सक्छ भन्ने चेतको विकास भएको छ । आम मान्छेको । अहिले विभिन्न र्‍याली शोहरूको आयोजना आएको छ । हिजोको दिनमा त्यस्तो थिएन । विभिन्न मञ्चहरू आएका छन् । मेहनत गरियो भने हुने रहेछ भन्ने सोच्न थालेका छन् । हिजो कमाइ छैन भन्ने कलाकारहरू आज सन्तुष्ट छन् । यसलाई माया गरेर लाग्छु भन्नेहरू बाँचिरहेका छन् ।

तपाईंबाट गीतसंगीतमा लाग्न चाहनेहरूले के सिक्ने ?

नेपाली गीतसंगीतमा मभन्दा पनि राम्रा गाउनेहरू हुनुहुन्छ । धेरै दुःख पनि गरिसक्नुभएको छ । तर, पछिल्लो समय गीतसंगीतमा लाग्ने धेरै व्यक्ति भए पनि धेरै भए पनि अधिकांश संगीतबाट भाग्नुहुन्छ । संगीतसँगको नाता टुटाउनुहुन्छ, दुःख गर्‍याे, हुँदैन भनेर । संगीत भनेको त्याग र तपस्या हो । जुन बेला आफ्नो लगनशिलताले सफलता पाउँछ, थाहा हुँदैन । त्यसपछि सफलता पाउने बेलासम्म धैर्यता चाहिन्छ । त्यसैले संगीतमा हतार गरेर हँुदैन । धैर्यता र लगनशिलता चाहिन्छ । संगीतमा मेहनत गर्छु भन्नेलाई गीत गाएर बाँच्न सकिन्छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असोज ३०, २०७६ १४:५२