राति किन बढी चिलाउँछ लुतो ? (भिडियो)

A+ A A-

कहिलेकाहीँ शरीर चिलाउनु स्वाभाविक हो । तर, बारम्बार चिलाउनु समस्या हुन सक्छ । अझ रातिको समयमा शरीरका विभिन्न अंगको छाला अत्यधिक चिलाइरहेको छ भने त्यो लुतो पनि हुन सक्छ ।

लुतो सरुवा रोग हो । यो किटाणुका कारण हुने गर्छ । तर, यो रोग छालामा मात्रै हुने छाला रोग विशेषज्ञ डा. भाष्कर कायस्थ बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘छालाभन्दा भित्र जाँदैन । तर, एक जना लुतो भएको व्यक्तिको क्लोज कन्ट्याकबाट हुँदा यो एकअर्कामा सर्छ ।’

डा. कायस्थका अनुसार लुतो एक जनाबाट अर्को व्यक्तिमा सजिलै सर्न सक्छ । यो धेरै समूह भएका ठाउँहरूमा बढी फैलिने गरेको पाइन्छ । त्यस्तै, सँगै बस्ने व्यक्तिबाट मात्र नभएर संक्रमित व्यक्तिले प्रयोग गरेका लुगा, तौलिया, तन्नाको प्रयोगले पनि लुतो सर्ने गर्छ । अझ पछिल्लो केही वर्षयता लुतोलाई यौन रोगमा राखिएको डा. कायस्थ बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘लुतो भएका व्यक्तिसँग यौन सम्पर्क गरेको अवस्थामा यो अर्को व्यक्तिमा सर्छ ।’

कसरी थाहा पाउने ?

लुतोको प्रमुख लक्षण भनेकै चिलाउने हो । तर, यसको संक्रमण हुनेबित्तिकै चिलाउने हुँदैन । लुतोको संक्रमण भइसकेपछि किटाणु छालामा प्रवेश गरेपछि मात्रै चिलाउन सुरु हुन्छ । किटाणु छालाभित्र प्रवेश गर्न दुईदेखि तीन महिना लाग्ने डा. कायस्थ बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘लुतोको संक्रमण भएको दुईदेखि तीन महिनापछि मात्र बल्ल लक्षणहरू देखिन थाल्छन् । र, यसको मुख्य लक्षण भनेको चिलाउने हो । त्यो पनि राति सुत्ने बेलामा बढी चिलाउने हुन्छ ।’

डा. कायस्थका अनुसार दिनभरि किटाणु लुकेर बसिरहेको हुन्छ । राति सुत्ने बेला न्यानो भएपछि छालाभित्र बसिरहेको किटाणु बाहिर निस्कन्छ । र, अण्डा पार्छ । त्यही बेला किटाणु बढी सक्रिय हुने भएका कारण चिलाउने गर्छ ।

लुतो औँलाको कापमा आउँछ भन्ने गरेपछि यो एकैपटक भने नआउने विज्ञहरूको भनाइ छ । सुरुको अवस्थामा पेटमा, ढाडमा, तिघ्रामा हुँदै औंलाको कापमा चिलाउने गर्छ । त्यसमा पनि पुरुषको लिङ्गको टुप्पो, अण्डकोष र महिलाको स्तन, योनीमा चिलाइरहेको अवस्थामा लुतो भनेर सहज रूपमा पहिचान गर्न सकिने डा. कायस्थ बताउँछन् ।

कसरी सर्छ ?

