भूकम्पमा घाइते भएकाको कहाँ र कसरी हुँदै छ उपचार ?

A+ A A-

१७ कात्तिक मध्यरातमा जाजरकोटको बारेकोट गाउँपालिका रामीडाँडा केन्द्रबिन्दु भएर गएकाे भूकम्पबाट कर्णाली प्रदेशका जाजरकोट र रुकुम पश्चिममा ठूलो जनधनको क्षति भयो । १५७ काे ज्यान गयाे, २ सयभन्दा धेरै घाइते भए ।

भूकम्पग्रस्त क्षेत्रमा अहिले सरकारलगायत विभिन्न संघसंस्थाहरू उद्धार, राहत र औषधि उपचारका लागि खटेका छन् । घाइतेहरूको उपचारका लागि विभिन्न संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबाट चिकित्सक तथा स्वास्थ्यकर्मीको टोली खटाइएको छ ।

उसो त, आइतबार बिहान (कात्तिक १९ गते) मन्त्रिपरिषद्को आकस्मिक बैठक बस्यो । बैठकले भूकम्पबाट घाइते भएकाहरूको सबै अस्पतालमा निःशुल्क उपचार गराउने निर्णय गर्‍यो । हाल घाइतेहरूको रुकुम पश्चिम अस्पताल, जाजरकोट अस्पताल, चौरजहारी अस्पताल, सुर्खेत अस्पताल, भेरी अस्पताल र काठमाडौंको शिक्षण अस्पतालमा उपचार हुँदै आइरहेको छ । प्रकोपका बेला योपटक भने सरकारले उपचारलाई पहिलो प्राथमिकतामा राखेको छ ।

त्यस्तै, विभिन्न ठाउँबाट घाइतेको उपचारमा सरकारले तीव्रता दिइरहेको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. प्रकाश बुढाथोकीले बताए । उनी भन्छन्, ‘हामीले पहिलो दिनमै चिकित्सकको टोलीलाई सर्कुलर गरिसकेका छौँ । विभिन्न विधामा विज्ञ चिकित्सकको टोली प्रभावित क्षेत्रमा पुगेर उपचारमा खटिरहनुभएको छ ।’

सरकारले घाइतेहरूको उपचारका लागि विभिन्न ठाउँमा उपचार सेवा प्रवाह गर्दै आइरहेको उनले जानकारी दिए । ‘अहिले उपचारमा रहेका धेरैजसो खतरामुक्त हुनुहुन्छ । उहाँहरूको स्वास्थ्यस्थिति त्यति गम्भीर छैन । तर, भित्र चोट परिरहेको हुन सक्ने भएका कारण निगरानीमा राखिराख्नुपर्ने हुन्छ,’ डा. बुढाथोकीले भने ।

कुन कुन अस्पतालमा हुँदैछ उपचार ?

सरकारले नेपालगञ्जको भेरी अस्पताल र सुर्खेत प्रादेशिक अस्पताललाई घाइतेहरूको उपचारका लागि ‘डेडिकेटेड’ अस्पताल बनाएको भए पनि यीबाहेकका अस्पतालमा पनि घाइतेकाे उपचार भइरहेकाे छ । नेपालगञ्ज मेडिकल कलेज, जाजरकोट अस्पताललगायत विभिन्न अस्पतालहरूमा उपचार भइरहेको छ ।

भेरी अस्पताल

आइतबार दिउँसो २ बजेसम्म नेपालगञ्जस्थित भेरी अस्पतालमा उपचारका लागि ल्याइएका घाइतेको संस्था ४० पुगेको छ । उपचाररत घाइतेमध्ये पाँच जनाको शनिबार राति नै शल्यक्रिया गरिएको अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट डा. पवन रायमाझीले बताए । उनले भने, ‘अस्पतालको रेकर्डअनुसार अहिलेसम्म ४० जना अस्पताल पुगेका छन् । एक जनाको यहाँ (अस्पताल) ल्याउँदाल्याउँदै मृत्यु भएको थियो ।’

डा. रायमाझीका अनुसार, उपचाररत केही घाइतेको शल्यक्रिया गर्न बाँकी नै छ । उनीहरूको अवस्था हेरेर शल्यक्रिया गरिने उनले बताए । अन्य घाइतेको स्वास्थ्यमा सुधार भइरहेको उनको भनाइ छ ।

त्यस्तै, एक जनाकाे कोहलपुर मेडिकल कलेजकाे शिक्षण अस्पतालमा उपचार भइरहेकाे छ । उनलाई पनि भेरीमा सार्ने तयारी भइरहेको छ ।

