प्रश्नैप्रश्नको चिह्न अंकित लुगा लाएर दसैँ मनाउने चाहना

A+ A A-

कति नेपालीको घरमा योपल्टको बडा दसैँ आएन । कालगतिले परलोक जाने त प्राकृतिक कुरा भयो, अकालमा निर्दाेष आफन्त मारिएकाकाे परिवारमा दुर्गादेवीले किन यसरी शोक भित्रिन दिइन्, के त्यो परिवारले पूर्वजन्ममा ठूलै पाप गरेकाे थियाे ? कसलाई सोध्नु ? कोसँग बुझ्नु ? प्यालेस्टाइनी लडाकु समूह हमासलाई वा इजरायललाई ? कि ती चरमपर्थीलाई, जसले संसारका मानिसलाई एकआपसमा हाँसीखुसी मिलेर बस्न र गरी खान दिँदैनन् । जसलाई मानिसको रगत बगाउन सहज लाग्छ, पसिना बगाउनुभन्दा ।

अतिवादीलाई किन मानव जीवनको मूल्य नभएको ? जीवनसँग सिर्फ किन बच्चाले सिसाको स्क्रिनमा खेलेको खेलजस्तो खेलिरहेछन् ? मानौँ, उनीहरूलाई मृत्युको खेलमा नराम्रोसँग लत लागिसकेको होस्, त्यही खेलको अभ्यास रातदिन गरिरहेछन् । मानवजातिको इतिहासमा परापूर्वकालदेखि मार्नु, मर्नु किन यति सामान्य ? युवाल नोवा हरारीले लेखेको 'सेपियन्स' किताबमा मानिसले जनावर मारेर खान्थे, आफ्नो ज्यान बचाउन हतिहार उठाउँथेजस्ता थुप्रै कुरा छन् । उनले किताबमा मर्ने मार्नेको इतिहास खोतलेका छन्, त्यसबाट हामीले मार्न होइन, बचाउन सिक्नुपर्छ, आजको समयमा आएर पनि किन मानिस शान्तिप्रेमी बन्न नसकेका, आखिर किन मानिस अतिवादी बन्दै छन् ? धर्मका लागि मात्र हो वा अन्य कुनै लुकेका कारण छन्, यस तथ्यलाई कसले उजागर गर्ने ? मानवअधिकारवादीले वा सम्बन्धित पक्षले ?

यस वर्ष प्रश्नैप्रश्नको चिह्न भएको नयाँ लुगा लगाएर दसैँ मनाउन मन छ । भित्रदेखि मन लाग्छ, प्रत्येक अतिवादीलाई भेटौँ र उसले मागेको कुरा दिऊँ वा दिने वातावण बनाउन सकूँ । उसको त्यो प्रवल ऊर्जालाई सकारात्मक काममा लगाउन सके यो विश्व ब्रम्हाण्ड कति सुन्दर हुन्थ्यो होला !! उनीहरूको जायज मागलाई पूरा गर्न सके, यसरी अमूल्य मानव जीवन बिनाअर्थ माटोमा मिल्ने थिएन । क्षत्‌विक्षत् शरीरका थुप्रा धरती माताले सहन गर्नु पर्दैनथ्यो होला !

दसैँ असत्यमाथि सत्यको विजय भएको प्रतीकस्वरुप मनाउने हिन्दुहरूको महान् चाड हो, चाहे रावणजस्तो अंहकारीकाे संहार भएको दिन मानेर होस् वा महिसासुरको आर्सुयता मेटिएको दिन मानेर होस् । हाम्राेतिर दसैँ आउँदै गर्दा बाहिर आफ्नै आँखाअगाडि अतिवादीहरू देश र परदेश जताततै व्याप्त भएर नरसंहारमा लागेका छन् । यिनीहरूलाई न आफ्नो माया छ, न आफन्तको, न अरु कसैको । यी त धर्म र जात नामको मोहनीमा काला जादु गर्नेजस्ताको 'जिनी' बनेका छन् । मालिकले जे आदेश दिन्छन्, त्यही हुबहु मान्दछन् । मार्छन् र मर्छन् पनि ।