उनका अनुसार लुतो लागेको मान्छेको नजिकको सम्पर्कबाट सिधै अर्को व्यक्तिमा यो सर्छ । योबाहेक लुतो भएका व्यक्तिले प्रयोग गरेका लुगा, मोजा, पञ्जा, तौलिया, तन्नाको प्रयोग गर्दा पनि यो सर्छ ।

यस्ता कुराहरू एकअर्कामा साटासाट गरेर प्रयोग गर्नु हुँदैन । यसरी लुतो भएका व्यक्तिबाट नभएका व्यक्तिमा सहजै रूपमा सर्ने गर्छ । त्यस्तै, संक्रमित व्यक्तिले फौडी खेलेको स्वीमिङ पुलबाट पनि यो सर्न सक्छ ।

लुतो सामान्यत: जाडो महिनामा अलि बढी देखिने गर्छ । गर्मी र बर्खाको समयमा धेरैजसो मानिसहरू दिनहुँजस्तो नुहाउने चलन हुन्छ । तर, जाडोमा चिसोका कारण दिनहुँ कमै नुहाइन्छ । र, यो नजिकको सम्पर्कबाट सर्ने गर्छ । जस्तै; होस्टेलमा एक जनालाई लुतो आयो भने त्यो अन्य व्यक्तिहरूलाई पनि सर्ने हुन्छ । र, उनीहरूबाट अरुअरुमा सर्छ ।

लुतोका कारण निम्तिन सक्ने जटिलता

यो चिलाउने हुँदा कतिपयले बेस्सरी कन्याउन सक्छन् । जसले गर्दा उनीहरूको छालामा घाउ हुन सक्छ । र, यसलाई समयमै उपचार नगरे त्यसरी बनेका घाउबाट किटाणु भित्र प्रवेश गर्न सक्छन्, जसले गर्दा मिर्गौलामा समेत असर पुग्न सक्ने डा. कायस्थ बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘लुतो लागेको छालामा संक्रमण भएर त्यसले मिर्गौलामा असर गर्न सक्छ । त्यसैले जति सक्दो चाँडो उपचार गर्नुपर्छ । र, छालामा घाउ भएको वा पाकेको अवस्थामा पहिला इन्फेक्सनलाई रोकथाम गर्नुपर्छ । त्यसपछि मात्र लुतोको औषधि लगाउनुपर्छ ।’

उपचार कसरी गरिन्छ ?

एक वर्षमुनिका बालबालिका र गर्भवतीलाई अन्य व्यक्तिको भन्दा फरक तरिकाले उपचार गर्ने गरिन्छ । बच्चाहरूको हकमा लगाउने औषधिको मात्र प्रयोग गरिन्छ भने ठूलालाई लगाउनेसँगै खाने औषधि पनि दिइने डा. कायस्थ बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘लगाउने औषधिमा गामा बेन्जिन हेक्जा क्लोराइड भन्ने औषधि हुन्छ । यो औषधि लगाउनुपर्ने हुन्छ । तर, यो गर्भवती महिलाले भने लगाउन मिल्दैन । उनीहरूले यो औषधि लगाएपछि छालाबाट रगतमा गएर बच्चाको दिमागमा असर पुर्‍याउन सक्छ । र, पछि बच्चामा छारे रोग हुन सक्छ ।’

त्यसैले गर्भवतीको उपचारमा अन्य औषधि प्रयोग गर्नुपर्ने भएका कारण अलि महँगो हुन सक्छ । औषधि राति सुत्ने बेलामा शरीरमा लगाएर सुत्नुपर्छ । यसमा पनि बच्चा र ठूलो व्यक्तिलाई औषधि लगाउने तरिका भने फरक हुन्छ । औषधि लगाएपछि बिहान राम्रोसँग नुहाएर सुत्दा लगाएको लुगा, सुतेको तन्नालगायत प्रयोग गरेका सरसामान राम्रोसँग धुनुपर्छ ।

तर, औषधि लगाउनेबित्तिकै हात धुनु हुँदैन । अन्यथा त्यही ठाउँबाट फेरि किटाणु फैलिन सक्छ । डा. कायस्थका अनुसार उपचारमा सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा परिवारका सबै जनाको उपचार गर्नु आवश्यक छ । र, यो पूर्ण रूपमा निको हुने रोग हो ।