सुर्खेत अस्पताल

प्रदेश अस्पताल सुर्खेतमा भूकम्पबाट घाइते भएका ३१ जनाकाे उपचार भइरहेकाे छ । तीमध्ये तीन जना डिस्चार्ज भएको अस्पतालका निर्देशक डा. डम्बर खड्काले बताए । उनले भने, ‘अहिले २७ जना उपचाररत हुनुहुन्छ । उहाँहरू सबै खतरामुक्त हुनुभएको छ । र, तीन जनाको शल्यक्रिया पनि भइसकेको छ ।’

डा. खड्काका अनुसार, स्वास्थ्यमा सुधारोन्मुख अवस्थामा रहेका बाँकी घाइतेको विभिन्न विभागमा उपचार भइरहेको छ । त्यस्तै, एक जना भेन्टिलेटरमा उपचाररत छन् । उनी चौरजहारी अस्पतालबाट रिफर भएर आएका हुन् ।

जाजरकोट जिल्ला अस्पताल

अस्पतालमा हाल ४ जना घाइतेको उपचार गरिरहेको छ । त्यस्तै, ११ जना भने अस्पतालबाट डिस्चार्ज भइसकेको अस्पताल इन्चार्ज डा. प्रतिक्षा भारती बताँउछिन् ।

‘सामान्य अवस्थामा रहेका घाइतेहरूलाई यहीँ राखेर उचार गरिएको थियो । तर, गम्भीर अवस्थमा रहेका शल्यक्रिया गर्नु पर्ने १५ जनालाई सुर्खेत, नेपालगञ्ज रिफर गरेका छौँ’, उनले भनिन् । अस्पतालमा स्रोतसाधन र चिकित्सकको अभावका कारण गम्भीर घाइतेहरूलाई रिफर गर्नुपरेको डा. भारतीले बताइन् ।

शिक्षण अस्पताल

काठमाडाैं महाराजगञ्जस्थित शिक्षण अस्पतालमा भूकम्पका ८ घाइतेकाे उपचार भइरहेकाे छ । जसमध्ये दुई जनाको अवस्था गम्भीर छ भने अन्य ६ जनाको स्वास्थ्य सुधारोन्मुख अवस्थामा रहेको अस्पतालले जनाएको छ ।

कहाँ-कहाँबाट पुगे चिकित्सक ?

भूकम्पमा परी घाइते भएकाहरूको उपचारका लागि भाेलिपल्टै १८ कात्तिक बिहान साढे ६ बजे, साढे ७ बजे र सवा ८ बजे ४१ जना चिकित्सकहरूका तीनवटा टोली भूकम्प प्रभावित क्षेत्रमा पुगिसकेका थिए ।

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयसँगको समन्वयमा नेपाली सेनाका १६ जना, नेपाल प्रहरीबाट ११ जना, सशस्त्र प्रहरीबाट ८ जना र वीर अस्पतालबाट ६ जना गरी ४१ जना चिकित्सकलाई भूकम्प प्रभावित क्षेत्रमा पठाइएको थियो । चिकित्सकसँगै नर्सिङ तथा प्यारामेडिक्सहरू पनि पठाइएको थियो ।

त्यस्तै, सोही दिन दिउँसो गण्डकी प्रदेश सरकारले भूकम्प प्रभावितहरूको उपचारका लागि डा. विकास गौचनको नेतृत्वमा विशेषज्ञ चिकित्सकसहितको टोली पठायो । प्रभावित क्षेत्रमा मानवीय सहायता पुर्‍याउन प्रदेश सरकारले स्वास्थ्य सामग्रीसहित सात जनाको टोली पठाएको थियो ।

गण्डकी प्रदेश सरकारको तर्फबाट भूकम्प प्रभावित क्षेत्रका नागरिकको उद्धार, उपचार, राहत, पुनर्निर्माणमा कर्णाली प्रदेश सरकारलाई सघाउने मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डेले बताएका थिए । ‘आवश्यक परेको खण्डमा स्वास्थ्य सामग्री र थप स्वास्थ्यकर्मी पठाउनेछौँ,’ उनले भनेका थिए ।

त्यसैगरी, लुम्बिनी प्रदेश सरकारले पनि भूकम्पमा परेर घाइते भएकाहरूको उपचारका लागि स्वास्थ्यकर्मी पठायो । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले पनि औषधिसहितको चिकित्सकको टोली पठायो । प्रदेश स्वास्थ्य आपूर्ति व्यवस्थापन केन्द्र धनगढीका प्रमुख डा. नीरज अर्यालको नेतृत्वमा दुई चिकित्सक र दुई स्वास्थ्यकर्मीको टोली एक गाडी औषधि र आवश्यक उपकणसहित भूकम्प प्रभावित क्षेत्रमा खटिएको थियो ।

त्यसबाहेक सरकारी र गैरसरकारी निजी स्वास्थ्य संस्थाहरूलाई भूकम्पका घाइतेहरूको उपचार व्यवस्थापन निःशुल्क गर्न सरकारले आग्रह गरिरहेको छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, कात्तिक १९, २०८० १८:४४