चिट्ठी लेख्ने मान्छे खराब भयो भन्दैमा हुलाक नै बन्द गर्ने सरकार ?

A+ A A-

यतिबेला टिकटक बन्द गर्ने सरकारको निणर्यले सामाजिक संजाल तरगिंत छ । यसका पक्ष र विपक्षमा धेरैका धारणाहरू आइरहेका छन् ।

यसको पक्ष र विपक्षमा तर्क गर्नु पूर्व यसका प्राविधिक पाटाहरू केलाउन जरुरी छ । प्रयोगकर्ता अनुसार एल्गोरिदमले प्रयोगकर्ताहरूलाई तिनीहरूको रुचिसँग मिल्ने सामग्री प्रदान गर्न र सामग्री खोज्न अत्यधिक प्रभावकारी छ टिकटक ।

प्रयोगकर्ताको अघिल्लो अन्तर्क्रियामा आधारित सामग्रीको आधारमा उक्त विषयसँग सम्बन्धित फिड देखाउँछ, जसले प्रयोगकर्ताहरूलाई नयाँ सामग्री पत्ता लगाउन र त्यसमा इन्गेज हुन सजिलो बनाउँछ । यहि कुरा नै टिकटकको महत्वपूर्ण फिचर हो । यससँगै सर्ट क्लिप भिडियो, भिडियो उत्पादनमा सहज, छिटो भाइरल बनाउन सकिने, युवा मैत्री, विश्वव्यापी प्लेटफर्म र मनोरञ्जनात्मन हुनु यसका प्रमुख विशेषता मान्न सकिन्छ । जसले छोटो समयमा प्रयोगकर्तामा लोकप्रिय बनायो । यस आलेखमा टिकटकको प्राविधिक विशेषताभन्दा पनि सामाजिक प्रभावबारे चर्चा गर्न खोजिएको हो ।

नेपाली उखान छ, ‘धेरै भयो भने चिनी पनि तितो हुन्छ ।’ जुनै विषयमा पनि अतिवाद र हद सबैका लागि हानिकारक मानिन्छ । सबै कुराहरू आ–आफ्ना सीमाभित्र ठीक छन् । मुख्य कुरा विज्ञान र प्रविधिको सदुपयोग र विकासको हो । प्रविधिको विकास र प्रयोग रोक्ने होइन बरु मानव जातिको हितमा अधिकतम प्रयोग गर्ने ।

आणविक हतियारको दुरुपयोगलाई लिएर आणविक ऊर्जा नै गलत भन्नु तर्क संगत हुँदैन । प्रविधिको दुरुपयोग नियमन गर्ने कुरा नै वैज्ञानिक छ । यसरी नै आजसम्मको मानव सभ्यताको विकास हुँदै आएको छ ।

वर्तमान सरकार र टिकटकको मनोवैज्ञानिक पाटो

नेपालमा पछिल्लो दशक जनतामा इन्टरनेटको पहुँच निकै बढेको छ । जनतामा प्रत्यक्ष सूचनाको पहुँच बढेसँगै राजनीति चेतना स्वाभाविक रुपमा बढ्ने नै भयो । जस्ले गर्दा नयाँ वैकल्पिक राजनीतिक दल र स्वतन्त्र राजनीतिककर्मीको शान्तिपूर्ण उदय एक दशकमै नेपालमा सम्भव भयो । पछिल्लो निर्वाचनमा वैदेशिक राजगारीमा गएका नेपालीहरूको सामाजिक संजालमार्फतको सक्रियताले मत परिणाममा महत्वपूर्ण भूमिका रह्यो ।

आजको दिनमा इन्टरनेटको विस्तारले बढाएको सामाजिक संजालको राजनीतिक प्रभावसँग पुराना दलहरूलाई मनोवैज्ञानिक आतंक छ । सामाजिक संजालको प्रयोग र प्रभावले आफू राजनीति रुपमा विस्थापित हुने डरले आज सत्ता पक्ष दल टिकटक बन्द गर्ने निष्कर्षमा पुगेको मान्दा फरक पर्दैन । सरकार नयाँ राजनीति दलहरूको भयले टिकटक प्रतिबन्धसम्म पुगेको देखिन्छ ।

टिकटक बन्द गर्नु ई–कमर्शमाथि प्रहार

अहिलेको समयमा साना ई–कमर्श व्यवसायको मार्केटिङको प्रमुख अस्त्र नै टिकटक हो । धेरै युवाहरू यसको माध्यमबाट सानो पुँजीमै लाखौंको व्यवसाय गर्दै आएका छन् । उपभोक्तामा आफ्ना प्रोडक्ट सहज र छिटो पुराउन अधिकांस ई–कमर्शले टिकटक प्रयोग गरेको पाइन्छ ।

आजको दिनमा टिकटक सामाजिक संजाल मात्र होइन हजारौंको व्यापार प्रवर्द्धन गर्ने मूख्य साधन पनि बनेको छ । नेपालभित्रै टिकटकको माध्यमबाट अर्बौं रकमको बजार सिर्जना भैसकेको छ । यसको प्रतिबन्धले धरैको व्यवसाय खस्किने छ र धेरैको रोजगारी गुम्ने छ । यसले बजारका थप बेरोजगारी सिर्जना गर्ने देखिन्छ । अन्ततः थप युवा विदेश पलाएनको बाटोमा धकेल्नेछ ।

अन्त्यमा, प्राविधिक माध्यम आफैँमा खराब हुँदैन, त्यस्लाई प्रयोगकर्ताले कसरी प्रयोग गर्छ भन्ने मूख्य कुरा हो । चिट्ठी लेख्ने मान्छे खराब भयो भन्दैमा हुलाक नै बन्द गर्ने कुरा मुख्याइँ हुन्छ ।

लोकप्रिय सामाजिक संजाल टिकटक प्रतिबन्ध लगाएर संविधानले सुनिश्चित गरेको अधिव्यक्ति स्वतन्त्रतामाथि अंकुश लगाउन खोज्ने सरकारको कदम निन्दनीय छ । सरकारले टिकटक प्रतिबन्धको निर्णय तत्काल फिर्ता लियोस्् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, कात्तिक २७, २०८० १९:११