कथाः अन्तरघुलन

A+ A A-

समय मध्य अक्टुबर । रातको प्रहर । वातावरण पूरापूर चकमन्न । त्यसै रात कुट शहरको दक्षिणमा अवस्थित कुट सेन्टर जेलबाट अब्बासलगायत कैयन् कैदी भाग्न सफल भए । जेलबाहिर निष्पट्ट अन्धकार थियो । धेरै पर एउटा मधुरो प्रकाश धिपधिपाइरहेको देखिन्थ्यो । त्यसैको आडमा पुलिसको सेन्ट्री । एकतमासको चिसो सिरेटो चलिरहेको थियो । तापक्रम माइनसमा झर्ने बेला । अब्बासलाई जेलबाहिर उम्किन पाउँदा एउटा स्वतन्त्रताको महसुस भइरहेको थियो ।

भगौडा कैदी कोही शहर जाने बाटो लागे, कोही जंगलतिर तेर्सिए । शहरतिर पस्दा फेरि पक्राउ पर्ने सम्भावनालाई निस्तेज पार्न अब्बासले आफू जंगलतिरै लाग्नु हितकर ठान्यो । फेरि शहरमा उसलाई लुकाउने पनि त कोही थिएन ।

जंगलको बाटो सहज भने थिएन । अर्कोतिर मन पूरापूर भयावह अवस्थामा थियो । जंगलको बाटोबाट कहाँ पुगिने हो भन्ने पनि उसलाई केही थाहा थिएन । जेहोस, जंगलतिर भागेका अरु केही कैदीका साथ ऊ पनि हिँडिरह्यो । रातको अन्धमुष्टिमा यसरी हिँड्नु वास्तवमै चुनौतीपूर्ण थियो । एक/एक पाइला बडो होसले चाल्नुपर्थ्यो । एक कदम हिँड्यो, अनि रोकियो । स–साना बुट्यान र झारपातले एउटा मजबुत तगारोझैँ काम गर्दै थिए । हिँड्दा एकअर्कालाई समातेर हिँड्नुपर्ने बाध्यता । हुलमा कसैले भन्यो, 'यतिबेलासम्म जेलमा हामी भागेको थाहा पाएर खोज्दै होलान् । खोज्दै यतै आए भने के गर्ने ?'

अर्कोले भन्यो, 'गोली हान्दिन्छन् होला ।'

'गोली खानुभन्दा बरु जेल नै ठीक थियो । त्यसै मरिने भैइयो,' अब्बासले सोच्यो र उसको मनमा चिसो भरिएर आयो ।

जंगलभित्र लड्दैपड्दै येनकेन प्रकारेण ऊलगायत अन्य भगौडाहरू इराक र इरानको सीमा भएर पुगिने स्थान जाग्रोस पुगे । रातभर करिब ५ घण्टा अविराम हिँडेपछि उनीहरू जाग्रोस आइपुगेका थिए । जाग्रोस अन्यन्त चिसो थियो । हिमाली क्षेत्र भएकाले त्यहाँको तापक्रम सधैँ माइनसमा हुन्थ्यो । हिउँका कणले घेरिएको जाग्रोस इराक र इरानको सबैभन्दा अग्लो ठाउँको रूपमा परिचित थियो । उनीहरूमध्ये कोही पनि पहिले त्यहाँ पुगेका थिएनन् । जुन अपराधमा उनीहरू जेल परे, त्यसका लागि त्यहाँसम्म पुग्ने बाध्यतै थिएन ।

व्यस्त शहर, बजार र भिड नै उनीहरूको अपराधका खुराक थिए । उनीहरूको समूहमा आदिलले यस जाग्रोस क्षेत्रबारे पहिल्यै सुनेको थियो । स्कुल पढ्दैताका उसले जाग्रोस इराक र इरानको अग्लो हिमाल हो भन्ने जानेको थियो । त्यसैले, अरुभन्दा अलिक पढेलेखेको झैँ देखिन्थ्यो ऊ । अनि समझदार पनि थियो । जेलबाट भाग्न योजना बनाउने तहदेखि नै उसको समझदारीपन सबैले महसुस गरेका थिए ।

