मतभारमा सत्ता गठबन्धन अगाडि, कुन दलको मतभार कति ?

A+ A A-

निर्वाचन आयोगले रिक्त हुन लागेका राष्ट्रियसभा सदस्यको निर्वाचन आगामी माघ ११ गते गर्ने गरी मिति तोक्न सरकारलाई बिहीबार परामर्श दियो । र, प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले पनि आयोगको परामर्शअनुसार नै निर्वाचनको मिति तोक्ने बताए । ‘परामर्श दिएको मितिमा नै निर्वाचन गर्ने गरी निर्णय हुने प्रधानमन्त्रीले जानकारी गराउनुभएको छ,’ आयोगका प्रवक्ता शालिग्राम शर्मा पौडेलले भने ।

आगामी फागुन २० गतेबाट निर्वाचित १९ र मनोनीत एक गरी २० सदस्यको पद रिक्त हुँदै छ । राष्ट्रियसभा सदस्य निर्वाचन ऐन, २०७५ बमोजिम पद रिक्त हुनुभन्दा ३५ दिनपहिले निर्वाचन गरिसक्नुपर्ने कानुनी व्यवस्था छ । ‘सो व्यवस्थाबमोजिम २०८० माघ १५ गतेसम्म रिक्त सदस्यको पद पूर्तिका लागि निर्वाचन सम्पन्न गर्नुपर्ने हुन्छ,’ प्रवक्ता पौडेलले भने । त्यसैले आयोगले निर्वाचनको तयारी थालेको हो ।

रिक्त हुन लागेका २० सिटमध्ये बागमतीमा ४, गण्डकी, कर्णाली र सुदूरपश्चिममा ३/३, कोशी, मधेश र लुम्बिनी प्रदेशमा २/२ सिट छन् । प्रत्येक प्रदेशबाट ८ जना र राष्ट्रपतिबाट ३ जना मनोनीतसहित राष्ट्रियसभा ५९ सदस्यीय हुने व्यवस्था छ । राष्ट्रियसभामा एकतिहाइ सदस्यहरूको निर्वाचन प्रत्येक दुई वर्षमा हुन्छ ।

paramarsa pm aayog1700813211.jpg

नयाँ मतभार कायम

निर्वाचन आयोगले राष्ट्रियसभा निर्वाचनका लागि नयाँ मतभार तोकेको छ । प्रदेशसभा सदस्यका लागि ५३ र गाउँपालिकाका अध्यक्ष तथा उपाध्यक्ष र नगरपालिकाका प्रमुख तथा उपप्रमुखका लागि १९ मतभार कायम हुने प्रवक्ता पौडेलले बताए । राष्ट्रियसभा सदस्य निर्वाचन ऐन, २०७५ मा राष्ट्रियसभाको निर्वाचनमा मतदान गर्ने निर्वाचनमण्डल (प्रदेशसभाका सदस्य र गाउँपालिकाका अध्यक्ष तथा उपाध्यक्ष र नगरपालिकाका प्रमुख तथा उपप्रमुख) को मतभारको व्यवस्था छ ।

मतभार कायम गर्दा पछिल्लो राष्ट्रिय जनगणनाअनुसारको कुल जनसंख्यालाई आधार मानेर कायम गर्नुपर्ने हुन्छ । आयोगले राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार मतभार तोकेको हो । जनगणनाअनुसार नेपालको जनसंख्या २ करोड ९१ लाख ६४ हजार ५ सय ७८ छ । यसअघि राष्ट्रियसभा सदस्य निर्वाचनमा उक्त मतभार प्रदेशसभा सदस्यका लागि ४८ र गाउँपालिकाका अध्यक्ष तथा उपाध्यक्ष र नगरपालिकाका प्रमुख तथा उपप्रमुखको १८ थियो ।

राष्ट्रियसभा अध्यक्षसहित २० सदस्य बिदा हुँदै

राष्ट्रियसभा अध्यक्ष गणेशप्रसाद तिमिल्सिनासहित २० सदस्यको कार्यकाल सकिँदै छ । एमालेबाट ८, कांग्रेस ४, माओवादी ३, एकीकृत समाजवादी २, जसपा १ र स्वतन्त्र २ जनाको कार्यकाल सकिँदै छ । बिदा हुनेमा एमालेबाट इन्दु कडरिया, दीपा गुरुङ, दिलकुमारी रावल, कुमार दसौँदी, नरपति लुवार, भैरवसुन्दर श्रेष्ठ र रामचन्द्र राई छन् । कांग्रेसबाट अनिता देवकोटा, जितेन्द्रनारायण देव, प्रकाश पन्थ र रमेशजङ्ग रायमाझी बिदा हुनेछन् ।

माओवादी केन्द्रबाट विना पोखरेल, महेशकुमार महरा र हरिराम चौधरी छन् । जनता समाजवादीबाट प्रमिला कुमारी, नेकपा एकीकृत समाजवादीबाट नन्दा चपाई र सिङ्गबहादुर विश्वकर्मा रहेका छन् । स्वतन्त्र सदस्य खिमलाल देवकोटा र मनोनीत डा. विमला पौड्याल पनि बिदा हुँदै छन् ।

सत्ता गठबन्धनको मतभार धेरै, कुन दलको मतभार कति ?

अहिलेको समीकरणअनुसार गठबन्धनको मतभार धेरै छ । निर्वाचनसम्म कांग्रेस माओवादीको समीकरण कायम रहेमा प्रदेशअनुसारको मतभार हेर्दा एमालेलाई कठिन हुने देखिन्छ ।

कोशी प्रदेशमा ९३ प्रदेश सांसद र २७४ स्थानीय तहका प्रमुख/उपप्रमुख मतदाता छन् । प्रदेशसभाको ५३ र पालिकाको १९ मतभारले हिसाब गर्दा कोशीमा १० हजार १३५ मतभार छ ।

koshi matvar1700813383.jpg