सम्पर्क टुट्नुअघि साेमबहादुरले भनेका थिए– युद्धमा जाँदै छु, मर्ने–बाँच्ने टुङ्गो हुँदैन

सम्पर्क टुट्नुअघि साेमबहादुरले भनेका थिए– युद्धमा जाँदै छु, मर्ने–बाँच्ने टुङ्गो हुँदैन

A+ A A-

‘भोलिदेखि युद्धमा जाँदै छु । मर्ने–बाँच्ने टुङ्गो हुँदैन । बालबच्चाचाहिँ राम्रोसँग हेर्नू,’ निकै भावुक हुँदै सोमबहादुर ब्रामुले श्रीमती बुद्धिमायालाई भने । लगत्तै बुद्धिमायाको आँखा टिलपिल भयो । सोमबहादुर पनि सुँकसुँकाए । अनि, ह्वाट्सएपमा कल इन्ड गरे । यो ९ माघको प्रसङ्ग हो ।

आज माघ २४ गते भइसक्यो । रुसी सेनामा रहेका सोमबहादुर १० माघको दिन युक्रेनमा युद्ध लड्न गए । त्यसयता सोमबहादुर र बुद्धिमायाको सम्पर्क टुटेको छ । बुद्धिमायालाई पर्नु पिर परेको छ । आँखाहरू ओभाएका छैनन् । उनी अत्तालिएकी पनि छिन् । कहिलेकाहीँ सपनामा देख्छिन् । विपनामा साथमा हुन्नन् र सम्झिएर बेस्सरी रुन्छिन् बुद्धिमाया ।

घरमा १५ वर्षीया छोरी र आठ वर्षीय छोरा छन् । बुद्धिमाया श्रीमान्‌को सत्यतथ्य खोजी गरियोस् र जीवितै भए देश फर्काइयोस् भनेर सरकारलाई गुहार्न काठमाडौं आएकी छिन् । तर, सरकारले उनको गुहार सुनेको छैन । कतै बालुवाटारमा रहेको रुसी राजदूतावासले सुन्छ कि भनेर मंगलबार त्यहाँ पनि गइन् उनी । त्यहाँबाट पनि उनलाई पार लाग्छ भन्ने विश्वास भएन ।

उनले शिलापत्रसँग भनिन्, ‘युद्धमा गएको आज १४ दिन भइसक्यो । सम्पर्कै छैन । के भयो ? कस्तो छ ? केही थाहा छैन । सरकारलाई गुहार्‍यो, सुन्दैन । दूवातावास गुहार्‍याे, सुन्दैन ।’ हरेक दिन उनी आफ्ना श्रीमान् सोमबहादुर सकुशल भएको खबर छिटो सुन्न पाऊँ भन्दै भगवान्‌सँग प्रार्थना गर्छिन् ।

सोमबहादुर नेपालमा छँदा ज्याला मजदुरी गर्थे । ३५ वर्षीय उनलाई गतवर्ष एक दिन साथी राकेशले रुसमा मासिक साढे ३ लाख कमाइ हुन्छ भनेर लोभ्याएका थिए । साथीले भनेपछि आँखा चिम्लेर विश्वासमा परी एजेन्टमार्फत दुबईहुँदै रुस गए । त्यहाँ पुगेपछि सोमबहादुर र बुद्धिमायाबीच बेलाबखत कुराकानी ह्वाट्सएपमार्फत हुन्थ्यो । तर, पछिल्लो १४ दिनदेखि कुराकानी भएकै छैन । कारण, सोमबहादुर सम्पर्कमा छैनन् ।

सोमबहादुरजस्तै काभ्रेको कानपुरकी मीममाया तामाङका श्रीमान् बुद्धसिंह पनि सम्पर्कविहीन छन् । उनीहरूबीच अन्तिमपटक यही ४ माघमा ह्वाट्सएपमा कुराकानी भएको थियो । त्यसयता बुद्धसिंह सम्पर्कमा छैनन् । ‘म अर्को क्याम्पमा जाँदै छु । त्यहाँबाट लडाइँमा पठाउँछ । फर्कें भने फोन गर्छु । चिन्ता नलिनू है,’ ह्वाट्सएपमा भिडियो कल गरेर बुद्धसिंहले मीममायालाई भनेका थिए ।

बुद्धसिंहले चिन्ता नलिनू भने पनि मीममाया त्यही दिनदेखि चिन्तित छिन् । किनभने २० दिन बित्दासम्म कल आएको छैन । कल गर्दा लाग्दैन पनि । मीममाया सुर्तामा छिन् । ‘जीवितै हुनुहुन्छ कि कस्तो हुनुहुन्छ, थाहा छैन,’ आँसु पुछ्दै शिलापत्रसँग उनले भनिन् ।

गत २९ असोजमा बुद्धसिंह एजेन्टमार्फत रुस गएका हुन् । मीममायाका अनुसार रुस जान ८ लाख बुझाइएको थियो । त्यसरी रुस पुगेपछि रुसी सेनामा भर्ती भएको तस्वीर मीममायाको ह्वाट्सएपमा बुद्धसिंहले पठाएका थिए । तर, बुद्धसिंह अहिले सम्पर्कमा छैनन् । कहिले कल आऊला भनेर पर्खाइमा छिन् । बुद्धिसिंहको कल छिटो आओस् भन्ने उनी चाहन्छिन् । तर, उनको मनमा झस्को पनि परेको छ कि सम्पर्कमा नआएकाहरू प्रायः लडाइँमा मारिइसकेका हुन्छन् । श्रीमान्‌को हकमा यस्तो नहोस् भन्ने उनको कामना छ ।

‘अस्ति एकपटक २ लाख ५० हजार पठाउनुभयो । त्यसपछि छैन,’ उनले भनिन्, ‘कुरा हुँदा यहाँ साह्रै गाह्रो छ बाँच्न भन्नुहुन्थ्यो । एकपटक भागेको तर रुसी सेनाले पक्राउ गर्‍याे भन्नुहुन्थ्यो । त्यसपछि बेस्सरी कुट्यो भनेर सुनाउनुभयो । अहिले त सम्पर्कै छैन । म चाहन्छु कि श्रीमान् जीवितै रहेकाे खबर पाइयाेस् ।’

कोरोनाकालअघि काठमाडौंमा उनीहरूको फलाम उद्योग थियो । कोरोनाले व्यापार ठप्प भएपछि उद्योग बेचे । त्यसपछि ज्याला मजदुरी गर्दै आएका बुद्धसिंह एजेन्टको भनाइमा लागेर रुस पुगेका हुन् । अहिले उनको अत्तोपत्तो छैन । यता मीममाया र उनको परिवारमा रुवाबासी छ । उनले सरकारसँग बिन्ती गर्दै भनिन्, ‘सरकार ! मेरो श्रीमान्‌लाई सकुशल फर्काइयोस् ।’

खोटाङकी शिला राई पनि आफ्ना दाजु रविन रुसी सेनाको तर्फबाट युक्रेनी भूमिमा लडाइँ लड्ने क्रममा गम्भीर घाइते भएको भन्दै उनलाई नेपाल झिकाउन गुहार मागिरहेकी छिन् । अडियो सन्देशमा धेरै गाह्रो अवस्था रहेको र आउन सक्छु कि सक्दिनँ भन्ने गरेको उनले बताइन् ।

‘दाजु रुस जानुभएको ५ महिना नाघ्यो । अहिले घाइते भएर अस्पतालमा २२ दिनदेखि उपचाररत हुनुहुन्छ,’ उनले भनिन्, ‘उहाँले गाह्रो छ बहिनी, आउन सक्छु कि सक्दिनँ भन्नुभएको छ । अडियो कलमा कुरा हुन्छ । भिडियोमा हेर्न पनि पाएको छैन । सरकारले उद्धार गरिदिए हुन्थ्याे ।’

टिकटकमा रविनको मिस्टर पुमा नामको अकाउन्ट छ । उनी युक्रेनमा लडाइँ लड्ने क्रममा घाइते हुनुभन्दा अघि टिकटकमा भिडियो बनाउँथे । उनका केही भिडियो भाइरल थिए । यतिबेला भने उनी अस्पतालको शय्यामा घाइते अवस्थामा रहेको बहिनी शिलाले आँसु झार्दै भनिन् ।

उदयपुरको बसाहाका पदम घिमिरे त झन् दुई महिनादेखि सम्पर्कमै छैनन् । पूर्वनेपाली सेना उनी सेवानिवृत्त भएलगत्तै एजेन्टको कुरा सुनेर रुसी सेनामा भर्तीका लागि गएका थिए । श्रीमती टिनाका अनुसार एजेन्टले त्यसबेला मासिक साढे ३ लाख तलब हुने भनेका थिए ।

गएको एक वर्षपछि पीआर पाइने र परिवार पनि लैजान मिल्ने पनि भनेका थिए । एजेन्टको यस्तो कुरा सुनेर प्रभावित पदम गत असोजमा दुबई ट्रान्जिट हुँदै रुस गएका हुन् । त्यसबेला पदमले एजेन्टलाई ८ लाख बुझाएका थिए । त्यसरी रुस पुगेका पदमले केही दिन तालिम दिएर युद्धमा पठाउन लागेको र मर्न पनि सकिने भनेको टिनाले बताइन् । ‘रुस–युक्रेनबीच युद्ध भइरहेको छ । त्यहाँ हामीलाई लड्न पठाइँदै छ । जतिबेला पनि ज्यान जान सक्छ, मर्ने बाँच्ने टुंगो हुँदैन,’ श्रीमान्‌ले भनेको उनले बताइन् ।

यसो भन्दै गर्दा टिनाको काखमा रहेका चार वर्षीय छोरा प्रज्वल भन्दै थिए, ‘बाबा चाहियो ।’ तर, बाबा पदम भने सम्पर्कविहीन छन् । जीवितै छन् कि कस्तो छन्, टुंगो छैन । टिनाका अनुसार युद्धमा मारिने त्रासले पदमले दुईपटक भाग्ने प्रयास गरेका थिए । तर, दुईपटक नै विफल भए । रुसी सेनाले खोजीखोजी नियन्त्रणमा लियाे । ‘उहाँले दुईपटक भाग्ने कोसिस पनि गर्नुभएछ । तर, दुईपटक नै उहाँलाई पक्रेछ,’ उनले भनिन्, ‘पहिलोपटक भाग्दा पाँचौँ दिनमा फेला पारेर पक्रेछ । दोस्रोपटक भाग्दा त दोस्रो दिनमै पक्रेछ ।’

यसपछि १४ मंसिरमा भने आफूलाई युद्धमा लान लागेको भन्दै टिनालाई पदमले ह्वाट्सएपमा भनेका थिए । त्यसपछि अहिलेसम्म पदम सम्पर्कमा आएका छैनन् । उनले श्रीमान्‌काे पत्ताे लगाएर उद्धार गरिदिन सरकारलाई आग्रह गरिन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, माघ २४, २०८० १९:५५