जाग्रोसको आधारसम्म जसोतसो पुगेका उनीहरू अब कहाँ जाने भन्ने दोधारमा थिए । यो क्षेत्रसँग कोही पनि परिचित थिएनन् सिवाय आदिल । उसले बचपनमा कतै पढेको थियो, जाग्रोस क्षेत्रबाट इरान छिर्न सकिन्छ भन्ने । तर, बाटो कहाँबाट जान्छ भन्ने उसलाई जानकारी थिएन ।

जाग्रोसको आधारबाट हिमालय पार गर्नु फलामको च्युरा चपाउनुसरह थियो । हिउँमा हिँड्न नजान्नेका लागि हिमाल पार गर्नु वास्तवमै धेरै कठिन कार्य हो । तर, उनीहरूलाई कुनै तगारोले पनि छेक्न सकेन । बाँच्ने रहरको प्रगाढतामा केहीले पनि उनीहरूलाई रोक्न सकेन । उनीहरू मात्र हिँडिरहे । सूर्यका किरण केही बेर देखा पर्थे र हराएर जान्थे । हिउँले पुरिएर बाटोको नामोनिसान हराएको थियो । हिउँ आफैँ चिप्लिएर कता हो कता खोँचतिर जाँकिदै थियो । यस्तो हिउँमा हिँड्न होसियारीभन्दा पनि टेक्निकको जरुरत थियो । जुन उनीहरूमध्ये कसैसँग पनि थिएन । लगाएका जुत्ता चिसा भइसकेका थिए । औँलाहरू सुन्निने अवस्थामा पुगिसकेका थिए ।

हिँड्दाहिँड्दा दिन साँझतिर लम्कँदै थियो । अलिक माथि पुगेपछि चट्टान देखापर्‍यो । अब अलिक सहज हुन्छ कि भन्ने आस सबैमा पलायो । उनीहरू झमक्कै साँझ पर्दासम्ममा त्यो चट्टानी भूभागमा पुग्न सफल भए । त्यहाँबाट पश्चिममा इरान र दक्षिणमा इराकका गाउँहरू देख्न सकिन्थ्यो । तर, मौसमले ती गाउँहरू हेरेर मन बहलाउने उत्साहमा तगारो खडा गरिरहेको थियो ।

अविरल हिँडाइले सबै लखतरान परिसकेका थिए । अब, आजलाई यतै बास बस्ने निधोमा उनीहरू पुगे । खुला आकाशमुनि बास बस्नु सहज थिएन । भोकले गाँजिरहेको थियो । धन्न अराफातले जेलबाट भाग्ने बेला भान्साबाट खुब्ज (रोटी)को पोको बोकेको रहेछ । उसको होसियारीले अहिले अतुलनीय काम गर्‍यो । एउटा चट्टानमुनिको अलिकति ओत लाग्न मिल्नेसम्मको ठाउँमा उनीहरूले रात बिताए । आकाशका टिलपिल तारालाई एउटा न्यानो राप ठान्दै एकआपसमा गुजुल्टो परेर सबै भुसुक्कै निदाए ।

केही घन्टापछि भोर भयो । पहिला आदिल उठ्यो, अनि सबैलाई उठायो । उठ्दा विजयको एउटा मसिनो रेखा उनीहरूको मुहारमा दौडिरहेको थियो । सबैले आफैँलाई एकपटक छामछामछुमछुम गरे । आफू जिउँदै रहन सकेकोमा अल्लाहको लाखलाख शुक्रगुजार भए । एकअर्कालाई अंकमाल गर्दै खुसी साटासाट गरे ।

आज फेरि अर्को अविरल हिँडाइको जोरजाम गर्नुपर्ने थियो । करिब ४ हजार मिटरको अदम्य जाग्रोसलाई छिचोल्नुु थियो । आफ्ना पोकापुन्तुराका साथ अब फेरि सबैले हिँडन सुरु गरे । आजको हिँडाइ हिजोजस्तो भयभीत थिएन । हिजोजस्तो पक्राउ परिने डर पनि थिएन । आज एउटा स्वच्छन्दताले उनीहरूमा बास गरिरहेको थियो । बाँच्ने उत्साह भरिएको थियो । हिजोजस्तो हिउँका डल्लासँग पौँठेजोरी खेल्नु पनि थिएन । हिँडाइमा स्वाभाविक गति र लय थियो । बिहानभरको जोडतोडको हिँडाइले उनीहरू जाग्रोस छिचोल्न सफल भए । जाग्रोसको उचाइबाट टाढाका गाउँबस्ती मज्जाले देख्न सकिन्थ्यो । एउटा अर्को ऊर्जाको सञ्चार उनीहरूको दिलदिमागमा भइरह्यो ।

