कस्तो हुनेछ नीति अधिवेशनकाे समेत भार थपिएकाे कांग्रेसको महासमिति बैठक ?

A+ A A-

छ महिनाभित्र नीति अधिवेशन गर्ने भन्दै ७८ मंसिरमा कांग्रेसले १४ औं महाधिवेशन सम्पन्न गरे पनि छ महिनाभित्र त भएन नै अब नीति अधिवेशन हाेइन कि महासमिति बैठक हुँदैछ । त्यतिबेला नेतृत्व मात्र चुनिएको महाधिवेशनबाट सभापतिमा शेरबहादुर देउवा दोस्रो कार्यकालका लागि निर्वाचित भएका छन् ।

पहिलो कार्यकालमा विधान मिचेका देउवाले दोस्रो कार्यकालमा पनि त्यसलाई निरन्तरता दिएका छन् । ७९ जेठभित्र सक्नुपर्ने नीति अधिवेशन नहुने भएकाे छ भने त्यसकाे सट्टा ०८० मंसिरमा महासमिति बैठक हुँदैछ । साउन २ गतेदेखि १० गतेसम्म भएको केन्द्रीय समिति बैठकले महासमिति बैठक गर्ने निर्णय गरेकाे हाे । हालै सम्पन्न केन्द्री कार्यसमिति बैठकले महासमिति बैठक मंसिर १३ देखि १५ सम्म गर्ने भन्दै तयारीका लागि विभिन्न समितिहरू पनि गठन गरेकाे छ ।

कांग्रेसले असोज ८ मा सम्पन्न केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकबाट महासमिति बैठकको तयारीका लागि चारवटा समिति गठन गरेको छ ।

सभापति देउवाको नेतृत्वमा मूल समारोह समिति गठन भइसकेको छ । मूल समारोह समितिमा पदाधिकारी, केन्द्रीय सदस्य, आमन्त्रित सदस्य, प्रदेश कार्यसमितिका सभापति , भ्रातृ संस्थाका केन्द्रीय अध्यक्ष छन् । बैठक काठमाडौंमा हुने भएकाले उपत्यकाका तीनै (काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुर) जिल्लाका पार्टी सभापति पनि समितिमा सदस्य छन् ।

महासमितिको बैठकमा प्रस्तुत गरिने नीतिको जिम्मा उपसभापति तथा नीति प्रतिष्ठानका संयोजक पूर्णबहादुर खड्काले पाएका छन् । नीति प्रस्ताव तयारी समिति खड्काको नेतृत्वमा छ । समितिमा केन्द्रीय पदाधिकारीका साथमा प्रवक्ता पनि सदस्य रहनेछन् ।

महामन्त्री गगन थापाले पार्टीको सांगठनिक प्रतिवेदन तयार गर्नेछन् । त्यस्तै, अर्का महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माले समसामयिक राजनीतिक प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्नेछन्  । समितिहरूमा सदस्यहरू आवश्यकता अनुसार थपिनेछन् भने उपसमितिमार्फत काम गर्न सक्नेछन् ।

केन्द्रले महासमितिकाे बैठकका लागि तयारी थाले पनि २३ जिल्लामा महासमिति सदस्यको चुनाव हुन सकेको छैन । ती जिल्लाहरूमा कारवाहीको सुनुवाइ प्राथमिकतामा राखेर काम भैरहेको छ ।

‘विधानअनुसार समितिले काम गरेको छ । महासमिति सदस्यको चुनाव रोकिएका जिल्लाको हकमा प्राथमिकताका साथ काम भएर चुनावको बाटो खोलिएको छ,’ अनुशासन समिति सदस्य सञ्जय गौतमले शिलापत्रसँग भने ।

केन्द्रीय अनुशासन समिति संयोजक आनन्दप्रसाद ढुंगानाले महासमिति सदस्यको निर्वाचन हुन बाँकी २३ जिल्लामा कारवाहीको टुङ्गो लागेको बताए ।

‘महासमिति निर्वाचनलाई मध्यनजर गरेर हामीले अनुशासनको कारवाहीलाई केन्द्रित गरेका छौँ । महासमिति सदस्य निर्वाचनका लागि अनुशासनको कारवाहीका कारण समस्या छैन । हामीले निर्वाचनको बाटो खोलिसकेका छौँ,’ उनले भने ।

महासमिति बैठक पार्टीको कार्यदिशमा केन्द्रित हुनेछ ।

'पार्टीको राजनीतिक सिद्धान्त बदल्ने कुरा हुँदैन व्याख्या गर्ने कुरा हो । के व्याख्या हुन्छ प्रतिवेदनमा आउँछ । आर्थिक, परराष्ट्र, शैक्षिक, धार्मिक लगायत विभिन्न विषयमा हाम्रो नीति बैठकमा प्रस्तुत गर्छौं, राजनीतिक प्रतितिवेदनमा यो कुरा बोल्नेछौं,’ प्रचार विभाग प्रमुख मीन विश्वकर्माले शिलापत्रसँग भने ।

‘बहुदलीय संसदीय शासन प्रणाली, प्रजातान्त्रिक समाजवादी अर्थतन्त्र’ कांग्रेसको राजनीतिक दर्शन हो । त्यसलाई समय अनुकूल व्याख्या फरक हुने उनले बताए ।

