अस्ट्रेलियामा भेटिएको नेपाल !

A+ A A-

नेपालमा मातातीर्थ औंसी सकिइसकेको थियो । तर, अस्ट्रेलियामा पनि मातापिताको दर्शन गर्ने चाड हुँदोरहेछ ।

यो कुरा सेपार्टनमै हुँदा कान्छी बहिनीले फोनमा सुनाएकी थिई । प्रभा दिदीले कार्यक्रममा बोलाउनुभएको छ भन्ने जानकारी पनि उसैले दिई । के कस्तो कार्यक्रम रहेछ भनेर उसैसँग सोधे । ‘मातातीर्थ औंसीको हो रे’ भनी । ‘यहाँका मान्छे र हाम्रो संस्कृति उस्तैउस्तै रहेछ कि ?,’ टे«नमा एक्लै आउँदा यस्तै सोचे । नत्र फादर्स डे र मोदर्स डे त हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको पहिचान हो भन्ने लाग्ने ।

सिड्नीबाट साहिँली बहिनी सरिता पनि आउँदै छे । भाइबहिनीको अझै बसौं न भन्ने आग्रहलाई पन्छाउँदै मैले मिन्डोवाइट फर्कने निधो गरें । सेपाटर्नभन्दा दुई स्टप यतैबाट ट्रेन चढ्न मिल्दो रहेछ । आउँदा दुई स्टपअगाडि गएको रहेछु । एक्लै ट्रेनमा मनोरम दृश्य हेर्दै घर आइपुग्दा सिड्नीबाट सरिता अझै आइपुगेकी रहिनछे ।

एकै छिनपछि ऊ आइपुगी । गफियौं, भलाकुसारी गर्यौं । ऊ पढाइको बोझले थिचिएर भर्खर भारी बिसाएकी थिई । लखतरानजस्तै छे । कान्छीले जिन्दगी जितेकी छे, साहिँलीले करिअर ।

नेपालबाट २० वर्षअगाडि प्राप्त डिग्री निकम्मा भएपछि यहाँ प्राप्त गरेको डिग्रीले उत्कट खुशी लिएर आएको छ । तर, उसको अनुहारमा कान्ति छैन, रत्तिभर छैन । उसमा थकान अझै बाँकी नै छ । शरीरमा शिथिलता । ऊ भएको बेलामा बोलाएको ठाउँमा जाउँ भन्छे मनले । तर ऊ सक्दिन ।

कान्छीका साथीहरू सँगै जाने सन्देश पठाइरहेछन् । म एक्लै बेलुकीपख निस्किएँ । मभन्दा दुई स्टप पर छन् बहिनीहरू । म बेर्डमेडल्स स्टपमा झरेर बसें । अर्को ट्रेनमा रहेछन् उनीहरू ।

उनीहरूको अनुहारको चमक बेग्लै छ । त्यसमाथि थपिएको सोह्र शृङ्गारको के कुरा गर्नु । कामको बोझ र थकानलाई भगाउन वस्त्रहरू पनि उस्तै हुने भए । यस्तैयस्तै गराइले त मान्छेलाई फरक भएको आभाष दिन्छ । नचिनिने भएका थिए उनीहरू । म झन्नै अलमल परेकी ।

हामी साउथर्न क्रस स्टेसनमा झर्यौं । साँझ पर्नै लागेको बेला, चराचुरुगी आ–आाफ्नो गुँड खोज्ने बेला हामी आउँदै छौं । यसै त ब्यस्त हुने स्टेसन, त्यसमाथि साँझ पर्ने बेला, अझ भनौं, मान्छेहरू कामबाट घर फर्कने बेला ।

भीड बेस्मारी थियो । हामी बाहिरियौं । मान्छेको हुलसँगै धकेलिँदै बाटो पारि पुग्यौं । मेलवर्नको सबैभन्दा ठूलो क्राउन क्यासिनोमा हाम्रो डिनरको कार्यक्रम थियो । हामी त्यतै मोडियौं । उहाँ पुग्ने बेलामा प्रभा दिदीसँग भेट भयो । त्यहीँ पुगेपछि पो बल्ल थाहा पाएँ, यसको व्यवस्थापन त प्रभा दिदीले नै गर्नुभएको रहेछ भनेर ।

क्राउन क्यासिनो मेलवर्नमा सबैभन्दा धेरै पटक आएको ठाउँ । किनकि मेरी कान्छी बहिनीले काम गर्ने ठाउँ हो यो । अर्को यसको भव्यताले मलाई तानिरहन्छ । पहरेदारी गार्ड छ । १८ वर्ष उमेर नपुगेकाले प्रवेश पाउँदैनन् । ढोकैपिच्छे बसेका छन् सुरक्षा जाँचकी ।

