धादिङ, काठमाडाैंहुँदै जापान पुगेकाे श्याम शीतलकाे संगीत सपना (भिडियाेसहित)

धादिङ, काठमाडाैंहुँदै जापान पुगेकाे श्याम शीतलकाे संगीत सपना (भिडियाेसहित)

A+ A A-

शिरमा शिरफूल सजाउने मायालाई
मैलाई हेर्दै लजाउने मायालाई
था'छ था'छैन
आजभोलि मायाकै झल्कोले निद्रै ला'छैन ।'

०००

कोभिडकालमा चर्चितमध्येको एक नेपाली गीत हो, ‘शिरमा शिरफूल’ । गीत मेलिना राई र श्याम श्रेष्ठ (शीतल) को स्वरमा छ । रचना र संगीतका सर्जक पनि श्याम शीतल नै हुन् ।

धादिङ नीलकण्ठ नगरपालिका– ४ का श्यामले आधुनिक र लोकदोहोरी गरी दुई दर्जनजति गीत गाइसकेका छन् । 'शिरमा शिरफूल', ‘निरमाया’, ‘त्यो रात’, ‘परदेशी’, ‘तिम्रो निम्ति फुलेको’ उनका चर्चित गीत हुन् । अधिकांश गीतको शब्द उनी आफैँ लेख्छन्, आफैँ लय भर्छन् र आफैँ गाउँछन् ।

किशोर हुँदादेखि नै संगीतमा लागेका श्याम १० वर्षयता जापानमा बसोबास गरिरहेका छन् । विदेशमा नेपालीको दैनिकी भनिरहनुपर्दैन । न दिन भन्न पाइने, न रात । काम नगरी माम पाइन्न । जहाँ भए पनि काम नगरी त बाँच्न सकिन्न नै । उनी अहिले जापानमा १२ घण्टाभन्दा बढी समय काम गर्छन् । नेपालीमा भनाइ नै छ– खाने मुखलाई जुँगाले छेक्दैन ।

श्यामलाई प्रवासकाे कामले संगीतमा पाइला सार्न रोकेको छैन । जसरी हुन्छ समय निकालेर उनी गीत लेख्न बस्छन्, अनि त्यसमा लय भरेर गुनगुनाउँछन् । अर्थात् सात समुद्रपारि जाँदा पनि श्यामलाई गीतसंगीतको नशाले छोडेको छैन । परभूमिमा बसेरै उनले नेपाली स्रोताको मन जित्ने कोसिस गरिरहेका छन् । शिरमा शिरफूलपछि तीन वर्ष सांगीतिक विश्राम लिएका उनी नयाँ गीतका साथ फेरि स्रोतामाझ आउँदै छन् ।

लोकदोहोरी र आधुनिक गीत लेख्न, गाउन रुचाउने उनले सांगीतिक क्षेत्रमा चानचुने संघर्ष गरेका छैनन् । निम्न मध्यमवर्गीय परिवारमा जन्मेका उनी संगीतकै भोक मेटाउन २०५८ सालमा एसएलसी दिएलगत्तै काठमाडौं आए । यो शहर उनले सोचेजस्तो सजिलो थिएन । ललितकलमा संगीत पढ्दै यही क्षेत्रमा सक्रिय हुन चाहन्थे उनी । गुजारा टार्न कठिन हुने भएपछि उनी जागिर खाेज्न थाले ।

कसैले उनलाई दोहोरी साँझमा काम गर्न सुझायो । उनीसँग अरु विकल्प थिएन । भेटेको जागिर छोड्न हुँदैन भन्ने लाग्यो उनलाई । रुचि गीत गाउनमै थियो, जागिर त्यस्तै पाउनु उनका लागि ठूलै अवसर पनि थियो ।

उनी दोहोरी साँझमा काम गर्न थाले । त्यसबेला उनको रुचि आधुनिक गीतमा थियो । रामकृष्ण ढकाल उनलाई सबैभन्दा धेरै मनपर्ने गायक थिए । सानैदेखि ढकालकै गीतहरू बढी सुन्थे ।

दोहोरीमा काम गरेर भए पनि आफ्नै आवाजमा गीति एल्बमको क्यासेट निकाल्ने उनको सपना थियो । त्यहाँ काम गर्दै जाँदा उनलाई लोकदोहोरी गीतहरूमा पनि रुचि जाग्यो । दोहोरी साँझमा काम गर्दाकै बखत उनले धौलागिरी क्यासेटबाट ‘जीवन छोटो छ’ ‘नफुल्दै झर्‍यो बेलीजाई’ गीत निकाले । यद्यपि, त्यो बेला अहिलेजस्तो सोसल मिडियाका जमाना थिएन । क्यासेटमा आउनु र केही रेडियोमा आफ्ना गीत बज्नु सर्जकका लागि निकै ठूलो उपलब्धिसरह हुन्थ्यो ।

दोहोरी साँझमा काम गरिरहँदा एक त रातको ठण्डी, अर्कातिर निन्द्रा नपुग्ने भएकाले श्यामलाई पिनास भयो । गाउँ नै अप्ठेरो हुन थालेपछि उनले अपरेसन गर्नुपर्‍यो । अहिलेका गायकहरू युवराज आचार्य, पशुपति शर्मा, रमेशराज भट्टराई, राजु ढकाललगायत पनि त्यो बेला दोहोरी साँझमै काम गर्थे । श्यामले दुई वर्षजति दोहोरी साँझमा काम गरे ।

उनको स्वर, उद्घोषण कला राम्रो थियो । २०६४ सालमा रेडियो धादिङ खुलेपछि तत्कालीन स्टेसन म्यानेजर सुवास खतिवडाको उनलाई धादिङ बोलाए । संगीतमा ‘जम्प’ मार्न केही सजिलो माध्यम भेटेजस्तो उनलाई लाग्यो र केही नसोची जिल्ला फर्किए । त्यहाँ उनी सांगीतिक कार्यक्रम र एउटा गीतिकथा प्रस्तुत गर्थे । ‘अहिले पनि जापानमा खासगरी गीतिकथा सुन्ने त्यसबेलाका स्रोताले मेरो तारिफ गर्नुहुन्छ,’ श्यामले भने ।

केही दिनका लागि नेपाल आएका गायक श्यामले हामीलाई सांगीतिक क्षेत्रमा आफूले गरेका संघर्ष र आगामी योजना सुनाएका छन् । ती के रहेछन् त ? भिडियोमा हेरौँ- रचनाकार, गायक तथा संगीतकार श्याम शीतललाई ।

भिडियो: