बाइकमा रारा : ८९० किलोमिटर यात्राको सम्झना

A+ A A-

तपाईंलाई यात्राको अर्थ के होजस्तो लाग्छ ?

पहिलो पाइलाबाट गन्तव्यसम्म पुग्नु मात्र यात्रा हो र ?

अहँ मलाई त्यस्तो लाग्दैन ।

पहिलो पाइला र गन्तव्यको अन्तिम पाइलाबीच एउटा यात्रीको थकान, पीडा, दुःख–सुखका हजारौँ पाइला चलिरहेको हुन्छ । यी सबै अनुभवको सम्मिश्रण नै यात्रा हो । यादगार क्षण छैनन् भने त्यो यात्राको मज्जा पनि त हुँदैन ।

थकान, पीडा, दुःख–सुखको एउटा यात्राको अनुभव हो मेरो ‘रारा डायरी’ ।

अरूको यात्रा डायरी, टुर ब्लग-भ्लग हेरेपछि नै मैले पोखरादेखि रारासम्मको यात्रा तय गरेको थिएँ । दसैँ–तिहारमा रारा घुम्न जाने पहिल्यै योजना थियो । तर, कसरी जाने भन्ने टुंगो थिएन । पोखरामा दसैँको टीका लगाएर भोलिपल्ट श्रीमती लक्ष्मी र म बर्दिया लाग्यौँ । बर्दिया मेरो ससुराली हो । १८ घण्टा लगाएर पोखराबाट बर्दिया पुगेपछि दसैँको टीका थाप्यौँ । त्यसपछि रारा जानेबारे सोधखोज सुरु भयो ।

सुरुमा लाग्यो - जहाजमा जाऊँ । बुझ्दै जाँदा थाहा भयो– नेपालगञ्जबाट मुगुको ताल्चा विमानस्थल पुग्ने टिकट पाउन कम अप्ठेराे कुरा हाेइन रहेछ । अझ रमाइलो र दिक्क लाग्ने कुरा त जहाजमा जान पाइहाले पनि सिन्डिकेटले गर्दा फर्किने टुंगो नहुने रहेछ ।

राति ८ बजेसम्म प्रयास गर्दा पनि सम्भव नभएपछि हवाई यात्राको रूचि र सम्भावना सकियो । अब ३ वटा विकल्प थिए– पहिलो, सार्वजनिक सवारीमा जाने । दोस्रो, सवारी भाडामा लिएर जाने । तेस्रो, निजी सवारीमा जाने ।

सार्वजनिक सवारीमा जाँदा धेरै समय लाग्थ्यो । सवारी भाडामा लैजान दुई जना मात्र भएकाले महँगो पर्थ्याे । बेलुका सँगै खाना खाइरहेका भाइसँग बाइकको अवस्था बुझेँ । उनले सुनाए, ‘बाइकको अवस्था ठीक छ । अस्ति भर्खर सर्भिसिङ गरेको हो ।’

त्यसपछि हामी बाइकमा जाने निधोमा पुग्यौँ । बाइकमा रारा जानु शहरका सडकमा चलाएजस्तो सजिलो थिएन, छैन । हामी दुईले आँट्यौँ ।

बिहान साढे ४ बजे निद्रा खुल्यो । त्यसपछि हामीले चार दिनलाई चाहिने कपडासहित पोका–पुन्तुरा तयार पार्‍यौँ । अनि बर्दिया रम्मापुरबाट हामी रारातिर निस्क्यौँ । १५ किलोमिटर गुडेपछि बाइकको पेट्रोल सकियो । १० मिनेट डोर्‍याएपछि बीचमा बोतलमा पेट्रोल पाइयो । त्यति पेट्रोल भएपछि पेट्रोल पम्पसम्म पुगियो ।

मनमा लागिरहेको थियो– श्रीमतीलाई विवाहको ८ वर्षपछि लामो यात्रामा लिएर निस्किएको छु । धकेल्न कसरी लगाउनु ? बाइकमा हामी दुई जनाले खासै लामो यात्रा पहिला गरेका थिएनौँ । धेरै पहिला चितवनसम्म पुगेका थियौँ ।