दोस्रो तलाको रेस्टुरेन्ट लगभग भरिभराउ थियो । जहाँ हाम्रा लागि रिजर्भ गरिएको थियो । हाम्रो टोलीले एकै ठाउँमा सिट नपाउने लक्षण देखियो । ठाउँ मात्र होइन, टेबुल पनि रिजर्भ गर्नुपर्ने रहेछ ।

अब गलफती गरेर पनि केही हुनेवाला थिएन । होटलको एक छेउ बुफेट खानेकुराले सजिएको थियो । पिउने र खाने काम शुरू भयो । ढोकाको छेउमै थिए बेकरीका आइटम । त्योभन्दा उता थियो खानाको परिकार ।

खसीको, भेडाको, कुखुराको मासुसहितको अनेक परिकार । बीचमा ग्रिन सलादको लाइन । उसैको एकछेउमा थियो आइसक्रिमको मेसिन । कफी बनाउने मेसिनजस्तै । कोहीकोही दिदीबहिनीहरू जताबाट जे भेट्टायो, त्यही लिइरहेका थिए । बसाइ एकै ठाउँमा थिएन ।

आफ्नो समूह मात्र नभएकाले प्रभा दिदी यो यसरी लिनू भनेर सिकाउन पनि सक्नुभएको थिएन । म आगन्तुक मान्छे ! यहाँ आएका दिदीबहिनी वर्षौंदेखि यतै बसिरहेका । मैले म्यागेजिन पढेको देखेर बहिनीकी छोरीले आश्चर्य मानेझैं यिनले पनि त्यसै गर्लिन् भन्ने सोचेर केही बोलिन । तर, उनीहरूको खानपानको दृश्यले विदेश बस्ने त सबै कुरामा पारंगत हुन्छन् भन्ने सोचबाट म मुक्त भएँ ।

खाईपिई सकेर बाहिरियौं । बाहिरको रौनक बेग्लै थियो । अनेक थरी बत्तीको उज्यालोमा झलमल बलिरहेजस्तो । मद चढेका मान्छेका आँखा, रंगीविरंगी रङको मिश्रणले माहौल यसै पिउँदै नपिई मात चढेजस्तो थियो ।

म दिउँसो मात्र आइरहेकी थिएँ । देख्दैछु– कालो रात कसरी मादक बन्दो रहेछ ? रातमा त मेलै पो हुँदो रहेछ । लुट्न भन्दै लुटाउन आउने जमात यति धेरै हुँदो रहेछ, र त क्राउन क्यासिनोको भव्यता यत्रो भएको ।

भित्र बोल्नै मिलेन । आयोजकले के उद्देश्यले कार्यक्रम गरेको हो भन्न मिल्ने अवस्था रहेन । बाहिरको माहौल झन् उत्तेजक छ । विभिन्न किसिमका नाचगानका शोहरू चलिरहेछन् । फोटो खिच्ने र भिडियो खिचेर आफ्ना कुरा राख्ने अवस्था भयो । मातातीर्थ औंसीको उपलक्ष्यमा आमाहरूलाई सम्मान गर्ने कार्यक्रम रहेछ ।

दुईवटी आमा साथमा हुनुहुन्थ्यो । प्रभा दिदीले नेपालबाट आउनुभएको बहिनी भनेर सम्मान गर्ने भन्दै मलाई पनि अगाडि बोलाउनुभयो र उपहार दिनुभयो । नसोचेको प्राप्तिले म अलमलमा परें । अध्यक्ष (जमुना पराजुली) ले लिखित मन्तव्य राखेपछि कार्यक्रम सकियो । फोटो सेसन लामै चल्यो ।

आमा जसले बच्चालाई धर्ती देखाउँछन् । अनेक पीडा सहेर ती आमाका नाममा हिन्दु धर्ममा मातातीर्थ औंसी मनाइन्छ । आमाका नाममा अनेक गीत कविता लेखिन्छ । यहाँ आएर पनि मातातीर्थ औंसी मनाएको देख्दा खुशी भयो मन । म बिर्सन्छु म पनि आमा हुँ भन्ने कुरा ।

शायद दिदीले सम्मान गरिरहँदा म अलमलमा परेको यसैले होला । सम्मान गर्न लायक त वृद्ध आमाहरू मात्र हुन् झैं मानेछ मनले । यो हाम्रो धर्मको एउटा पाटो हो जस्तो लाग्थ्यो तर अस्टे«लियामा पनि मदर्स डे मनाइँदो रहेछ । त्यो पनि सन् १९२४ देखि । मान्छे आस्थाका आधारमा विभिन्न धर्ममा विभक्त भए पनि वा जुन बाटो गए पनि पुग्ने लक्ष्य त स्वर्गकै हो भनेजस्तै लाग्यो । आमा आखिर आमै हुन्, यसैले जहाँ भए पनि पुजिन्छिन् ।

शारीरिक रूपले अग्लो मोटो खाइलाग्दो ज्यान भएकी एउटी महिला विशेष थिइन् । यिनलाई पहिले नेपाली मेलामा पनि भेटेकी थिएँ । उनले मेलामा जस्तै यहाँ पनि फोटो यत्ति खिचिन् कि मेरो फोटोप्रतिको मोह नै घट्यो ।