‘कम्युनिस्टको समाजवाद र हाम्रो समाजवाद फरक छ । हाम्रो दृष्किकोणले व्याख्या गर्छौं । फराकिलो ढंगले छलफल गर्छौं,’ विश्वकर्माले भने ।

संगठनका कमी कमजोरी के छ ? सुधार गर्न के गर्ने भन्ने विषय संगठनात्मक प्रतिवेदनले समेट्ने छ ।

कार्यकर्ता पलायन र नयाँ शक्तिहरूको चुनौती पनि कांग्रेसले देख्न थालेको छ । ‘सांगठनिक प्रतिवेदभित्र संगठनका चुनौती र समाधान गर्ने उपाय पनि आउँछ,’ विश्वकर्माले भने ।

विधानको कुरा १५ औं महासधवेशन अघि हुने महासमिति बैठकले गर्नेछ ।

कांग्रेसले सुवर्ण शमशेर राणाको स्मृतिमा कात्तिक २४ र २५ मा हुने ‘इकोनोमी कन्क्लेभ’ आयोजना गर्दैछ । यसमा आर्थिक कुरा र युवा पलायन रोक्ने र स्वदेशमा अवसर सिर्जना गर्ने कुरामा दस्तावेज ने तयार गर्ने महामन्त्री थापा बताउँछन् ।

कन्क्लेभमा कांग्रेसको विगतका आर्थिक नीति, उपलब्धि, अबको बाटो लगायतमा छलफल गरिनेछ भने सैद्धान्तिक विषयमा पनि कुरा हुनेछ । महामन्त्री थापाले सांगठानिक प्रतिवेदन तयार गर्दा देखिएका समस्याहरू समाधान गर्ने प्रयास गर्नेछन् ।

‘पार्टीको आधारभूत कुराहरू सदस्यता प्रणाली, उम्मेदवार छान्ने तरिका, शुभेच्छुक संस्थाका सदस्यलाई पार्टी सदस्य बनाउने वा नबनाउने किन बनाउने वा नबनाउने लगायतका विषयमा छलफल हुन्छ,’ उनले भने ।

महामन्त्री थापाको जोड कांग्रेसमा पालो पर्खिएर बस्नेभन्दा विशेष क्षमता भएकालाई एक्सप्रेस इन्ट्री, पार्टीभित्र ‘प्राइमरी इलेक्सन’ गरेर चुनावमा उम्मेदवार चयनका विषयमा छ । भर्‍याङ बनाएर विशेष क्षमता भएका र राजनीतिमा आउन चाहेकालाई पनि ढोका खोल्नुपर्ने थापाको मत छ ।

‘हाम्रो परम्परागत संसदीय समितिबाट उम्मेदवार छान्छौँ । अब उम्मेदवार कार्यकर्ता तहबाट छान्नुपर्छ भन्ने बहस गर्छौं । त्यसका लागि विधानको संशाेधन गर्नुपर्छ,’ महामन्त्री थापाले भने ।

कांग्रेस बहुपदीय प्रणालीमा रहेकाले पदाधिकारीको चुनाव र अधिकार क्षेत्रमा समेत बहस हुने उनले बताए । पार्टीमा

कांग्रेसको विधानअनुसार महाधिवेशन भएको वर्षमा बाहेक प्रत्येक वर्ष महासमिति बैठक बोलाउनुपर्ने हुन्छ ।

महासमितिमा समसामयिक राजनीतिक विषयमा विचार निर्माण गर्नुको साथै विधान र नियमावलीका विषयमा छलफल हुने कांग्रेसमा अभ्यास छ । यसपटक कांग्रेसको महासमिति बैठकमा करिब २५ सय प्रतिनिधि सहभागी रहने छन् ।

कांग्रेस महासमिति बैठकमा ११ जना सदस्य प्रतिनिधिसभाबाट निर्वाचित क्षेत्रबाट निर्वाचित भएर आउने व्यवस्था छ । पार्टीको १४ औँ महाधिवेशनकै बेलामा धेरै जिाे महासमिति सदस्य चयन भइसकेका छन् । त्यतिबेला निर्वाचन हुन नसकेका केही जिल्लामा महासमिति छनोट गर्ने प्रक्रिया अघि बढेको छ ।

प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्रमा दुई महिलासहित प्रत्यक्ष ७ जना, महिला, दलित, आदिवासी जनजाति, खस आर्य, मधेसी, थारु, मुस्लिम र पिछडिएका क्षेत्रबाट जनसंख्याको बनोटको आधारमा चार जना समानुपातिक समावेशी सिद्धान्तअनुसार ११ जना सदस्य निर्वाचित हुनेछन् । यसरी १६५ वटा निर्वाचन क्षेत्रबाट मात्रै १८ सय १५ महासमिति सदस्यको प्रतिनिधित्व हुनेछ ।

कांग्रेसका १३ भ्रातृ संस्था र १८ शुभेच्छुक संस्था छन् । यी संस्थाको अधिवेशनबाट ३–३ जना महासमिति सदस्य चयन हुनेछन् । जनसम्पर्क समितिबाट समेत महासमिति सदस्यको प्रतिनिधित्व हुन्छ । ३५ देशमा जनसम्पर्क समिति रहेको कांग्रेसका महासमिति बैठकका लागि क्रियाशील सदस्यताका आधारमा एक जनादेखि ६ जनासम्म सदस्य चयन हुनेछन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, असोज १३, २०८० २०:००