बिहानको ६ बजे हामी कोहलपुर पुग्यौँ । सुर्खेत, नेपालगञ्ज, बुटवल र धनगढी यही चोकले छुट्याउँछ । हामी सुर्खेततिर लाग्यौँ । सुर्खेत रोडको लगभग १५ किलोमिटर यात्रापछि बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको जाँचपास चेकपोस्ट आउँछ । यो सडक फराकिलो, सिधा र पक्की भएकाले बाइक चलाउन पनि मज्जा नै आउने खालको छ ।

खासै वन्यजन्तु नदेखिए पनि जंगलभित्रको यात्रा रमाइलो पक्कै थियो । बिहान ९ बजे हामी सुर्खेत पुग्यौँ । सुर्खेतबाट २४ किलोमिटर पर बड्डीचौरमा हामीले बिहानको चिया नास्ता गर्‍यौँ । बड्डीचौरबाट उकालो लाग्दा हामीजस्तै बाइकमा रारातिर हिँडेकाहरू देखिन थालेका थिए ।

पहिलो रात बास बस्न हामी जुम्लाको नाङ्मा पुग्नु थियो । सुर्खेत कटेर दैलेख पुगेपछि बाटो निकै डरलाग्दो छ । साँघुरो बाटो, केही भइहाले सिधै कर्णालीमा पुगिन्छ । बीचमा खाना खाँदै, आराम गर्दै हाम्रो जोडी साँझ ५ बजेतिर कालीकोट पुग्यो । कालीकोट सदरमुकाम मान्माबाट घाम डुब्दै गरेको क्या मनमोहक देखिन्थ्यो । आहा !

अब एउटा हाँसो उठ्ने किस्सा सुनाउँछु ।

हामी बास बस्न नाङ्मा पुग्ने विचारमा थियौँ । तर, हामी मान्मा र नाङ्मामा झुक्किएछौँ । मान्मा र नाङ्मा फरक ठाउँ हुन् भन्ने थाहा पाएपछि हामी अघि बढ्ने निधो गर्‍यौँ । हामी जान मात्र तयार भएर पुग्थेन । सुर्खेतमा भरेको पेट्रोल सक्किनै लागेको थियो । त्यता ठाउँ–ठाउँमा ड्रममा पेट्रोल पाइने रहेछ । पेट्रोल भरेपछि हाम्रो यात्रा अघि बढ्यो । मान्माबाट नाङ्मा पुग्न साढे २ घण्टा लाग्छ । भिर फोरेर बनाइएको यो बाटो रारा यात्राको निकै जोखिमपूर्णमध्ये एउटा हो ।

हामी नाङ्मा पुग्दा ७ बजेको थियो । नाङ्मा कालीकोटमा पर्छ । यहाँबाट जुम्ला सदरमुकाम खलंगा र सिञ्जाहुँदै मुगु जाने बाटो छुट्टिन्छ । साँघुरो नाङ्मा बजारमा बाइक र गाडी खचाखच थिए । हामीले त्यहीँ एउटा होटलमा बास बस्ने निधो गर्‍यौँ । नुहाएर बेलुकाको खाना खायौँ । दिनभरको थकानले घुप्लुक्क निदाइएछ ।

दोस्रो दिन

बिहान ब्युझँदा चिसोले शरीर काँप्न थालेको थियो । उठेर फ्रेस भयौँ । त्यसपछि ५ बजे रारातिर अघि बढ्यौँ । हिजोसम्मको यात्रामा बाटो ठीकै थियो । तर, आज ९० किलोमिटर बाटो कच्ची थियो । हामी बिहानको ११ बजेसम्म मुगुको सल्लेरी पुग्ने योजनामा थियौँ ।

सिञ्जा नपुग्दै बाइकको अगाडिको टायर पञ्चर भयो । त्यतिबेलासम्म राम्रोसँग उज्यालो भइसकेको थिएन । बिहान खेततिर पस्न लागेकालाई सोधिहालेँ, 'नजिकै वर्कसप कहाँ छ नि ?'