सत्य वा सही र असत्य वा गलत यी प्राय: बुझ्दैनन् । जे देखाइन्छ, त्यो मात्र रटाइन्छ र यिनबाट विध्वंसका हरेक कुकर्म गराइन्छ, चाहे त्यो मानव वमनै किन नहोस्, हजारौँ मानिसलाई एक चिहान बनाउन पड्काइन्छ । उनीहरू मानव र मानवनिर्मित संरचनाको विनाशमा आफ्नो ठूलो सफलता आँक्छन् ।

कतिकति चलचित्र बने अतिवादका सत्य धटनामाथि, चाहे बलिउडमा होस् वा हलिउडमा । कहीँ कतैका अतिवादीले तिनलाई हेरेर वा मनन गरेर मन बदलेको सुनिँदैन । अतिवादीका अनुयायी साना उमेरका टुहुरा बालकहरूदेखि जबर्जस्ती परिवारका सदस्यलाई मारिदिने धम्की दिएर ल्याइएका निरीहहरू पनि छन् । सबैलाई एकै नजरले म कहिल्यै हेर्न सक्दिनँ, कति पीडा छ सत्य खोज्नेको ? सत्य बुझ्नेको ? आमा मन हुने को ?

अधिकार खाेज्ने नाममा हाेस् वा प्रत्याक्रमणका नाममा हाेस्, अन्धाधुन्ध निर्दाेष र निहत्था मान्छे मार्ने जाेसुकै अतिवादी हुन्, यी कलियुगका महिसासुर हुन्, यिनलाई हरेक देशका आमाहरू एकजुट भएर कडा रूपमा आवाज उठाएर, सत्तामा बसेकालाई झकझकाएर मृत्युको ताण्डवलाई हरहालतमा रोक्नैपर्छ ।

दसैँ नजिकिएको छ, घर जाने दिन आइपुगेको छ, कसरी जाने, केमा जाने ? टिकट कहिले काट्ने ? के खाने, केके किन्ने भन्ने जोहोमा लागेको छ– अहिले संसारभरिको नेपाली समाज, अझ भनौँ– बडादसैँ मान्नेहरू । दसैँ देवी भगवतीको आराधना गरेर घटस्थापनाको दिनबाट सुरु भइसकेकाे छ र नवाैँ दिनमा होम गरेर तिलक लगाइन्छ । देवीले चण्ड मुण्डजस्ता राक्षसको वध गरिन् र उतिबेलाका ब्रह्माण्डका प्राणीहरूको उद्धार गरिन्, रक्षा गरिन् । कालीको रूप धारण गरेर आततायी रक्तबीजजस्ता राक्षसलाई त्रिशूलले घोपेर मारी विजय प्राप्त गरेको कथा छ ।

अहिले हरेक देश जहाँ युद्धले तहसनहस पारेको छ, त्यहाँका आमाले काली बन्नुपरेको छ, जनताका छोराछोरीलाई बन्दुक बाेकाएर युद्धमा होमिन लाउने देशका नेताहरूका लागि के जनता केवल संख्या हुन् वा उनीहरूको अभीष्ट पूरा गर्ने प्यादा ? सेनाका लडाकुहरू महज नम्बर हुन् ? किन त सीमाको नाममा आफ्नाहरूको आर्तनाद सुन्दैनन् ? विस्फोटनहरू, मृत्युहरू महज घटना हुन् माथि बस्नेहरूका लागि, भिडियोमा हेर्नेका लागि स्रव्यदृश्य । मानिसहरू एकटक भएर हेर्छन् एउटा दर्शक बनेर, कोही रुन्छन्, कोही चुपचाप शान्त हुन्छन् । धर्मको नाममा, सीमाको नाममा आजसम्म रक्तबीजहरू जन्मिरहेका छन् । कतिकति निर्दाेषहरू मरेर गए, कति आमाको काख रित्तिए, विधवा र टुहुरा हुनेको संख्या आज पनि जताततै बढदो छ ।

