७८औँ वर्षमा कांग्रेसले पहिलाेपटक मनाएकाे वार्षिकाेत्सवमा नेताहरूले के भने ?

७८औँ वर्षमा कांग्रेसले पहिलाेपटक मनाएकाे वार्षिकाेत्सवमा नेताहरूले के भने ?

A+ A A-

नेपाली कांग्रेसले स्थापनाको ७८औँ वार्षिकोत्सव पहिलोपटक शुक्रबार औपचारिक कार्यक्रम गरेर मनाएको छ । कांग्रेसको वार्षिकोत्सवमा तामझाम देखिएन । कांग्रेसले पार्टी मुख्यालय बीपी स्मृति भवनमा औपचारिक कार्यक्रम राख्यो र नारा दियो– ‘श्रद्धा, संकल्प र सम्मान’ ।

बिहीबार राष्ट्रियसभाको चुनाव भएकाले कांग्रेसका नेता कार्यकर्ता उतै व्यस्त रहे । पार्टी मुख्यालय सानेपामा औपचारिक कार्यक्रम राखिए पनि राष्ट्रियसभाको चुनावी समीक्षा र गठबन्धनको सम्बन्धले प्राथमिकता पाएको थियो । यद्यपि औपचारिक कार्यक्रममा भने यसको प्रभाव देखिएन । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवादेखि अन्य पदाधिकारीहरूको चुनावी समीक्षा औपचारिक कार्यक्रमको विषयवस्तुभन्दा गहन थियो ।

पार्टीको स्थापनाकालमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका योगप्रसाद उपाध्याय र नुतन थपलियालाई सम्मान गर्‍यो । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाले उनीहरूको सम्मानमा १ मिनेट समय खर्चिए पनि अन्य विषयमा बोलेनन् । पार्टीमा आएको चुनौतीका बारेमा देउवा मौन नै छन् ।

कांग्रेस नेताहरू पार्टीलाई चुनौती आएको ठान्छन् र त्यसको समाधान गर्न पनि पार्टी सक्षम रहेको दाबी गर्छन् । तर, कसरी गर्ने भन्ने कार्ययोजना पेस गर्दैनन् । ‘पार्टीलाई ठूलो चुनौती आउन थालेको पो हो कि ! कांग्रेसले बिर्सिएको पहिचान खोज्न थाल्यौँ भने देखिएका समस्या छड्के किनारा लाग्छन्,’ सहमहामन्त्री भीष्मराज आङदेम्बे भन्छन् ।

नेताहरूको बुझाइमा अहिले काम गर्ने शैली भएको छैन । आफूअनुकूलका व्यक्तिहरूको संरक्षण, नातावाद, योगदानको अवमूल्यन, परिवर्तनको गति पार्टीले समात्न नसकेको, जनतामा देखिएको निराशा चिर्न नसकेको लगायतका समस्या पार्टीभित्र देख्छन् नेताहरू । व्यवस्था बदल्न पार्टीले सफलता पाए पनि जनताको अवस्था बदल्न भने पार्टी चुकेको नेताहरूको स्वीकारोक्ति छ । नेताहरूमा गैरजिम्मेवारपन हाबी भएकाले पार्टी बिग्रँदै गएको नेताहरू बताउँछन् ।

‘गैरजिम्मेवार सच्यायौँ भने अरू कुरा खोज्नु पर्दैन,’ सहमहामन्त्री आङदेम्बे भन्छन् । पहिचान भेटिने जातीय द्वन्द्व मेटिने पार्टीको नीतिलाई फेरि एकपटक लिएर अघि बढ्ने हो भने सबै कुरा हल हुने उनको बुझाइ छ । उपसभापति धनराज गुरुङ योजना बनाएर कार्यान्वयन गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको बताउँछन् । ‘हाम्रा अग्रजले ग्रिनेड, मेसिन गन बोकेर युद्ध लडे । अहिले हामीले ग्रिनेड बोक्न पर्दैन । सिर्जना, योजना र कार्य योजनाबाट मुलुकलाई निर्देश गर्नुपर्छ,’ उनले भने ।

पार्टीका संस्थापकहरूले राणा शासन र पञ्चायतका विरुद्ध सशस्त्र युद्ध लडेको र अहिले व्यवस्था नभई जनजीवन परिवर्तन गर्नुपर्ने उनले बताए । पार्टीमा अहिले अर्को कमजोरी भनेको अर्कालाई सम्मान नगर्ने प्रवृत्ति रहेको उनी बताउँछन् । पार्टीभित्र मैले पाइनँ भन्ने भाष्य बनेको उनको बुझाइ छ ।