अर्को केही घन्टाको गतिलो हिँडाइपछि उनीहरू इरानको सीमामा पदार्पण गर्न सफल भए । अब्बासमा अब चैँ बाँचिन्छ कि भन्ने झिनो आस पलायो । समूहका साथीमध्ये ऊ निकै अग्लो र बलियो पनि थियो । तर, मनको एकदम गरिब थियो । छिनछिनमा उसको मनोदशा परिवर्तन भइरहन्थ्यो । कहाँ जाँदै छु र अबको बाटो के हुने भन्ने कुराले ऊ बारबार पिरोलिइरहन्थ्यो । उसलाई सम्झाउने आदिल थियो । उसलाई मात्र के भन्नु समूहलाई एक प्रकारले उसले नै नेतृत्व प्रदान गरिरहेको थियो ।

पहाडका तरेली छिचोल्दै उनीहरू दोवहरान गाउँ पुगे । सानो गाउँ, थोरै मान्छे । त्यसैले गाउँमा कोही नयाँ मान्छे आउँदा सोधखोज हुने त भई नै हाल्यो । तर, उस्तै अनुहार र भेषका कारण गाउँले कसैले पनि त्यति धेरै वास्ता गरेनन् । खाने कुरा केही पाइन्छ कि भन्ने झिनो आसले आदिलले एक जनासँग सोधेका मात्र के थिए, उनले खुब्ज ल्याइदिए । संसारका गाउँ उस्तै हुन्छन् । नि:स्वार्थी अनि भाइचाराले व्याप्त । भोकको सुरमा उनीहरूले खुब्ज एकै गाँसमा सिध्याऊँलाझैँ गरी खाए । तिनै मनकारीले त्यहाँबाट सेमिरोम शहर पुग्न सकिने पनि बताए ।

केहीबेरमै धुलो उडाउँदै एउटा लरी आइपुग्यो । उनीहरू हतारहतार लरीमा चढे । लरीवालाले पैसा मागे के दिने ? उनीहरू यो सम्झेर बिलखबन्दमा परे । उनीहरूसँग भएको केही इराकी दिनारले काम गर्ला नगर्ला, कसैलाई पनि थाहा थिएन, समझदार भनेर मानिएको आदिललाई पनि ।

'यदि गाडीवालाले हामी जेलबाट भागेका कैदी हौ भन्ने थाहा पायो भने ?,' अब्बासले मनमनै गुन्यो र मुहारमा एक प्रकारको नैराश्यता देखायो । उसको मन फेरि एकपटक कुँडियो । आदिल फेरि यहाँ पनि उम्दा देखियो । लरीको खलासीसँग उसले नै सबै सेटिङ मिलायो । खलासी पनि अलिक बढी दिनार पाइने लोभमा खुसी भयो । संसार यस्तै होला, आफूले पाउनेभन्दा बढी पाउने भएपछि सबै चुप लाग्छन् । ऊ पनि चुप लाग्यो । बाँकी बहस केही गर्नु परेन । अब अब्बास पनि अलिक ढुक्क देखियो ।

करिब ५ घन्टाको धुलेयात्रापछि उनीहरू सेमिरोम शहर पुगे । सेमिरोम एउटा अर्को नयाँ दिनका लागि रातको प्रहरमा ढल्दै थियो । शहर प्रवेश गर्दा झमक्कै साँझ पर्न लागेको थियो । पर क्षितिजमा सूर्यका अन्तिम किरण बयली खेल्दै बादलमा लुक्नै लागेका थिए । पर कतै 'अल्ला हुँ अकबर'को तेजिलो स्वर हावामा मिल्दै थियो । लरीवालाले उनीहरूलाई सेमिरोम शहरको एक छेउतिर झारिदियो र आफू बेतोडले बाटो लाग्यो । लरीले छोडेको ठाउँनजिकै एउटा सार्वजनिक धारोमा उनीहरूले धोइपखाली गरे । टाउकोमा गुथेका काफिया सर्‍याए ।