यो दसैँमा आमाहरूले देवीको आराधनामा विदेशिएका लालाबालाको रक्षाको कामना गर्नेछन् र सकुशल पढ्न गएकाहरूको स्वदेश फिर्तीका निम्ति आशीर्वाद दिनेछन् । जीवनरक्षा यसपटकको प्रमुख कामना हुनेछ, जेठा सदस्यले विजया दशमीमा आफूभन्दा सानाहरूलाई प्रदान गर्ने वा दिने ।

देश र समाजमा दु:ख पर्दा सबैलाई दुख्छ । दसैँको मुखमा भएको हृदयविदारक इजरायलमा भएको हमला र मृत्युको घटनाले सारा नेपालीको मन रोएको छ, बिथोलिएको छ, नेपाली अभिभावकहरू आत्तिएका छन् । वर्ष दिनमा आएको चाड कताकता खल्लो र फुस्रो भएको छ । अधिकार खाेज्ने नाममा हाेस् वा प्रत्याक्रमणका नाममा हाेस्, अन्धाधुन्ध निर्दाेष र निहत्था मान्छे मार्ने जाेसुकै अतिवादी हुन्, यी कलियुगका महिसासुर हुन्, यिनलाई जसरी पनि राेक्नुपर्छ । हरेक देशका आमाहरू एकजुट भएर कडा रूपमा आवाज उठाएर, सत्तामा बसेकालाई झकझकाएर मृत्युको ताण्डवलाई हरहालतमा रोक्नैपर्छ । कालीझैँ गर्जन गरेर महिसासुररूपी कालहरूलाई सखाप पार्नु जरुरी छ । र मात्र जीवन जिउन चाहने मानव समुदायले आ– आफ्नो देशको दसैँ अमन चयनका साथ मनाउन पाउनेछन् ।

यसपटक पनि दसैँ रमाइलो होस्, सुखमय होस् भनेर शुभकामना आउनेछन्, मालश्री धुन हरेक घरमा बज्नेछन्, नयाँ नोट घरघरमा भित्रिँदै छन् । ठाउँठाउँमा लिङ्गे पिङ हाल्लान्, तराईतिरका शहरमा पण्डालमा दुुर्गा पूजा हुन्छ । यो संसारको निरन्तरता रोकिँदैन, रोकिइनु पनि हुँदैन । हामी संवेदनशील भएर हरेक चाडबाड मनाउनुपर्छ । आफ्ना प्रियजनसँग उत्साहसाथ रमाउनुपर्छ । मामाघर, काकाघर पनि जानुपर्छ । टीका र जमराको ठूलो अर्थ छ । परिवार जोड्ने महान् रङको प्रतीक हो रातो टीका । कैयौ गीतहरू छन् 'रातो टीका निधारमा टलक्क टल्कियो' जस्ता गीत, जसले दसैँ र रातो टीकालाई संगीतमार्फत चिनाएको, बुझाएको छ ।

पीडाका बाढीहरू आए, कति हाम्रा दाजुभाइ, दिदीबहिनीले भर्खरै प्रियजन गुमाए, यो दसैँमा देवीको प्रार्थनासँगै इजरायलमा ज्यान गुमाउने नेपालीलगायत मृतक सम्पूर्णका लागि आत्मादेखि नै चिर शान्तिको कामना हामी सबै मिलेर गरौँ । अतिवादको सबैतिर विरोध होस, एक्काइसौँ शताब्दीका महिसासुरहरूको अन्त्य हाेस्, मानव मात्रको कल्याण होस्, मानवता हरमानिसको मन र मस्तिष्कमा बाँचिरहोस् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, कात्तिक ६, २०८० १९:४३