जवाफ पाइयो, '१० मिनेटजति अघि जानुपर्छ ।'

त्यति सुनेपछि ढुक्क भयौँ । बाइक चलाएरै सिञ्जा पुग्यौँ । त्यहाँ वर्कसप त भेटियो तर ताला लगाएको थियो । वर्कसपका साहु पूर्णिमा मेला हेर्न ससुराली हिँडेका रहेछन् ।

ओहो, तनाव पो भयो ! के गर्ने होला ?

यत्तिकैमा नजिकै बसेर जडीबुटी चिया पिउँदै विकल्प खोज्न थालियो । भुलभुले भन्ने ठाउँमा बाइक बनाउन पाइन्छ भन्ने सुनियो ।

याे पनि..

कसरी पुग्ने रारा ? कति लाग्छ खर्च ?

बाइकको टायर पञ्चर भए पनि तेल भर्‍यौँ । लिटरको २१० रूपैयाँ पर्‍यो । त्यसपछि ३० किलोमिटर टाढा पर्ने भुलभुलको यात्रा सुरु भयो । ३ घण्टा लगाएर हाम्रो जोडी भुलभुले पुग्यो । त्यहाँ वर्कसप नै थिएन । साइकलमा हाल्ने पम्प भेटियो । पछि थाहा भयो– टायर नै केहीमा कोपिएर प्वाल बनेको रहेछ ।

पाँचवटा चुइङ्गम चपाएँ । विश्वकर्म पूजामा बाँधेको धजा झिकेँ । प्वालमा चुइङ्गम राखेर धजाले बाँधे अनि पम्प हालेँ । डोकोमा दूध कहाँ अडिन्थ्यो र ? भएन । अर्को खाजा पसलका साहुजीले मुगु सदरमुकाम गमगढीतिर वर्कसप भएको सुनाए । त्यहाँ सम्पर्क भएपछि उनले टायर पठाइने आश्वासन दिए । तर, टायरमा हावा हाल्ने पम्प नभएपछि फेरि आफैँ जानुपर्ने भयो । हामी जुम्ला छोडेर मुगुतिर लाग्यौँ ।

बर्दियाबाट मुगु–मुगुबाट बर्दिया गरेर ८ सय ९० किलोमिटरको यात्रा हामीले बाइकमा गर्‍यौँ । मन ढुक्क भयो । त्यस्तो डर लाग्दो बाटो सकुशल फर्कियौँ । हामीसँग रारामा भेटिएका साथीहरू राति ९ बजे नेपालगञ्ज पुग्नुभएछ ।

मनमा लागिरहेको थियो– श्रीमतीलाई विवाहको ८ वर्षपछि लामो यात्रामा लिएर निस्किएको छु । धकेल्न कसरी लगाउनु ? बाइकमा हामी दुई जनाले खासै लामो यात्रा पहिला गरेका थिएनौँ । धेरै पहिला चितवनसम्म पुगेका थियौँ । बाइक बिग्रिएको चिन्ता दुवैलाई थियो । खासै बोलिएन ।

साढे २ घण्टापछि रारा र गमगढी छुट्टिने दोबाटो आइपुग्यो । हामी बाइक नबिग्रिएको भए रारातिर देब्रे लाग्थ्यौँ । तर, बाइक बनाउन सिधै सदरमुकामतिर लाग्यौँ । बाइकमा म प्राय: यात्रा गर्ने नै हुँ । काठमाडौंदेखि विराटनगर, पोखरा–काठमाडौं, पोखरा–नेपालगञ्जको यात्रा धेरैपल्ट गरेको थिएँ । यो यात्रा रमणीय हुनुका साथै केही तनावग्रस्त पनि रह्यो । गमगढीमा बाइक बन्यो । बाइक बनाएर सल्लेरी पुग्यौँ । सल्लेरीबाट अगाडि साधन लैजान पाइँदैन । हामी त्यहीँ बाइक राखेर घोडामा रारा तालछेउमा पुग्यौँ । सल्लेरीबाट रारा किनारसम्म पुग्न १ घण्टा लाग्छ ।