महामन्त्री गगन थापा कांग्रेसलाई गुनासो गरेर बस्ने छुट नभएको बताउँछन् । कांग्रेस अहिले संघ, प्रदेश र स्थानीय तहसमेत गरी ३३२ वटा सरकारमा संलग्न रहेकाले अब काम गरेर देखाउनुपर्ने र गुनासो गर्ने छुट नरहेको उनको बुझाइ छ ।

‘कांग्रेस संघमा, प्रदेशमा र स्थानीय सरकारमा पनि छ । त्यस कारण अहिले कांग्रेस ३३२ वटा सरकारको नेता हो, कांग्रेसलाई गुनासो गरेर बस्ने छुट छैन । यो कांग्रेसले काम गर्ने र परिणाम देखाउने बेला हो । हामीले संविधानको कार्यान्वयनका लागि काम गर्ने हो, कानुन बनाउने हो । योजना बनाउने हो, कार्यान्वयन गर्ने हो,’ उनले भने ।

संविधानमा भएको कमी कमजोरी सच्याएर अघि बढ्नुपर्ने उनी बताउँछन् । ‘संविधानले विभिन्न अधिकार दिएको छ, तर नागरिकले त्यसको अनुभूति गर्न पाएको अवस्था छैन । कांग्रेस यी सबै कुराभन्दा फरक सोचिरहेको छ, हामी संविधान छ, यो अपर्याप्त छ, यसलाई पर्याप्त बनाउने काम हाम्रो हो । यो संविधानमै, यो व्यवस्थामै सबैको हक छ, अधिकार छ । यो संविधानले नै देशलाई समुन्नतिको बाटोमा अघि बढाउन सक्छ भनेर कांग्रेसले काम गरिरहेको छ,’ महामन्त्री थापा भन्छन् ।

नेताहरूले पार्टीको स्थापना दिवस मनाइरहँदा र सुधार गर्नुपर्छ भनिरहँदा अहिले कांग्रेस भने थिति र नीतिबिनाको अवस्थामा छ । २०७८ मंसिरमा भएको १४औँ महाधिवेशनबाट नेतृत्व चयन गर्ने मात्र काम भयो । महाधिवेशनपछि ६ महिनाभित्र नीति महाधिवेशन गर्ने घोषणा कांग्रेसले त्यसको जिम्मा महासमितिलाई दिएको छ । चौथोपटक मिति सर्दै महासमिति बैठक ७ देखि १० फागुनसम्मका लागि बोलाइएको छ ।

महाधिवेशन भएको वर्षबाहेकमा कांग्रेसले हरेक वर्ष महासमिति बैठक बोलाउनुपर्ने विधानको व्यवस्था छ । तर, त्यो पनि कार्यान्वयन गर्न कांग्रेसले सकेको छैन । आठ दशकको उमेर काटेका सभापति देउवाको नेतृत्वमा महामन्त्रीमा थापा र विश्वप्रकाश शर्मा र पहिलोपटक पदाधिकारी भएका सहमहामन्त्रीहरूबाट कांग्रेसले गति लिने अपेक्षा थियो तर त्यो पूरा हुन सकेको छैन ।

महाधिवेशन भएको ६ महिनाभित्र पार्टीका सबै निकायलाई पूर्णता दिइसक्नुपर्ने विधानको व्यवस्था छ । तर, अहिलेसम्म कांग्रेसले केन्द्रीय समितिलाई पनि पूर्णता दिएको छैन । निर्वाचित केन्द्रीय सदस्यमध्येबाट सभापतिले केन्द्रीय कोषाध्यक्ष मनोनयनको प्रस्ताव गर्नुपर्ने भए पनि गरेका छैनन् । ७१ विभाग पुर्‍याइए पनि त्यसले औचित्य पुष्टि गर्न सकेको छैन ।

कसरी भएको थियो स्थापना ?

कांग्रेसको पहिलो महाधिवेशन १२ देखि १५ माघ २००३ सालमा भएको हो । १५ कात्तिक २००३ सालमा बनारसमा देवीप्रसाद सापकोटाको संयोजकत्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस गठन भएको थियो ।

२००३ साल माघ १२ देखि १५ गतेसम्म चलेको पहिलो महाधिवेशनले पार्टीको नाम नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको पाइन्छ । बीपी कोइराला कार्यवाहक सभापति र टंकप्रसाद आचार्यलाई मानार्थ सभापति चयन भएको पाइन्छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, माघ १२, २०८० २०:५०