हरेक प्रहर दह्रा पाखुरावालाको सुरक्षामा रहेको कोठीबाट सुनमायालाई निकाल्न त्यति सजिलो थिएन । तर, मायाको जित हुनुपर्ने थियो, जसरी पनि भइछाड्यो । अब्बासले एक रात ती बलिया पाखुरीलाई पञ्छाउँदै सुनमायालाई कोठीबाट बाहिर निकाल्यो ।

रातको बास उनीहरूले मस्जिदको बाहिर बरन्डामा बिताए । त्यो बरन्डा उनीहरूबाहेक अरु थुप्रैको रात बिताउने अन्तिम सहारा थियो । रात बिताउनबाहेक कुनै मनकारीको दया परे खान पनि पाइन्थ्यो । त्यो दिन त्यस्तै मनकारीको दया उनीहरूमाथि पर्‍यो । एक/दुई दिन त उनीहरूलाई सेमिरोम शहरले पाल्यो । बस्ने जुडाग त्यही बरन्डा नै भयो । तर, बाँच्नका लागि खाना पनि त चाहियो । सधैँ उस्तै मनकारी फेरि भेटिएन ।

जिन्दगी जसोतसो चल्दै थियो । अब, सेमिरोम शहरमा धेरै दिन बस्नु त्यति हितकर नहुनेजस्तो देखियो । पुलिस प्रशासनको नजर उनीहरूमाथि जतिबेला पनि पर्न सक्थ्यो । 'सोधपुछ भइहाले के भन्ने ? परिचय खुल्ने कुनै कागज देखाउन भने, के देखाउने ?,' आदिल यस्तै सोचिरहेको थियो । उसले नै फेरि त्यहाँबाट तुरुन्त निस्कनुपर्ने राय समूहमा राख्यो । दुई जना मात्र त्यहाँबाट हिँड्न तयार देखिए । अब्बास र यासेर । अरु सबै केही समयपछि आफ्नै भूमि फर्कन सकिने कुरामा निश्चिन्त देखिए ।

अब आदिल, अब्बास र यासेरको यात्रा फेरि सुरु भयो । यी तीनै जनाको जेलजीवनको विगत ९ वर्षमा घरबाट कोही पनि भेट्न आएका थिएनन् । त्यसैले उनीहरू घर फर्कने भन्दा पनि बिरानो ठाउँमा पुगेर ज्यान जोगाउनुपर्छ भन्ने ध्याउन्नमा थिए । यात्रा त सुरु गर्ने तर जाने कहाँ ? एउटा दोधारपनले एकपटक फेरि गाँज्यो । आदिल फेरि एकपटक गम्भीर सोचाइमा पर्‍यो । अब्बास र यासेरले आफ्ना सोचाइहरू आदिलकै दिमागलाई जिम्मा दिए । र, एक प्रकारको आरामदायी क्षेत्रमा रहन चाहे ।

आदिलको दिमाग एकदम छिटो थियो । ऊ तुरुन्त कुनै सही निर्णयमा पुग्न सक्ने ल्याकत राख्थ्यो । कुटको जेलबाट भाग्नेदेखि लिएर सेमिरोमसम्मको यात्रा तय गर्ने कदमकदममा उसको सही निर्णयले काम गरेको थियो । ऊ अब एउटा प्रबल निर्णयमा पुग्न चाहन्थ्यो । सेमिरोम छोड्ने कि इरानका अन्य ठाउँ जाने वा आफ्नै देश फर्कने भन्दा पनि कोसौँ दूर रहेको भारतको यात्रामा जान चाहन्थ्यो, जहाँ स्वतन्त्रताको पूर्ण उपभोग गर्न पाइयोस् । फेरि कसैले समातेर चार दिवारभित्र कैद नगरोस् ।