यहाँ आएको प्रमाण त केही चाहियो नि भनेर मैले मेरो सानो मोबाइलमा फोटो खिच्न लागेको । मेरै अगाडि आइन् र मलाई ढसमस्स परेर छेकिन् । मेरै मोबाइलमा पनि म अट्ने सम्भावना देखिनँ मैले । मैले बोल्नैपर्यो लौ न म छेलिएँ भनेर । उनले मतिर फर्कंदै भनिन्, ‘तपाईंसँग देखाउने कुरा केही छ र ?’ मैले हत्त न पत्त भने, ‘छैन ।’

कालीकाली मोटी अग्ली मान्छेका काला तिघ्रा मिनिस्कटबाट बाहिरिइरहेका थिए । शिल्पलेस लुगामाथिको स्काफ यताउती गर्दै थियो । आजको समूहमा उनको लवाइ र व्यवहार भिन्न थियो । मैले आफूलाई नियालें । जाडो मौसमबाट जोगाउन लगाएको मेरो नीलो लुगा शरीरमा टम्म परेर बसेको थियो । बाक्लै लेगिन्स मात्र होइन, गोडा पनि छेक्ने मोजा थियो । मैले मेरा सबै थोक जतनले छोपेकी थिएँ, अनि कसरी देखाउनु । मैले हत्त न पत्त भनें, ‘मैले सबै चिज जतनले लुकाएकी छु । देखाउनु छैन मलाई ।’

विस्तारै सबै बिदा हुँदै घरतिर लागे । म प्रभा दिदीसँगै जिलोङ जाँदै थिएँ । बाटो टाढा छ । साथीहरूले दिदीलाई नजान सुझाइरहेका थिए । म भएकाले दिदीले जाने आँट गर्नुभयो । दिदी भएपछि मलाई डर हुने कुरा पनि भएन ।

सबैसँग बिदा भएर हामी झर्यौं ग्यारेजतिर । क्राउन प्लाजाको विशालतामा हराउँदै छौं हामी । पसलहरू छन् र साज सजावटले पार्किङस्थल पनि उस्तै राम्रो छ । दिदी र मैले एलिजावेथजस्तै बनेर फोटा खिच्यौं र गाडी चढ्यौं ।

गाडीमा चढेपछि बाटो पत्ता लगाउन दिमागलाई दुःख दिनु पर्दैन । सिट अगाडिको टमटम स्क्रिन हेरे पुग्छ । ठूलो गाडी प्रभा दिदीका साना हातमा परेपछि बेजोडले कुद्छ । पातला गाडी, बत्तीको लाइन र शान्त वातावरण । हामी जिलोङ अर्थात् दिदीको घर पुग्न एक घण्टा लाग्छ । ७२ किलोमिटर । यो दूरी चानचुने कुरा होइन । काठमाडौंबाट मलेखु बास बस्न गएको जस्तो भएको छ ।

बाटो टाढा छ भन्ने थाहा थियो । यताउतीका कुरा गर्दै हामी गइरहेका छौं । बाटो सुनसान भयो । हुँदाहुँदै धूवाँजस्तो हुरुरु केही चिज उडेर आयो । दिदी समाचार लगाउनु हुन्छ न कतै आगोलागी भयो कि भनेर । तर केही छैन सूचना । के होला ? न बाटो ब्लक गरेको छ कि ? दिदी सशंकित हुनुहुन्छ ।

रातको सन्नाटाले गर्दा दिदीमा डर पो पैदा भएको छ कि ? म चैं ढुक्क छु । किनकि म बहिनी हुँ । आजको मेरो जिम्मा दिदीलाई नै सुम्पेको छु । गीता बाहिर हात निकालेर हेर त के रहेछ ! बाटोमा हाम्रै मात्र साम्राज्य थियो ।

मैले झ्याल खोलेर हात बाहिर निकालें । हावाको बेग मात्र छ । डम्म परेको भुइँ कुहिरोलाई हावाले आफूसँगै दौडाएको पो रहेछ त । दिदीलाई केही होइन भन्ने पक्का भयो । यहाँको बाटोको विषय दिदीलाई थाहा थियो । दिदीले अहिलेसम्म यस्तो देख्नुभएको रहेनछ । मलाई त सबै चिज सम्मै । कतिपय अवस्थामा थाहा नपाउनुजस्तो आनन्द केहीमा हुँदैन । जाडोको समय, घर पुग्दा साढे ११ बजिसकेको थियो । घरको भव्यता देखेर अचम्मित हुँदै सुतें ।

(प्रकाशोन्मुख नियात्रा संग्रह ‘प्रशान्तको तिरैतिर’बाट)

प्रकाशित मिति: शनिबार, असोज ११, २०७६ ०७:४८