रारा तालछेउमा दुई/तीनवटा होटल छन् । तर, पहिल्यै बुक नगरे त्यहाँ बास पाइँदैन । सिजनको बेला भएकाले हामीले पहिल्यै होटल बुक गरेर गएका थियौँ । तर, हामी पुग्दा ढिलो भएकाले बास पाउने–नपाउने निधो भएन । निकै कर गरेपछि होटलवालाले स्टोर कोठामा टेन्ट बनाइदिए । हामीले फर्किनु त परेन तर धेरै जनाले त्यो रात बास बस्ने ठाउँ नपाएर सल्लेरी झर्नुपर्‍यो । रारा किनारमा रात बिताउन दुःख गरेर पुगेकाहरूका लागि यो दुर्भाग्य नै हो ।

रारा ताल जाँदा बाटाेमा ।

यस्तो चल्तीको ठाउँमा किन यति थोरै होटल होलान् ? मनमा यही प्रश्न उठिरहेको थियो । सायद राष्ट्रिय निकुञ्ज भएकाले कडाइ गरिएको होला ! मनमा त्यस्तै लाग्यो । होइन, सिन्डिकेट पनि होला ! फेरि अर्को कुरा खेल्यो । यस्तै कुरा सोच्दै गर्दा हामी आगो ताप्न निस्क्यिौँ । रारा तालमा बगेको छालले वातावरण निकै चिसो बनाउने रहेछ । कोही पिउँदै थिए, कोही आगो ताप्दै, कोही नाचगान गर्दै थिए । हामी सुत्न टेन्टमुनि पस्यौँ ।

तेस्रो दिन

उठ्दा ७ बजेको थियो । त्यहाँको पानी निक्कै चिसो थियो । जेनतेन मुख धोयौँ । होटलवाला भाइले चिया–बिस्कुट दिए ।

नीलो पानी हेरिरहँदा अलि पर सूर्य उदाएको देखिन्थ्यो । चारैतिर पहाड थियो । लाग्थ्यो– पहाडले अञ्जुलीमा लिएको हीरा हो रारा ताल । नजिकै आर्मी ब्यारेक रहेछ । त्यही ब्यारेकअगाडिबाटै रारामा डुंगा चल्छ । टिकट काट्दै गर्दा काठमाडौंबाट आएकाहरूसँग चिनजान भयो । यात्रामा साथी भेटिए । १२ जना डुङ्गा चढ्यौँ । गफगाफ गर्दै, फोटो खिचाउँदै लगभग एक घण्टा लगाएर तालको अर्को किनार पुग्यौँ । फोटो खिच्यौँ, टिकटक बनायौँ ।

रारा तालभन्दा माथि एउटा मुर्मा टप भन्ने डाँडा छ रे ! सुन्यौँ तर गएनौँ । त्यहाँबाट रारालाई र परपरका हिमाललाई एकै नजरमा देख्न सकिने रहेछ । त्यहाँ गएर आउन रारामा नै थप एक रात बिताउनुपर्ने रहेछ । त्यहाँ पुगेर फर्किएका अपरिचितले हामी पोखराबाट भन्ने थाहा पाएपछि सराङकोट चढेर अन्नपूर्ण, माछापुच्छ्रे र फेवाताल हेर्नेले दुःख नगर्न सुझाए । हामी पनि रारासम्म हिँडेका थियौँ । रारा देख्यौँ, घुम्यौँ अनि फर्किने मेसो गर्‍यौँ । जाँदा घोडामा गएका हामी फर्कंदा पैदल फर्कियौँ ।

सल्लेरी आइपुग्दा मध्याह्न १२ बजेको थियो । बिहान रारा किनारमा भेटिएका सँगै चारवटा बाइकमा आठ जना मुगुबाट निस्क्यिौँ ।