उनीहरू भारतको यात्रामा निस्के । ११ दिनको अनवरत यात्रापछि उनीहरू भारतको नयाँ दिल्ली पुगे । यात्रा उही लरीको पछाडि कोचिँदै, थिल्लिँदै अनि थेचारिँदै । ११ दिनको यात्रा इरानको सेमिरोदेखि सिस्तन, सिस्तनदेखि पाकिस्तानको बलुचिस्तान । बलुचिस्तानदेखि भारतको पञ्जावहुँदै नयाँ दिल्ली । यो यात्राले उनीहरूलाई धेरै कुरा सिकाएको थियो । हन्डर, बेचैनी र दु:खलाई जित्न सक्ने सीप मजबुत भएको थियो । जेजस्तै दुःखले घेरिए पनि एउटा जीवन जिउने अभिलाषाले उनीहरूलाई भारतको नयाँ दिल्लीसम्म पुर्‍याएको थियो ।

नयाँ दिल्ली, डिसेम्बर महिनाको चिसोमा कठ्याङ्ग्रिएको थियो । बिहानको बाक्लो हुस्सुले केही देखिँदैनथ्यो । सार्वजनिक स्थानका चिसा भुईंहरूमा रात काट्नु र सबेरै उठेर खानाको जोहो गर्न भौँतारिनुबाहेक उनीहरूको अर्को केही काम थिएन । जेहोस्, नयाँ दिल्लीले उनीहरूलाई भुलाइरहेको थियो । खान दिइरहेको थियो । चिसै भुईं नै सही, सुताइरहेकै थियो ।

उनीहरू महिनौँ यसैगरी भौँतारिदै दिल्लीका गल्लीगल्ली छिचोले । अनेकअनेक अवस्थालाई साक्षात्कार गर्दै रहे । भेषभाषासँग परिचित हुँदै गए । केही इलम पाइन्छ कि भनेर खोजी गर्न थाले । नभन्दै अब्बासले एउटा गल्लामा कुल्लीको काम पायो । त्यसैगरी, आदिल र यासेरले पनि कुल्लीकै काम पाए । सबैको पाखुरीमा तेजोमय बल थियो । दिलो ज्यानले काम गर्न थाले । पैसा कमिँदै गयो । छाक टार्न समस्या रहेन । केही समयपछि गल्लानजिकैको झुपडबस्तीमा एउटा डेराको बन्दोबस्त पनि भयो । जीवन अब अलिक रोचक हुँदै गयो । दिनभर मिहिनेत र रातमा आरामको निद्रा ।

पैसा भएपछि मान्छेलाई रामरमाइलोले त्यसै तान्छ । अब्बासलाई पनि तान्यो । ऊ अब अलिक रमाइलोतिर लाग्न थाल्यो । मनभित्रबाट उठेका जैविक तरंग शान्त पार्न ऊ कहिलेकाहीँ रेड लाइट एरियातिर पनि छिर्न थाल्यो । रेड लाइट एरियामा ऊ प्रसिद्ध हुँदै गयो । हुन पनि हो, ऊ अग्लो र बलिष्ठ थियो । एकदम लायकदार । ज्यान सुगठित र कसिलो थियो । उसलाई पाउन सेवाप्रदायक मरिहत्ते गर्थे । रेडलाइटभित्र भट्टीमा स्वाट्ट लगाएपछि ऊ त्यसैको रन्कोमा फुत्त एउटा सेवाप्रदायककहाँ छिर्थ्यो र तनको आगो शान्त पार्थ्यो ।

ऊ प्रायः जाने कोठीमा आज एउटा फरक अनुहारसँग उसको साक्षात्कार भयो । यस्तो अनुहार भएकी महिला उसले कहिल्यै देखेकै थिएन । चिम्सा आँखा, गोरो वदन, ठिक्कको कद । उसको मन त्यसैत्यसै रमेर आयो । मनको अन्तरकुन्तरमा मीठो सुगन्ध भरिएर आयो । आज फरक अनुहारलाई मात्र हेरिरह्यो । शरीरका आवेग शान्त पार्ने कुनै जमर्को गरेन । अनि मात्तिएको शरीरलाई ढुनमुनाउँदै डेरातिर लाग्यो ।

बिहान उठ्दा तिनै चिम्सा आँखा उसका आँखाका वरिपरि नाच्न थाले । मीठो कुतकुतीले शरीरका अङ्गअङ्ग सलबलाए । दिनभरि माल लोड/अनलोड गर्दा पनि तिनै चिम्सा आँखा उसका वरिपरि नाचिरहे । साँझ पर्दा नपर्दै ऊ फेरि त्यही कोठीमा हाजिर जनाउन पुग्यो । हिजोकै चिम्सा आँखावाली सुनमायाकै लागि डिल गर्‍यो । उसकै चालढाल, ओहोरदोहोरमा अब्बास अन्तरघुलित हुँदै गयो । यो क्रमले कैयौँ दिनसम्म निरन्तरता पाइरह्यो ।

आगो अब्बासभित्र मात्र होइन, सुनमायातिर पनि बराबर सल्केकै थियो । अब्बासको प्यारयुक्त हेराइ उसलाई पनि न्यानो लाग्न थालेको थियो । काम विशेषले कुनै दिन अब्बास नआउँदा मनमा एक प्रकारको बेचैनी हुन लागेको थियो । दुवैमा मायाको टेको मजुबत ढंगले गाडिइसकेको थियो । मायाको प्रस्ताव कसैले राख्नै परेन । आफसेआफ उजागर भइहाल्यो र अघोषित बन्धनमा दुवै बाँधिन बेरै लागेन ।

कोठीको अधीनमा रहेकी सुनमायालाई त्यहाँबाट निकाल्न त्यति सजिलो भने थिएन । कोठी हरेक प्रहर दह्रा पाखुरावालाको सुरक्षामा हुन्थ्यो । उनीहरूको सुरक्षा घेरा तोडेर सुनमायालाई बाहिर निकाल्न ठूलो चुनौती थियो । तर, मायाको जित हुनुपर्ने थियो, जसरी पनि भइछाड्यो । जेलभित्रको कठोर सुरक्षा घेरा तोडेर मिलौँ दूरको यात्रा गरेर पाकेको अब्बासलाई कोठीको सुरक्षा घेरा तोड्न त्यति गाह्रो परेन । एक रात ती बलिया पाखुरीलाई पञ्छाउँदैै सुनमायालाई बाहिर निकाल्यो । आदिल र यासेरले दोस्तीको भरपूर नमुना प्रस्तुत गर्दै उसलाई दह्रो साथ दिए । त्यसै रात अब्बास र सुनमाया नेपालका लागि रवाना भए ।

दिल्लीबाट गोरखपुर हुँदै उनीहरू काठमाडौं अनि सुनमायाको गाउँ मानेफेदी पुगे । बाआमाकी एक्ली सन्तान सुनमाया एउटा कठोर बन्धनबाट उम्केर आज घर फर्केकी थिई । आफ्नो सन्तान हराउनुको पीडामा वर्षौं बिताएका बाआमा हर्षका आँसुमा लिप्त भए । आफ्नी हराएकी छोरीको मुक्तिका लागि सङ्घर्ष गर्ने अब्बासमा उनीहरूले ईश्वर देखे । अब्बासमा पनि एक प्रकारको ढुक्कपन आयो । दिल्ली छँदा रहेको मनकोे भय अब पूरै निमिट्यान्न भयो ।

मानेफेदी एउटा विकट गाउँ हो । तामाङ जातिको बाहुल्य रहेको बाक्लो बस्ती । उँभोतिर पशुपालन । उँधोतिर लहलह अन्न फल्ने खेतका कान्ला, अनि फाँट । यी दुई नै गुजाराका लागि पर्याप्त । गोठ बस्नु । गाईवस्तु धपाउनु । दूधजन्य वस्तुको उत्पादन गर्नु । खेतमा पसिना बगाउनु । अन्न फलाउनु । यी सबै कर्मतिर अब्बास शनैशनै तानिदै गयो ।

खानलाउन दु:ख त गर्नैपर्थ्यो । किन्तु, जेलको दुःख, कैयौँ दिन चिसा रातहरूमा हिँडेको दु:ख, खुल्ला आकाशमुनि रात बिताएको दु:ख, गल्लाका भारी ठसठस कन्दै चढाउनु ओराल्नुको दु:खभन्दा यी दु:खहरूमा उसले अवचेतन सुख भेट्टाएको थियो । यी भित्री सुखका परिबन्दमा परेर ऊ एउटा फरक संसारको मान्छे अर्को फरक संसारमा अन्तरघुलित भयो ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, माघ ६, २०८० १०:१५