लगभग २० किलाेमिटर पर रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको चेक पोस्ट छ । त्यसको थोरै अगाडि साह्रै सुन्दर चौर र चौरपछाडि जंगलको दृश्य छ । त्यहाँ फोटो खिच्यौँ । फोटोसँगै हामीसँगैको एउटा बाइक पञ्चर भयो । भुलभुलेमा पम्प हाल्लियो तर भएन । उक्त साधनमा दुई जना सवार थिए । बाइकमा १ जना र १ जना अन्य साधनमा सहयोग मागिहिँड्यौँ । थोरै अगाडि अर्को साथीको बाइकको पिकअपमा समस्या भयो । हिजो जाँदा लगभग बाटोको अवस्था, कहाँ के सुविधा, ग्यारेज सबै बुझेका कारण आज सहज भयो । उहाँहरू समूहमा भएका कारण साँगामा उहाँहरूलाई छाडेर हामी दुई जना हिँड्यौँ । नाङ्मा पुग्दा ५ बजेको थियो तर हामी पुग्नु मान्मा थियो ।

बाटो असजिलो थियो । आउँदा साह्रै दुःख पाइयाे । ठाउँठाउँमा साँघुरा र बिग्रिएका बाटोका कारण बेलुका ८ बजे नाम्मा होटलमा पुग्यौँ । साथीहरू पनि केही समयपछि आइपुग्नुभयो तर अरुको साधनमा आउनुभएका साथीहरू नाङ्मा चेकपोस्ट आइपुग्दा राति भएका कारण प्रवेश अनुमति नपाएर नाङ्मामै बस्नुभएछ । यो यात्रामा निस्कँदै गर्दा सुर्खेत रोडमा बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको आउनेजाने चेक पोस्ट, नाङ्मा, भुलभुलेको रारा चेकपोस्टको समय ख्याल गरेर मात्र यात्रा गर्नुपर्ने हुन्छ ।

हामी त्यो रात कालीकोट सदरमुकाम मान्मामा बास बस्न आइपुग्यौँ ।

चौथो दिन

यो हामी बर्दिया फर्किने दिन थियो । मनले उठ्न मानिरहेको थिएन । तर, बर्दिया पुग्नुपर्ने भएकाले हामी बिहानै ६ बजे मान्माबाट निस्कियौँ । कर्णाली किनारको अक्करे भिरमा खनिएको र स्तरोन्नति हुँदै गरेको बाटोहुँदै दैलेख, सुर्खेत, बाँके भएर हामी साँझ ५ बजे बर्दिया पुग्यौँ ।

बर्दियाबाट मुगु–मुगुबाट बर्दिया गरेर ८ सय ९० किलोमिटरको यात्रा हामीले बाइकमा गर्‍यौँ । मन ढुक्क भयो । त्यस्तो डर लाग्दो बाटो सकुशल फर्कियौँ । हामीसँग रारामा भेटिएका साथीहरू राति ९ बजे नेपालगञ्ज पुग्नुभएछ ।

०००

deepak poudel1699608243.jpg

रारा तालसम्म पुग्न कठिन छ । तर, सडक मार्गबाट यात्रा गरेर तालछेउमा पुगेपछि त्यहाँ पुग्दासम्मका सबै दुःख बिर्सिइन्छ । तालमा देखिने गाढा नीलो रङको पानी नै रारा तालको मुख्य आकर्षण हो, जसले मोहित पार्छ ।

रारा छेउछाउका व्यवसायीले पर्यटकलाई थप के–के सुविधा दिन सकिन्छ, कसरी रारा किनारमै बास बस्ने व्यवस्था मिलाउन सकिन्छ भनेर गहिरिएर सोच्न मैले आवश्यक देखेँ । यो पनि बिस्तारै सुधार हुँदै जाला । जीवनमा समय निकालेर केही दुःख भए पनि एकपटक रारासम्म पुग्नुहोला है त । रारा पुग्न दुःख त छ तर आइपर्ने दुःखले नै त यात्रालाई अझ यादगार बनाउँछ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, कात्तिक २५, २०८० ०९:००